واحد آموزش تقویت هوش های چندگانه در فرزندان بر اساس یک سری اصول و راهکارها انجام می گیرد و به کودکان کمک می کند مهارت های فردی و استعدادهای خود را کشف کرده و آنها را ارتقا دهند.
ممکن است تا کنون بارها اصطلاح «سبک یادگیری» را شنیده باشید که برای توصیف نحوه یادگیری کودک استفاده می شود. مانند این که یک کودک از نظر بصری، بهترین یادگیری دارد، در حالی که کودک دیگر از طریق حرکت، بهتر مفاهیم را درک خواهد کرد. بنابراین بچه ها به طرق مختلف مفاهیم را یاد می گیرند.
به همین دلیل، از نظر روانشناسی، برچسب زدن به کودکان به عنوان داشتن یک سبک یادگیری مانند بصری، لمس، بینایی و … نادرست و محدود کننده است. یک راه بسیار بهتر برای درک منحصر به فرد بودن نحوه یادگیری کودکان، استفاده از مفهوم هوش های چندگانه است. در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد تقویت هوش های چندگانه در فرزندان به شما بدهیم.
هوش های چندگانه چیست؟
در سال ۱۹۸۳، محققی به نام هاوارد گاردنر که روانشناس رشد کودکان بود و جان اچ و الیزابت ا. هابز، استاد شناخت و تعلیم و تربیت در دانشکده تحصیلات تکمیلی هاروارد، این ایده را که افراد با یک هوش قابل اندازه‌گیری یعنی IQ مشخص و غیر قابل تغییر متولد می شوند، به چالش کشیدند.
بر اساس نظریه آن ها با نام “هوش های چندگانه گاردنر (MIs)”، حداقل هشت هوش مختلف انسانی وجود دارد و همه انسان ها با درجات متفاوتی از هر کدام متولد می شوند.
گاردنر همچنین ادعا می کند که افراد دارای پروفایل های هوشی منحصر به فرد و متمایز هستند که توسط عوامل بیولوژیکی و محیطی شکل می گیرند. به عنوان مثال، یک کودک ممکن است هوش موسیقایی و هوش ریاضی قوی تری داشته باشد، در حالی که کودک دیگر ممکن است هوش زبانی یا برقراری ارتباط بین فردی قوی تری داشته باشد. این پروفایل های MI متمایز، به دلیل تجربیات فردی و تغییرات ژنتیکی متفاوت است.
طبقه بندی انواع هوش های چندگانه
گاردنر هشت نوع هوش را به شرح زیر تعریف می کند. هر فرد همه این هوش های چندگانه را دارد، اما قدرت هر کدام برای هر فرد کاملاً متفاوت و منحصر به فرد است و از بسیار ضعیف تا بسیار قوی متغیر می باشد. تقویت هوش های چندگانه در فرزندان بر پایه همین شناخت ها امکان پذیر است. این هوش های چند گانه عبارت اند از:
-
هوش فضایی
هوش فضایی شامل قدرت تجسم، ایجاد و دست کاری چیزی در یک فضا، مانند کاری که یک خلبان هواپیما، معمار یا شطرنج باز ممکن است انجام دهد، می باشد.
-
هوش بدنی یا حرکتی
افرادی که در این زمینه قوی هستند، استفاده از مهارت های حرکتی جهت یادگیری یا حل مشکلات را به خوبی فرا می گیرند. این هوش شامل هماهنگی و مهارت و استفاده از کل بدن یا قسمت هایی از بدن مانند دست ها است. افرادی که در زمینه انواع هنرهای مختلف و برخی ورزش‌ها و … مهارت بالایی دارند از این هوش بیشتر برخوردار هستند.
-
هوش موزیکال
افراد دارای این هوش قادر به بیان احساس خود و درک و خلق چیزهای مختلف از طریق موسیقی در زمینه های مختلف آواز خواندن، نواختن آلات موسیقی، آهنگ سازی، رهبری و غیره هستند. این هوش به نوعی شامل توانایی های موسیقی مانند حساسیت به ریتم، زیر و بمی صدا، لحن و انواع صدا می باشد.
-
هوش زبان شناسی
افرادی که از هوش زبان شناسی خوبی برخوردار هستند، به خوبی قادر به هماهنگی معنای کلمات و صدا، ریتم، عطف و اندازه کلمات هستند؛ شاعران و نویسندگان معمولاً از این دست می‌باشند. به طور کلی این افراد، قدرت زیادی در خواندن، نوشتن و صحبت کردن دارند و تمایل به یادگیری زبان های خارجی نیز در آن ها مشاهده می شود.
-
هوش ریاضی یا منطقی
افراد دارای این هوش، دارای درک و شناخت بالایی از الگوها و روابط بین اعداد و اعمال یا نمادها هستند. داشتن مهارت های محاسباتی، داشتن توانایی حل مسائل مختلف از طریق منطق و … از توانایی افراد دارای هوش ریاضی و منطقی است.
-
هوش روابط بین فردی
این افراد به خوبی با دیگران هماهنگ می شوند و احساسات، عواطف و خلق و خوی دیگران را به درستی درک می کنند. افراد با هوش بین فردی بالا اغلب با رهبری مرتبط هستند، در برقراری ارتباط و درک دیگران قدرت بالایی دارند و به خوبی می توانند در کارهای تیمی شرکت کنند. این هوش، گاهی اوقات به عنوان هوش اجتماعی نیز شناخته می شود.
-
هوش درون فردی
این افراد آگاهی خوبی از احساسات، افکار، اضطراب ها و ویژگی های خود و توانایی استفاده از این درک برای کنترل تکانه ها و رفتار خود و تصمیم گیری عالی دارند.
-
هوش طبیعت گرا
این افراد درک خوبی از طبیعت مانند گیاهان، حیوانات، محیط زیست و غیره دارند و شناسایی، مشاهده، طبقه بندی و درک ویژگی های متمایز برایشان آسان است. این هوش به ما کمک می کند از عناصر و الگوهای موجود در دنیای طبیعی برای ایجاد محصولات یا حل مشکلات استفاده کنیم.
اهمیت شناخت هوش های چندگانه فرزندان توسط والدین؛ قدم اول در تقویت هوش های چندگانه در فرزندان
شما به عنوان والدین فرزندانتان می دانید که هر کدام از بچه ها توانایی ها، علایق، دوست داشتن و دوست نداشتن های منحصر به فردی دارند. یک کودک ممکن است کتاب بخواند و عاشق موسیقی باشد، دیگری ممکن است حیوانات را دوست داشته باشد و سومی ممکن است عاشق هنر و ریاضی باشد.
این زیبایی انسان هاست و ما موجودات بسیار جالب و متفاوتی هستیم و هر پدر و مادری می داند که بچه ها از نظر هوش های چندگانه ای که در قسمت قبل توضیح دادیم کاملاً منحصر به فرد هستند. اما نباید در این مسیر به اشتباه آنچه را دوست داریم به کودکان خود برچسب بزنیم.
به عنوان مثال اگر فرزند ما در هوش اجتماعی بسیار قوی است، اما هوش ریاضی خوبی ندارد نباید او را به زور به سمت رشته های ریاضی یا کلاس های مختلف در این زمینه یا موسیقی بفرستید. این کار می تواند اعتماد به نفس کودک را گرفته و ضربه روحی بزرگی به او بزند.
پس شناخت اینکه فرزند شما از کدام یک از هوش های چندگانه برخوردار است، در تقویت هوش های چندگانه مهم ترین نقش را ایفا می کند. متأسفانه بسیاری از والدین به اشتباه تمایل دارند با تست های آی‌کیو و اعداد نامفهوم، برچسب های نادرستی به فرزندان خود بزنند که این کار کاملاً اشتباه است و اعتماد به نفس کودک را می گیرد.
چگونه والدین می توانند هوش‌های چندگانه فرزندانشان را تقویت کنند؟
برای پرورش و تقویت هوش های چندگانه در فرزندان خود در خانه می توانید از تکنیک های زیر کمک بگیرید:
-
با بچه ها وقت بگذرانید و ببینید آن ها چه چیزی را دوست دارند.
وقت خود را صرف انجام کارهای معمولی مانند صرف شام یا بازی با بچه ها کنید. طبق تحقیقات انجام شده نشان داده شده است که درست کردن شام به صورت همکاری خانوادگی منظم، سلامت و تغذیه کودکان را بهبود می بخشد، مهارت های عاطفی و ذهنی قوی ایجاد می کند و منجر به رفتار خوب آن ها می شود. این کار به نوعی سرگرمی و بازی برای بچه ها محسوب می شود و با افزایش همدلی و شادی بیشتر و اضطراب کمتر همراه است.
-
به‌جای کارهایی که بچه ها نمی توانند انجام دهند، به نقاط قوت آن ها اهمیت دهید.
وقتی به بچه ها برچسب هایی از نقاط ضعفشان مانند اینکه در یادگیری روخوانی خوب نیست یا قدرت حل برخی مسائل ریاضی را ندارد، می زنید، در واقع دارید حس اعتماد به نفس فرزندتان را نسبت به چیزهایی که در آن مهارت دارند نیز از بین می برید.
برای تقویت هوش های چندگانه در فرزندان، تنها باید نقاط قوت فرزندانتان را پیدا کرده و در همان مسیر فرزند خود را تشویق کنید و نقاط ضعف را نادیده بگیرید. آن ها با افزایش نقاط قدرت خود می توانند بفهمند چگونه بهتر مفاهیم را درک کنند و مشکلات خود را حل نمایند.
-
فرزندتان را به روش های مختلف درگیر کنید.
اگر فرزندتان در نوشتن مقاله مشکل دارد، اعتماد به نفس او را با ترسیم مهارت های دیگر در حالی که به مهارت های نوشتاری کمک می کنید، افزایش دهید.
برای مثال، از آن ها بپرسید که چه چیزی یاد گرفته اند. ممکن است کودک شما نتواند مقاله را بنویسد، اما بتواند آن را با صدای بلند توصیف کند یا از آن ها بخواهید تصویری از آنچه در ذهنشان است بکشند که می تواند به نوشتن در مرحله بعد کمک کند.
-
انتظاراتی که امروز دارید را در نظر بگیرید.
امروزه به اشتباه، انتظار می رود که کودکان خردسال در سنین پایین تر بخوانند و مثلاً مهارت های اساسی ریاضی را یاد بگیرند. وقتی با فشارهای اضافی، انتظارات بی جا در سنین نادرست افزایش می یابد، می تواند آسیب زا باشد و شما نباید از همه دانش آموزان انتظار داشته باشید به یک اندازه در دروس خود رشد کنند. مگر اینکه علائمی از مشکلات یادگیری را تشخیص دهید. بنابراین آرام باشید و اجازه دهید فرزندتان با سرعت خودش رشد کند.
-
آگاه باشید که هوش‌های چندگانه مانند یک عکس فوری است!
بر خلاف هوش عمومی که با نمره IQ اندازه گیری می شود، پروفایل هوش چندگانه کودک، ثابت نیست و ممکن است در طول زمان بر اساس شرایط روحی، جسمی و محیطی، آموزش‌ها و … تغییر کند.
بنابراین برای تقویت هوش های چندگانه در فرزندان، کودک خود را در معرض انواع فعالیت ها و تجربیات مختلف قرار دهید و به او اجازه دهید به روش منحصر به فرد، خود بیاموزد و رشد کند.
-
به ارزش تمام هوش ها نگاه کنید.
در پیش دبستانی، ما برای هر چیزی که بچه ها کشف می کنند و به اشتراک می گذارند، ارزش قائل هستیم و ستایش می کنیم. اما متأسفانه در سنین بالاتر مثلاً در کلاس سوم، انتظار می رود که همه بچه ها در ریاضیات و خواندن بسیار عالی باشند تا بتوان گفت که آن ها درس‌هایشان را به خوبی یاد گرفته اند.
این در حالی است که نوع هوش های چندگانه و سرعت یادگیری در هر فردی کاملاً متفاوت است. این کار اعتماد به نفس فرزند شما را گرفته و اجازه نمی دهد در سایر هوش های چندگانه ای که از آن برخوردار است نیز پیشرفت کند.
سخن آخر
نظریه هوش های چندگانه نشان می دهد که برخلاف تصور گذشتگان همه بچه ها از هوش بالایی برخوردار هستند. اما هر کدام از آن ها در نوعی از هوش های چندگانه قدرت بیشتری دارند و اگر شما با رفتار صحیح در ابتدا بتوانید این موضوع را درک کنید که فرزندتان در کدام یک از هوش های مصنوعی قوی تر است و آن را تقویت کنید کمک بزرگی به فرزندتان و آینده او خواهید کرد. اما رفتار اشتباه و انتظارات غلط می تواند اعتماد به نفس و عزت نفس فرزندان را از بین ببرد و آینده ای تاریک برای آن ها ترسیم کند.
