واحد آموزش مهارت های زندگی به همه افراد یک جامعه کمک می کنند تا از چالش ها به سلامت بیرون بیایند و بتوانند تصمیم گیری های درست و منطقی داشته باشند. کسانی که توانایی های فردی و مهارت های زندگی را در خودشان تقویت نمودند به راحتی می توانند مسیر موفقیت را پیدا کنند و به هدفشان برسند. این موضوع برای کودکان نیز وجود دارد. چه بهتر که این مهارت ها از همان سنین کودکی به فرد آموزش داده شود تا در بزرگسالی بتواند به موقع از آنها استفاده کند.
آیا می دانید مهم ترین مهارت های زندگی برای کودکان چیست؟ چگونه باید این مفاهیم را به بچه ها آموزش بدهیم؟ آیا کودکان می توانند یاد بگیرند که مشکلات درسی و زندگی خود را حل کنند؟ آیا می توانند ایده هایی برای عبور از چالش ها داشته باشند؟
اگر فرزند کودک در خانه دارید بدون شک نسبت به آموزش مهارت های زندگی به او بسیار حساس هستید. این دقیقاً همان مسئله ای است که سازمان ملل متحد، یونسکو و همچنین سازمان بهداشت جهانی به آن اهمیت می دهند. مهارت های زندگی، فهرست بلند بالایی دارد اما یک سری از آنها بیش از سایرین اهمیت دارند.
ما در این بحث به معرفی مهم ترین مهارت های ضروری زندگی کودکان از دیدگاه یونسکو می پردازیم. لازم می دانیم که همه والدین از این مسائل اطلاع داشته باشند. این مهارت ها بدون توجه به سن، جنسیت، قومیت یا رنگ پوست، سطح فرهنگی و عقیدتی، برای همه کودکان اهمیت دارند و ضروری هستند.
مهارت های زندگی به چه معنا است؟
منظور از مهارت های زندگی چیست؟ این مهارت ها چه تفاوتی با یادگیری آموخته های آکادمیک دارند؟ WHO، سازمان بهداشت جهانی، مهارت های زندگی را اینگونه تعریف کرده است:
“توانایی های رفتار سازگارانه و مثبت که افراد را قادر می سازد تا به طور مؤثر با خواسته ها و چالش های زندگی روزمره برخورد کنند.”
به عبارت دیگر، مهارت های ضروری زندگی، ویژگی هایی هستند که همه ما به آن ها نیاز داریم تا در زندگی، گام برداریم و پیشرفت کنیم. مهارت های زندگی، سلامت روان و رفاه فرد را ارتقا می دهند و او را برای موفقیت آماده می سازند. این مهارت ها برای کودکان و بزرگسالان وجود دارد.
۱۰ مهارت برتر زندگی بر اساس تحلیل های سازمان جهانی بهداشت و یونسکو
- خودآگاهی
- یکدلی – همدلی
- تفکر انتقادی
- تفکر خلاقانه
- تصمیم گیری
- حل مسئله
- ارتباط موثر
- روابط بین فردی
- مقابله با استرس
- مدیریت و کنترل احساسات
بیایید به اهمیت یادگیری این مهارت های ضروری زندگی برای کودکان نگاهی بیاندازیم.
اهمیت آموزش مهارت تصمیم گیری به کودکان
یکی از مهم ترین مهارت های زندگی کودکان، تصمیم گیری است. آموزش تصمیم گیری به بچه ها در همان اوایل سال های آموزش آنها موجب می شود ذهن و فکرشان تقویت شود و تشخیص دهند که راه درست کدام است. اگر والدین به بچه های خود کمک کنند در موارد مختلف، تصمیم گیری کنند، به تدریج این مهارت در آنها تقویت می شود و طولی نمی کشد که آنها در مواقع چالش یا بحران ها می توانند به درستی عمل کنند.
کودکانی که قدرت تصمیم گیری دارند، به خوبی می توانند از پس مشکلات خود برآیند؛ احساسات خود را کنترل می کنند؛ با دیگران سازگار هستند و سعی می کنند به جای گلایه و شکایت از زندگی، راه حلی برای مسئله ها پیدا کنند.
اهمیت آموزش مهارت حل مسئله به کودکان
مهارت حل مسئله یکی دیگر از مهارت های ضروری زندگی کودکان است. چه بهتر که این مهارت را از همان دوران مهد کودک به بچه ها آموزش بدهید. سعی کنید با طرح سوالات یا چالش ها ذهن آنها را به فکر کردن وادار کنید؛ از آنها بخواهید راه حل خوبی ارائه دهند. به آنها بیاموزید که چطور از زوایای مختلف به مشکل نگاه کنند و راه حلی برایش بیان نمایند. تقویت مهارت حل مسئله در کودکان می تواند از آنها فردی بسازد که قدرت حل مشکلات بزرگ را دارد، اعتماد به نفس دارد و می تواند از طریق بیان راه های سالم تر، چالش ها را حل کند.
چرا آموزش خودآگاهی به کودکان اهمیت دارد؟
خودآگاهی یکی دیگر از مهارت های ضروری زندگی کودکان است. بچه هایی که خودشان را بهتر می شناسند، از علایق و احساسات خود و نحوه مدیریت آنها بهتر مطلع هستند. این کودکان در آینده قادر خواهند بود که همه احساسات خود را مدیریت کنند، تصمیم گیری منطقی داشته باشند، عزت نفس و اعتماد به نفس بالایی داشته باشند و به علاوه، نقاط قوت و ضعف خود را نیز شناسایی خواهند کرد. این افراد، راه رسیدن به موفقیت های کاری و زندگی را بهتر پیدا می کنند.
آموزش همدلی و روابط بین فردی به کودکان
همدلی کردن و تقویت روابط بین فردی، دو تا از مهم ترین مهارت های زندگی هستند که باید به کودکان آموزش داده شوند. همدلی باعث می شود کودکان، احساسات همکلاسی ها و هم گروهی های خود را بهتر درک کنند. این باعث جذب دوستان بیشتری خواهد شد که به خودی خود، روابط مستحکم تری را بین آنها ایجاد خواهد کرد. جمعی از دوستان به معنای یافتن راه حل های بهتر برای مشکلات زندگی است.
تقویت روابط بین فردی نیز یک مهارت ضروری دیگر است. کودکان باید یاد بگیرند که چطور با سایرین ارتباط برقرار کنند و جملات و کلمات مناسب و محترمانه را به کار ببرند. آموزش برقراری ارتباط درست بین افراد می تواند زمینه را برای رشد کودک در دوران تحصیل فرآهم سازد. کودکانی که ارتباطات صمیمانه و بیشتری دارند، در فعالیت های گروهی کلاس درس یا بازی های تیمی، موفق تر عمل می کنند. این بچه ها دارای روحیه سازگاری بالاتری هستند. ارتباطات سالم تر، قدرت بخشش و محبت و صمیمیت را بهتر فرآهم می کند.
تفکر نقاد و تفکر خلاق؛ دو مهارت پایه برای کودکان
کودکانی که دارای تفکر خلاق و تفکر نقادانه هستند، به مسائل و چالش ها با جزئیات بیشتری نگاه می کنند. این کودکان می توانند راه حل های خلاقانه تری را ارائه دهند. این افراد، اهل ریسک هستند و سعی می کنند با آزمون و خطا به پاسخ های احتمالی برسند. والدین و مربیان می توانند با انجام بازی های مختلف، هر دو تفکر را در کودکان پرورش دهند.
جمع بندی
مهارت های ضروری زندگی کودکان از دیدگاه یونسکو، ۱۰ مهارت برتر هستند که عبارتند از: خودآگاهی؛ یکدلی – همدلی؛ تفکر انتقادی؛ تفکر خلاق؛ تصمیم گیری؛ حل مسئله؛ ارتباط موثر؛ روابط بین فردی؛ مقابله با استرس؛ مدیریت و کنترل احساسات.
تقویت مهارت های زندگی به ویژه در کودکان موجب می شود که اعتماد به نفس بالاتری داشته باشند و در مواقع مشکل یا بروز چالش در زندگی، بهتر تصمیم گیری نمایند. این کودکان از روحیه مثبت و قوی تری برخوردار هستند و می توانند با سایرین، ارتباط بهتری برقرار کنند. کودکان با مهارت های فردی رشد یافته، در آینده به موفقیت های بهتری دست می یابند و اهدافشان را نیز محقق می سازند.
