واحد آموزش آموزش نظم به کودکان یکی از ارکان فرزندپروری است. اهمیتی ندارد که شما می خواهید در چه کارهایی به فرزندتان، منظم بودن را یاد بدهید؛ چیزی که مهم است اینکه هدف نهایی شما باید این باشد که فرزند خود را به گونه ای تربیت کنید که در هر سنی، حتی در بزرگسالی بتواند خود انضباطی را رعایت کند. اینکه کودکان یاد می گیرند هر کاری را با نظم و ترتیب انجام دهند، یک ارزش بزرگ است و نقش مهمی در موفقیت های درسی و کاری آنها در آینده خواهد داشت.
آموزش نظم به کودکان یکی از اصلی ترین کارهایی است که هم والدین و هم مربیان مهد کودک یا معلمان مدرسه باید انجام دهند. در واقع این آموزش ها نوعی وظیفه برای بزرگترها محسوب می شود. داشتن نظم و انضباط به کودکان کمک می کند تا کارهای روزمره خودشان را به دقت انجام دهند، کمتر اشتباه کنند و بهتر بتوانند تکالیف درسی خود را انجام دهند. اثرات مثبت منظم بودن گاهی به قدری قوی و مثبت است که کودک را در مقابل پذیرش وسوسه های ناسالم، مقاوم تر و توانا می سازد.
یک مثال فوق، مقاومت کردن در مقابل انجام بازی های رایانه ای خشن است. نمونه دیگر، انجام ندادن تکالیف مدرسه یا بازی کردن بیش از حد با تبلت یا موبایل است.
به عنوان والدین، این مهم است به کودکان تان مهارت هایی را یاد بدهید که برای ایجاد نظم و انضباط به آنها نیاز دارند. همچنین سعی کنید فرزندتان در هر سنی که هست، فرصتی برای تمرین منظم بودن داشته باشد. حتی اگر لازم است مسئولیت هایی را به آن ها بدهید تا توانایی های بیشتری به دست بیاورند.
چند تکنیک کاربردی برای آموزش نظم و انضباط به کودکان
۱-یک ساختار معین و ثابت ارائه دهید
یکی از تکنیک های آموزش نظم به کودکان این است که در خانه، ساختاری معین و روتین را اجرا کنید. وقتی کودک شما بداند که یک روز بخصوص در هفته باید یک سری کارها را انجام دهد یا در مکان های خاصی حضور داشته باشد، ذهن او به این تغییرات و ساختار ثابت، عادت می کند. در نهایت، او یاد می گیرد که باید تابع قوانین باشد.
به طور مثال، می توانید برنامه صبحگاهی خوبی برای کودکان تان تعیین کنید؛ زمان خوردن صبحانه؛ رفتن به پارک برای قدم زدن؛ بازی کردن با اسباب بازی ها در خانه؛ مسئولیت جمع کردن وسایل شخصی در اتاق؛ تماشای برنامه کودک؛ و یا یک روال برای قبل از خواب. وقتی فرزند خردسال شما بداند که چه کارهایی را باید انجام دهد، این نظم، در ذهن او نیز ساختار منظمی ایجاد می کند و باعث می شود که از سردرگمی نجات یابد.
سعی کنید روال روزمره زندگی کودک خود را ساده تر و سرگرم کننده نگه دارید تا او بتواند همه فعالیت ها را به خاطر بسپارد. به این ترتیب، بیشتر از انجام همه کارها لذت خواهد برد.
۲-علت برخی قوانین نظم را برای کودکان توضیح دهید
کودکان با ساده ترین کلمات، قانع می شوند؛ کافیست بفهمند که نتایج دلخواهشان در انتظار آن ها است. به طور مثال، وقتی برای کودک خود توضیح می دهید که پس از جمع کردن اسباب بازی های خود می تواند یک کارتون مورد علاقه اش را تماشا کند، علاوه بر اینکه یک قانون را تعیین کردید، به کودک آموخته اید که پیروی از قوانین می تواند به نتایج خوب و لذت بخش منجر شود.
سعی کنید قوانین نظم و انضباط را با زبان کودکانه و با مهربانی به کودکان تان آموزش دهید. تعیین پاداش نیز می تواند ایده خوبی باشد. به فرزندتان یاد بدهید که برخی انتخاب ها مهم تر و برخی دیگر کمتر اهمیت دارند.
زمانی که در حال آموزش نظم به کودکان هستید و می خواهید پیروی از قوانین را برای آن ها شفاف سازی کنید، توصیه می کنیم با زبان لطیف و محبت، پیامدها و عواقب سرپیچی از قوانین را نیز برایشان توضیح دهید. مثلاً به کودک بگویید اگر اسباب بازی های خود را از کف اتاق جمع کند می تواند با شما به پارک بیاید؛ و در غیر این صورت، گردش در پارک، لغو می شود. در بیان این عواقب، هرگز فریاد نزنید یا کودک را مجبور به اطاعت نکنید.
در واقع یکی از تکنیک های آموزش نظم به کودکان این است که آنها را در تصمیم گیری، آزاد بگذارید. این آموزش اگر در سنین قبل از دبستان ارائه شود، منجر به پرورش کودکانی به ذهن باز و قدرتمند خواهد شد.
۳-برای رعایت نظم و انضباط، پاداش بدهید
هر موقع که کودک شما رفتاری مبنی بر رعایت نظم و انضباط را نشان داد، به او پاداش بدهید. او را تحسین کنید. با کلمات مثبت و اشتیاق آفرین او را تشویق نمایید. با این کار، احتمال اینکه بیشتر و بیشتر، نظم را رعایت کند، بسیار وجود دارد.
به کودک خود نشان دهید که از انجام کارهای منظم او چقدر خوشحال هستید و از او تشکر کنید. هیچ اشکالی ندارد که به او بگویید: “من به تو افتخار می کنم”؛ “بسیار عالی انجامش دادی”؛ “خیلی خوبه که برای حل این مسئله، خودت به تنهایی تلاش کردی”.
۴-مهارت حل مسئله را به او بیاموزید
یکی از مهم ترین و بهترین تکنیک های آموزش نظم به کودکان این است که مهارت حل مسئله را به آنها بیاموزید. حل مسئله در واقع یک مهارت فردی است که در هر سنی و سالی برای همه افراد، مفید است. افرادی که این مهارت را در خود پرورش داده اند، با دید بازتری به مسائل و چالش های اطراف خود نگاه می کنند. این کودکان می توانند در آینده، راه حل های خلاقانه تری را ارائه دهند.
آموزش مهارت حل مسئله به کودکان در سنین مختلف، متفاوت است. برای بچه های کمتر از ۷ سال، حل مسئله می تواند نحوه پوشیدن لباس یا چیدن اسباب بازی ها یا مسئولیت های داخل خانه باشد. برای کودکان دبستانی، این آموزش ها شامل انجام تکالیف درسی یا کارهای گروهی در مدرسه است.
حل مسئله به پرورش تمرکز و تفکر خلاقانه کودکان کمک می کند؛ به علاوه یک روش خوب برای آموزش نظم به کودکان نیز به حساب می آید. نظم و انضباط، یک عادت سالم است و می تواند به یک الگوی عادی روزمره تبدیل شود. کودکان منظم تر، بهتر فکر می کنند و موفق تر خواهد بود.
نکات تکمیلی درباره آموزش نظم به کودکان در سنین مختلف
- برای اینکه نظم و انضباط را به کودکان کمتر از ۷ سال آموزش بدهید، از وسایل شخصی و اسباب بازی های او کمک بگیرید. از او بخواهید هر چیز را در جای خودش مرتب کند.
- برای آموزش نظم به کودکان دوره دبستان، بخصوص برای کلاس اول تا کلاس سوم، سعی کنید از چک لیست های روزانه کمک بگیرید. وظایف و کارهایی که بر عهده بچه ها است را یادداشت کنید و به دیوار اتاقشان نصب نمایید. پس از انجام هر کار، یک تیک روبروی آن فهرست بزنید.
- برای تقویت منظم بودن کودک در هر سن، می توانید برخی مسئولیت های خانه را به او واگذار کنید. به طور مثال، چیدن بشقاب غذا روی میز؛ منظم کردن کتاب ها در قفسه؛ جمع کردن برگ ها در حیاط؛ آب دادن به گلدان های روی بالکن؛ کتاب خواندن قبل از خواب و … .
جمع بندی
به وجود آوردن عادت نظم و انضباط در کودکان در ابتدای کار، گاهی سخت است اما غیر ممکن نیست! والدین می توانند فرزندان خردسال خود را از همان دوران آغازین آموزش پذیری به گونه ای بار بیاورند که منظم باشند. با استفاده از راهکارهای ساده ای که در این مطلب به آنها اشاره کردیم، اجرای قوانین انضباط و آموزش نظم به کودکان، به آسانی میسر است.
کودکان منظم، قدرت تصمیم گیری بهتری در آینده دارند و می توانند مسیر درست زندگی خود را بهتر تشخیص بدهند.
