فرزندپروری سهل گیرانه چیست؟ اثرات، مزایا و معایب آن

والدین سهل گیر، مطالبه‌گر نیستند و با فرزندان خود رفتار بخصوصی دارند. آنها مخالف ایده اعمال کنترل داشتن بر فرزندان هستند و معتقدند که آنها را از طریق حمایت عاطفی و پاسخگو بودن، باید پرورش داد.

تعریف والدین سهل گیر چیست؟

فرزندپروری سهل‌ گیرانه که به ‌عنوان «فرزندپروری آرام» نیز شناخته می‌شود، یکی از سبک‌های فرزندپروری است. این والدین نسبت به نیازهای فرزندان خود، بیش از اندازه پاسخگو هستند و استعدادها و شخصیت آنها را در هر شرایطی پرورش می دهند. این والدین در محیط خانه با کمترین تقاضا از سوی فرزندانشان روبرو هستند، زیرا توقعات کمی در مورد نظم و انضباط و سایر موارد از فرزندان خود دارند.

نمونه هایی از رفتارهای والدین سهل گیر

مثال شماره ۱

شما در خواربارفروشی هستید، پسرتان از شما بستنی می خواهد، علیرغم اینکه قبلاً دو بستنی در طول روز خورده است. شما نمی خواهید فرزندتان را ناراحت کنید، بنابراین می گویید: “خوب، امروز پسر خوبی بودی، پس من برایت بستنی می خرم.”

مثال شماره ۲

شما زمان بندی بازی کردن، مطالعه یا خواب را مشخص نمی کنید. حتی زمانی که می دانید فرزندتان باید روز بعد برای مدرسه، صبح زود بیدار شود، به او یادآوری نمی کنید که زود بخوابد.

مثال شماره ۳

برای خرید یک گوشی هوشمند گران قیمت برای خود پس انداز کرده اید. اما فرزند شما یک پلی استیشن می خواهد. او به حرف شما گوش نمی دهد و نمی فهمد که شما مشتاق خرید یک گوشی هوشمند هستید. بنابراین، شما خواسته های او را بر خواسته های خود ترجیح می دهید و هر چه او می خواهد برایش می خرید.

مثال شماره ۴

شما به نوجوان خود می گویید که درس بخواند زیرا امتحانات در راه است. اما او در دو مهمانی شبانه دعوت دارد. شما با او مخالفت نمی کنید، و به او اجازه می‌دهید که به مهمانی برود و خوش بگذراند، در حالی که فصل امتحانات مدرسه نزدیک است.

مثال شماره ۵

به کودک خود می گویید: “آیا می توانی بعد از اتمام بازی، اسباب بازی های خودت را جمع کنی؟”؛ و بعد ادامه می دهید، “اگر خسته هستی لازم نیست انجامش دهی عزیزم!!!”

ویژگی های والدین سهل گیر

برخی از ویژگی های معمول والدین سهل گیر عبارتند از:

• دوست داشتنی و پرورش دهنده، اما بدون قاعده و حد و مرز هستند.
• از نظر عاطفی، حمایت کننده، بسیار پاسخگو و کمتر درخواست کننده است.
• برای فرزندشان بیشتر یک دوست هستند تا پدر و مادر.
• حداقل برنامه ریزی را دارند.
• از درگیری و بحث با کودک، خودداری می کنند.
• به جای ناراحت کردن بچه ها، تمایل دارند مورد پسند آنها قرار بگیرید.
• هیچ عواقبی برای رفتار منفی فرزند خود ارائه نمی کنند.
• برنامه های محدودی برای کودکان دارند و تعداد کمی که ممکن است داشته باشند، نامناسب است و اغلب برای تسلیم شدن در برابر خواسته های کودک، شکست می خورند.
• برای انجام کارها بیش از حد، از جوایز استفاده می کنند.
• زمان زیادی را به کودک اجازه می دهند تا از صفحه نمایش و غذاهای ناسالم استفاده کنند.
• از اسباب‌بازی‌ها و هدایا برای ایجاد انگیزه در رفتار خوب فرزندشان استفاده می کنند.
• بر روی آزادی کودک تمرکز بیش از حد دارند.

فرزندپروری سهل گیرانه: این کودکان چه ویژگی هایی دارند؟

شاید اکثر کودکان، سبک فرزندپروری سهل‌گیرانه را دوست داشته باشند، چون حداکثر آزادی را بدون هیچ رشته‌ای به آنها می‌دهد، اما ممکن است این نوع رفتارهای والدین در درازمدت مشکل ساز شود.

در قسمت زیر، ویژگی های کودکانی که توسط والدین سهل گیر بزرگ می شوند را معرفی کرده ایم:

• داشتن مشکل در تنظیم و کنترل احساسات
• زمانی که برآورده شدن خواسته های آنها با چالش روبرو است، سرکشی می کنند.
• خودکنترلی یا خودتنظیمی کمتری دارند.
• در پیروی از قوانین، مشکل دارند.
• انضباط خوبی ندارند و به طور قوی مخالفت می کنند.
• به احتمال زیاد، مسئولیت رفتار خود را نمی پذیرند.

مطالعات نشان می دهد که بین سبک فرزندپروری سهل گیرانه و مشکلات رفتاری و سوء مصرف مواد در نوجوانان ارتباط وجود دارد. این بچه ها ممکن است مطالبه گر باشند و در اشتراک گذاری نظرات یا دارایی هایشان مشکل داشته باشند.

عدم وجود یک حد و مرز، باعث نا امنی در کودکان می شود. فرزندپروری سهل گیرانه، بیش از آنکه به آنها کمک کند به آنها آسیب می رساند. با این حال، چند مزیت نیز برای این سبک فرزندپروری بیان شده است که در قسمت زیر به آن می پردازیم.

مزایا و معایب فرزندپروری سهل گیرانه

۱-مزایا:

• کودکان می توانند خلاقیت نهفته خود را بروز دهند.

از آنجایی که این سبک فرزندپروری به جای تحکم والدین، بر دوستی با کودک تمرکز دارد، والدین، کودکان خود را بهتر درک می کنند و با افزایش سن، ارتباط با آنها آسان می شود.

• رفتارها بسیار محبت آمیز و صمیمی است

والدین سهل گیر، فرزندان را در اولویت خود قرار می دهند و برای شاد نگه داشتن آنها تلاش زیادی می کنند. این می تواند نتیجه روابط ناخوشایند والدین و فرزندان در گذشته باشد. از این رو، آنها نمی خواهند فرزندانشان همان تجربه را بگذرانند و هر آنچه را که در دوران کودکی خود از آن محروم بوده اند، فراهم می کنند.

• حداقل درگیری با کودکان

والدین سهل گیر نمی خواهند فرزند خود را ناراحت کنند، بنابراین تسلیم خواسته های کودک می شوند. بنابراین، هیچ درگیری وجود ندارد و رابطه، کاملاً صلح آمیز است.

• توانایی ها و خلاقیت کودکان مشخص می شود

این نوع والدین، آزادی زیادی به کودک خود می دهند و هیچ محدودیتی برای فرزندان خود قائل نمی شوند. از این رو، آنها همه چیز را کشف می کنند و خلاقیت نهفته شان آشکار خواهد شد.

۲-معایب:

آزادی و آسان گیری بیش از حد، ممکن است عواقب منفی قابل توجهی داشته باشد. بیایید ببینیم که معایب فرزندپروری سهل گیرانه چیست:

• این کودکان در تنظیم احساسات خود مشکل دارند
• تضاد بین نیازها و خواسته ها

با بزرگتر شدن کودکان، آنها چیزهای زیادی را طلب می کنند و انتظارات غیر واقعی و غیر منطقی دارند. آنها همیشه به راهنمایی و تعیین محدودیت از سوی والدین خود نیاز دارند. از آنجایی که والدین سهل‌گیر نمی‌خواهند بچه‌هایشان را ناراحت کنند، هر چه بچه‌ها بخواهند به آنها می‌دهند. کودک تفاوت بین نیازها و خواسته ها را نمی آموزد.

• عدم مدیریت زمان

در غیاب قوانین و ساختار معین در خانه، این کودکان ممکن است ارزش زمان را یاد نگیرند. آنها زمان زیادی را صرف تماشای تلویزیون می کنند یا انتظارات غیرمنطقی دارند.

• عدم کنترل والدین

در فرزندپروری سهل گیرانه، کودک ممکن است احساس کند که به جای والدینش، او مسئول است و این تجربه‌ای است که می‌تواند به طرز قابل توجهی اضطراب ایجاد کند.

• عدم تعادل عاطفی

کودکانی که محدودیتی برای رفتار خود ندارند، به احتمال زیاد در تنظیم احساسات خود مشکل دارند، به خصوص زمانی که نیازهایشان برآورده نشود.

مشکلات این نوه فرزندپروری به برنامه روزانه کودکان محدود نمی شود، بلکه تأثیر طولانی مدتی بر روان آنها می گذارد.

اثرات فرزندپروری سهل گیرانه

کودکان آزادی را دوست دارند، اما زمانی که از آن سوء استفاده می کنند یا زمانی که هیچ مرزی برای بررسی رفتارشان وجود ندارد، اثرات آن می تواند ناخوشایند باشد.

در اینجا برخی از مشکلات رفتاری که ممکن است ناشی از رفتار والدین سهل گیر باشد آورده شده است:

• مشکلات تکانشی:

در اثر این نوع تربیت، بچه ها حالت تکانشی پیدا می کنند و کارها را بدون فکر کردن انجام می دهند. علاوه بر این، آنها ممکن است از پذیرفتن مسئولیت اعمال خود امتناع کنند.

• قلدری کردن و تحکم:

از آنجایی که این کودکان تجربه کافی در مورد قوانین و عواقب نقض آن را ندارند، ممکن است ترسی از تنبیه نداشته باشند. به این ترتیب، این حالت منجر به قلدری و تحکم نسبت به سایر کودکانی می شود که در حین بازی از دستورات آنها پیروی نمی کنند؛ و البته ممکن است در مدرسه یا مکان های دیگر قوانین را نیز زیر پا بگذارند.

• مشکلات رفتاری:

والدین سهل گیر اغلب رفتار نادرست فرزندان خود را با جمله «بچه‌ها بچه هستند و بچگی می کنند» توجیه می‌کنند. از این رو، این کودکان ممکن است کمتر مسئولیت رفتار خود را بپذیرند.

• عملکرد ضعیف در مدرسه:

مطالعات نشان داده اند که فرزندپروری سهل گیرانه با عملکرد تحصیلی پایین در کودکان مرتبط است. از آنجایی که والدین توقعات کمی از این بچه ها دارند و تقاضایی از آنها نمی کنند، کودکان ممکن است انگیزه لازم برای کار، در جهت رسیدن به هدف را نداشته باشند.

• مشکل در تصمیم گیری:

وقتی که زمان آن فرا می رسد که بچه ها تصمیمات مهمی را در رابطه با شغل خود بگیرند یا مشکلات زندگی خود را حل کنند، ممکن است به دلیل عدم تجربه در این نوع موقعیت ها دچار مشکل شوند. ممکن است والدین قبلاً آنها را با هیچ مشکلی روبرو نکرده باشند.

• رفتار پرخاشگرانه:

این کودکان ممکن است تجربه کمی در مورد طرد شدن داشته باشند. هنگامی که با پاسخ “نه” در مکانی فراتر از محدوده خانواده خود مواجه می شوند، ممکن است به طرز پرخاشگرانه ای رفتار کنند.

• مهارت‌های اجتماعی ضعیف:

اگر والدین رفتار مناسب را به کودک آموزش ندهند، ممکن است مهارت‌های اجتماعی مانند اشتراک‌ گذاری نظرات، مراقبت و همدلی را نداشته باشند.

• نارسایی عاطفی:

یکی از بزرگ‌ترین ترس‌های والدین سهل گیر این است که وقتی چیزی می‌گویند یا انجام می‌دهند، ممکن است فرزندانشان را ناراحت کنند. بنابراین، آنها در برآورده کردن خواسته های بچه ها و خوشحال کردن آنها دست به هر کاری می زنند. در نتیجه، کودکان در مقابل احساسات منفی عادی مانند خشم، احساس امنیت نمی کنند.

اگر شما یک والدین سهل‌گیر بوده‌اید اما اکنون می‌خواهید سبک خود را تغییر دهید، پس هرگز برایتان دیر نیست.

اگر والدینی سهل‌گیر هستید، برای تغییر اوضاع چه کاری می‌توانید انجام دهید؟

وقت آن است که استراتژی های زیر را در سبک فرزندپروری خود بگنجانید:

• قوانین پایه و مفهوم خانواده را تعریف کنید.

شما باید با تعیین قوانین به فرزندان خود بگویید که از آنها چه انتظاری دارید.

• عواقب نقض قوانین را اجرا کنید.

برای اینکه قوانین شما موثر واقع شوند، باید به فرزندتان اطلاع دهید که عواقب زیر پا گذاشتن قوانین چیست. عواقب ساده ای را برای قوانین ساده و عواقب جدی برای خطاهای جدی مانند تقلب یا دزدی تعیین کنید.

• قاطع و ثابت باشید.

این تغییر رفتار می تواند چالش برانگیز باشد، به خصوص زمانی که والدین نسبت به فرزندان خود ملایم بوده اند. نسبت به آنها محکم و در عین حال صمیمی باشید. آنها را وادار کنید اهمیت پیروی از قوانین را درک کنند و در عین حال در اِعمال پیامدها نیز ثابت قدم باشند.

• تحسین کنید:

وقتی فرزندتان خوب رفتار می کند، او را تحسین کنید. این به آنها انگیزه می دهد تا خوب عمل کنند. پاداش های کوچک نیز می تواند در مواقعی مفید باشد.

• مراقب باشید:

توجه کنید که رفتار فرزندتان چه چیزی را به شما منتقل می کند. به عنوان مثال، ممکن است به دلیل خستگی یا گرسنگی، یا استرس به خاطر ورود یک نوزاد جدید در خانه، تغییرات رفتاری زیادی رخ دهد. ممکن است مسائل بزرگتری مانند اختلافات زناشویی یا بیماری در والدین وجود داشته باشد. تعیین محدودیت ها و قوانین در حین شناخت معنای رفتار کودک بسیار مهم است.

جمع بندی

فرزندپروری سهل گیرانه یکی از سبک های تربیت کودکان در خانه است که مزایا و معایب زیادی دارد. والدینی که همه چیز را برای بچه های خود فرآهم می کنند و به آنها فرصت نمی دهند با مشکلات روبرو شوند، در واقع نه تنها از آنها حمایت نمی کنند بلکه آنها را در خطر می اندازند و خود از این موضوع بی اطلاع هستند. اجازه بدهید فرزندان تان با موقعیت های مختلف مواجه شوند و در کنار آنها باشید تا مشکلات را خودشان حل کنند. راه و مسیر درست را به آنها یاد بدهید. پیروی از قوانین و مهارت های ارتباطی و حل مسئله را در بچه های خود تقویت کنید.