واحد آموزش وسواس در کودکان یک اختلال رفتاری و گاهی فکری است که اگر به موقع به آن نپردازید، در بزرگسالی دردسرهای زیادی برای فرد و اطرافیان او به وجود می آورد. گاهی وسواس را می توان یک بیماری جدی قلمداد کرد که به تدریج فرد را دچار اضطراب و استرس می کند و سپس این علائم می تواند به اعضای بدن منتقل شود و دردسر ساز گردد. مشکلات ناشی از وسواس در افراد، حتی در سنین کودکی، خانواده ها را درگیر می کند و آنها را از روند عادی زندگی باز می دارد. درباره شرایط زندگی کودک خود دقت کنید و مراقب علائم وسواس باشید.
وسواس در کودکان یک اختلال رفتاری است و به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. به طور کلی، علت وسواس در سنین پایین تر می تواند ناشی از بد غذا خوردن، دلایل ژنتیکی، حساسیت نسبت به تمیز بودن وسایل یا لوازم اطراف، و یا وسواس فکری باشد. همه این ها به دلایلی اتفاق می‌افتند و گاهی ریشه ارثی و خانوادگی دارند.
علائم وسواس در سنین کودکی اغلب به صورت رفتار نامطلوب دیده می شود. یعنی کودک از نظر انجام کارها رفتار وسواس گونه دارد. تحقیقات نشان داده است که کودکان از سنین دبستان ممکن است به این نشانه ها دچار شوند. گاهی وجود اضطراب و استرس به وسواس کودکان دامن می زند.
وسواس در کودکان چه نشانه هایی دارد؟
کودکانی که دچار وسواس هستند ممکن است یک سری کارها را انجام دهند، حرف هایی را بزنند یا رفتارهایی را از خود بروز دهند. در این قسمت به اختصار با نشانه ها و علائم بروز وسواس در سنین کودکی آشنا می شوید:
- این کودکان نسبت به تمیز بودن اتاق خود یا اسباب بازی ها یا وسایل نقاشی بسیار حساس هستند. همچنین ممکن است نسبت به این که میکروب در سراسر خانه باشد، حساسیت بیش از حد بروز دهند.
- کودکان دچار وسواس، بسیار درباره مسائل نگران هستند و اضطراب دارند. حتی می ترسند که مبادا اتفاقات ناگوار بیفتد.
- این دسته از کودکان به جزئیات، بیش از آنچه لازم است اهمیت می دهند.
- افکار این کودکان معمولاً آشفته است و کوچکترین اتفاقات می تواند ذهن او را بر هم بزند.
- ممکن است کودکانی که با وسواس درگیر هستند، نظم و ترتیب خاصی در وسایل خود داشته باشند که اگر کوچک ترین تغییری به وجود بیاید، آنها را عصبانی کند.
- کودکان وسواسی، مدت زمان زیادی را – بیش از آنچه لازم است- صرف انجام کارها، مرتب کردن اتاق و وسایل و کارهای شخصی می کنند.
- گاهی این کودکان، کلمات و رفتار بی ادبانه دارند و از الفاظ زشت استفاده می کنند.
دلایل اصلی بروز وسواس در کودکان چیست؟
وسواس در سنین کودکی دلایل مختلفی دارد. اصلی ترین علت آن به پیشینه خانوادگی و جنبه های ارثی فرد باز می گردد. دلیل دیگر این است که پدر یا مادر یا هر دوی آنها از روش تربیتی نادرست استفاده می کنند و بنابراین رفتار وسواسی را در کودک خود موجب می شوند.
یکی دیگر از دلایل بروز وسواس در کودکان مربوط به آشفتگی‌های ذهنی است؛ یعنی نسبت به انجام یک کاری خاطره بد داشته باشد، یا اینکه اضطراب و استرس غیر قابل کنترل دچار او گردد، که در این صورت می تواند زمینه ساز وسواس باشد.
کودکانی که در خانواده های پر استرس با آمار بالای درگیری و دعوا، یا رفتارهای خشن بزرگ می شوند، بیشتر در معرض و استفاده قرار می گیرند.
اگر به طور ذاتی یک کودک با پیشینه ارثی از وسواس به دنیا بیاید، چنانچه در سنین قبل از ۹ سال در معرض یکی از رفتارهای مخاطره آمیز قرار بگیرد، احتمال زیاد وجود دارد که دچار وسواس شود.
این وظیفه والدین است که با مشاهده اولین نشانه ها، سریعاً با مشاور یا پزشک صحبت کنند.
چطور می توانیم از وسواس کودکان پیشگیری کنیم؟
قبل از آنکه به فکر درمان وسواس کودک خود باشید، شاید بهتر باشد شرایط را به گونه‌ای فراهم کنید که از این اختلال رفتاری و فکری پیشگیری شود. مثلاً به عنوان والدین، یک سری از کارها را می توانید انجام دهید که در این قسمت به اختصار بررسی خواهیم کرد.
- برای پیشگیری از وسواس کودکان می‌توانید محیط امن و آرام و قابل اعتماد را برای فرزندتان فراهم کنید و اجازه بدهید که عقاید خود را در آرامش با شما درمیان بگذارد؛ درحالی که شما به خوبی به او گوش می دهید و واکنش شدید ندارید.
- هرگز از کودک خود بیش از سنی که در آن قرار دارد، انتظار نداشته باشید. کمال‌گرایی اثرات مخربی بر او خواهد داشت، که در بزرگسالی دردسرهایی را در زندگی فردی و کاری ایجاد خواهد کرد.
- اگر کودک تان اشتباه می کند یا خطایی از او سر می زند، یا حرف زشتی می زند، یا رفتار ناشایست دارد، در آرامش به دور از نگاه اطرافیان با او صحبت کنید و خطای او را ببخشید.
- هرگز و هرگز از تنبیه بدنی برای رویارویی با رفتارهای کودکانه ناپسند استفاده نکنید. شما به عنوان والدین باید انعطاف پذیر باشید.
با همه این موارد اگر کودکتان نشانه هایی از علائم وسواس را بروز داد، دقت کنید که تا چه مدت این کارها ادامه دارد. بهتر است در ماه های اول با یک مشاور صحبت کنید، یا از پزشک روانشناس کمک بگیرید.
بهترین روش درمان وسواس کودکان چیست؟
همانند هر روش درمانی دیگری، برای درمان وسواس در کودکان نیز بهتر است مرحله به مرحله و گام به گام پیش رفت. اولین مرحله، استفاده از روش گفتگو و ریشه یابی مشکل است.
مشاور یا پزشک با خانواده کودک صحبت می‌کند و سعی دارد که درمان را ابتدا از محیط خانواده شروع نماید. این روش ها که شامل اصلاح برخی رفتارها و سبک زندگی است، می تواند انجام تکالیف مدرسه یا درس خواندن را نیز در بر بگیرد. در مرحله اول، برنامه ریزی به گونه ای انجام می شود تا کودک بتواند برخی عادت های خود را کنار بگذارد.
اگر پزشک در این مرحله موفق نشود که وسواس را درمان کند، مراحل بعدی آغاز می‌شود که شامل تجویز داروها و رفتار درمانی، جلسات مشاوره و موارد دیگر است. والدین هرگز خودشان نباید شخصاً کودک را مجبور کنند که رفتار ناپسند را کنار بگذارد. حضور متخصص یا پزشک می‌تواند بهتر به این خانواده ها کمک کند.
جمع بندی
وسواس در کودکان یک اختلال رفتاری و گاهی فکری است که ریشه در ژنتیک یا سبک زندگی غلط دارد. والدین وقتی متوجه می‌شوند که کودک آنها به نوعی وسواس دچار شده، باید در مرحله اول، انعطاف پذیر و آرام باشند. بهترین کار این است که محیط زندگی آرام را برای زندگی فراهم کنند. کودکان در خانواده به یک حامی نیاز دارند. که پدر و مادر، نقش اصلی را در این جایگاه ایفا خواهند کرد.
از نشانه های وسواس می توان به مواردی از جمله توجه بیش از حد به جزئیات، اضطراب و استرس، حساسیت نسبت به تمیز و منظم بودن اتاق یا وسایل و موارد دیگر اشاره کرد. چنانچه والدین نتوانند با صحبت کردن یا اصلاح رفتار یا سبک زندگی وسواس را برطرف کنند، نیاز است کودک را با پزشک آشنا نمود تا از آن طریق روش‌های درمانی دنبال شود.
