واحد آموزش بازی های سنتی و بازی های رایانه ای، هر دو برای رشد شناختی و مهارتی کودکان اهمیت دارند. بازی های ویدیویی، مهارت های حل مسئله، تفکر انتقادی و قدرت تحلیلی کودکان و نوجوانان را تقویت می کنند؛ بازی های سنتی برای پرورش برخی مهارت های مهم از جمله، کار تیمی، مدیریت احساسات، همفکری و همکاری، همدلی، انجام فعالیت بدنی، قدرت تصمیم گیری، کسب تجربه و … مناسب هستند. انجام هر دو گروه بازی ها برای همه کودکان، ضروری است و مزایای زیادی به همراه دارد. در این مطلب درباره بازی های رایانه ای، سنتی و تأثیرات آنها در یادگیری صحبت می کنیم.
انواع بازی های سنتی و مدرن وجود دارد که توجه کودکان و نوجوانان را به خود جلب می کند اما شاهد هستیم که بازی های ویدیویی و رایانه ای با فرآهم کردن جلوه های بصری جذاب و فریبنده، بیشتر مورد توجه بچه های نسل جدید قرار گرفته اند! همه ما از مزایا و معایب بازی های رایانه ای و ویدیویی آگاه هستیم و چه بسا معایب و مضرات بیشتری برای این فعالیت سرگرم کننده بیان شده است اما دانشمندان و کارشناسان آموزشی و بازی سازی، همواره سعی در آن دارند که بازی های ویدیویی را به یک ابزار آموزشی سالم و سازنده تبدیل کنند.
محققان در زمینه ارتباط فرهنگ بازی های رایانه ای و فرآیندهای یادگیری در حال تحقیق بر روی این موضوعات هستند که بازی ها را به فرصت های آموزشی تبدیل کنند تا برای همه کودکان در همه گروه های سنی مناسب و قابل استفاده باشد.
در این مطلب می خواهیم درباره ارتباط فرهنگ بازی و یادگیری به طور تخصصی صحبت کنیم. آیا واقعاً بازی های ویدیویی رایانه ای می تواند برای یادگیری کودکان، مفید باشد؟ فکر می کنید یک بازی کامپیوتری جذاب استاندارد چه مزیت هایی را فرآهم می کند؟
۱- روش های حل مسئله را آموزش می دهند
یکی از بهترین و مهم ترین مزایای بازی های رایانه ای برای کودکان و نوجوانان، کمک به آنها در یادگیری مهارت های حل مسئله است. وقتی فرزند شما مشغول یک بازی ویدیویی می شود، در حقیقت در راستای اهداف و انگیزه های تعریف شده در بازی حرکت می کند. اگرچه ممکن است مشکلات و چالش هایی که در بازی با آنها روبرو می شود در زندگی واقعی وجود نداشته باشند اما در حالت ایده آل، به فرد بازی کننده یاد می دهند که چطور باید برای این مشکل مجازی خاص، راه حل مناسب را انتخاب کند.
یک نکته مهم درباره طراحی بازی های رایانه ای با هدف آموزش مهارت های حل مسئله به کودکان این است که بازی ها باید به گونه ای چالش ها را ارائه دهند که قابل حل باشند و کودکان برای رسیدن به راهبردها و راه های حل مشکلات، به درستی و تقریباً به دور از هر سختی و دشواری، تلاش و برنامه ریزی نمایند. مهارت حل مسئله برای همه افراد در هر گروه سنی، لازم و ضروری است و منجر به موفقیت ها در زندگی می شود.
۲- باعث آرامش و سلامت عاطفی می شود
برخی از بازی های رایانه ای ساده و فانتزی با فرآهم کردن یک محیط آرامش دهنده و رنگارنگ، به آرامش کودکان یا نوجوانان کمک می کنند. وقتی فرزندان شما معمولاً ناراحت هستند تمایل دارند که مشغول یک فعالیت آرامش دهنده شوند. بازی های ویدیویی یا اپلیکیشن های موبایل که دنیای جذاب و رنگی را به کودکان معرفی می کنند می توانند در رسیدن آنها به آرامش بیشتر، مفید باشند. بازی های سالن آرایش، پرندگان خشمگین، اتومبیلرانی، آشپزی، شیرینی پزی، مزرعه داری، بازی کلمات، مزون لباس و … از این دسته بازی ها هستند.
۳- به تقویت حافظه و تمرکز کمک می کند
بازی های معمایی و ماجراجویی جزو محبوب ترین و پرطرفدارترین گزینه ها به ویژه برای گروه نوجوانان و جوانان هستند و به تقویت تمرکز و توجه و بهبود حافظه کمک می کنند. این بازی ها در رده سنی کودکان نیز وجود دارند اما باید برای همین سن، استانداردسازی شده باشند. به عبارت دیگر، بازی های معمایی باید متناسب با هر رده سنی بچه ها تعریف و طراحی شوند.
اکثر بازی های رایانه ای ماجراجویانه و معمایی، در قالب داستان های ملی و حماسی، وقایع پلیسی، کارآگاهی، شکار و …. طراحی می شوند و فرد بازی کننده باید در طول بازی، چالش های را حل کند تا به هدف اصلی برسد. این بازی ها عموماً مرحله بندی دارند و فرد باید در هر گام از بازی، موفق شود و به سطح بعدی برسد.
۴- بازی های آموزشی به یادگیری دانش آموزان کمک می کند
هیچ کودکی در جهان وجود ندارد که نتوان او را آموزش داد. بالاخره راه هایی هر چند ساده هستند که بتوان مفاهیم را به کودکان با کمترین سطح توانایی یادگیری، آموزش داد. این پایین ترین فرض در این مورد است.
یکی از مهم ترین مزایای بازی ها برای یادگیری کودکان این است که می توانند به عنوان ابزارهای کمک آموزشی به کار بروند. وقتی دانش آموزان نتوانند از طریق کتاب های درسی، برخی مطالب را بیاموزند، جایگاه و نقش بازی ها پررنگ تر می شود. از این طریق است که یادگیری به یک فعالیت سرگرم کننده مبدل می شود و بیشترین تأثیرگذاری را خواهد داشت.
انجام بازی های ویدیویی یا رایانه ای یا اپلیکیشن های تلفن همراه با اهداف آموزشی، مهارت هایی را در فراگیران تقویت می کنند که گاهاً از طریق روش های سنتی و خسته کننده، کمتر دریافت می شوند.
۵- به آشنایی کودکان با فرهنگ و تاریخ و مفاهیم علمی کمک می کند
وقتی فرزندان شما بازی های مختلف ویدیویی و رایانه ای را متناسب با گروه سنی خود انجام می دهند، به آنها کمک می کند تا در قالب آن بازی طراحی شده، با تاریخ، فرهنگ های مختلف یا مفاهیم علمی بیشتر آشنا شوند. نوع بازی که برای فرزند خود انتخاب می کنید در رسیدن به این اهداف مؤثر است. مثلاً بازی های ویدیویی تاریخی که جنگ های دوران گذشته را بازسازی می کند، یا اتفاقات فرهنگی را مرور می کند یا بازی هایی که در آن، کودکان باید آزمایش های علمی را انجام دهند، نمونه هایی از این مصداق می باشند.
۶- بازی های ویدیویی گروهی، روحیه کار تیمی را در کودکان تقویت می کند
مزیت دیگر انجام بازی ها که نقش مهمی در یادگیری برخی مهارت های ارتباطی کودکان دارد، تقویت روحیه کار تیمی در آنها است. بچه ها برای انجام برخی بازی های رایانه ای در کنار یکدیگر جمع می شوند و سعی می کنند با همدیگر به اهداف مشترک در بازی برسند. اگر یک بازی دارای جنبه های آموزشی نیز باشد، در کنار اینکه کودکان و نوجوانان یاد می گیرند چطور با هم همکاری کنند، بسیاری مفاهیم دیگر را نیز می آموزند.
این نوع فعالیت ها برای کودکانی که در دوست یابی دچار مشکل هستند، فایده های زیادی دارد زیرا آنها را از گوشه گیری رها می سازد و یاد می گیرند که رفتار اجتماعی بیشتری بروز دهند. بازی کردن در گروه همسالان به کودکان و نوجوانان یاد می دهد چطور دوست پیدا کنند، ارتباطات اجتماعی مثبت داشته باشند یا با همدیگر همفکری کنند.
۷- مهارت های شغلی را در کودکان و نوجوانان توسعه می دهد
بازی های رایانه ای و ویدیویی متنوعی وجود دارد که مهارت های شغلی را به کودکان و نوجوانان یاد می دهد. بازی ها به گونه ای طراحی می شوند تا فرد بازی کننده بتواند با نوعی تجربه واقعیت روبرو شود و بنابراین می آموزد چطور در آن موقعیت، بهترین رفتار و عملکرد را داشته باشد.
از طریق این مدل بازی ها، کودکان و نوجوانان یاد می گیرند چطور درباره آینده شغلی خود فکر کنند، چه دانش یا مهارت هایی را کسب نمایند و از چه راه هایی به موفقیت برسند.
بازی های آموزش محور به چه معنا است؟
یکی از موضوعات حاضر در بحث فرهنگ بازی و یادگیری، ظهور بازی های آموزش محور است. یادگیری مبتنی بر بازی ها، تأثیر قابل توجه و البته ارزشمندی را در فعالیت های یادگیری همه کودکان و نوجوانان دارند. علت طراحی این نوع بازی ها در این است که مشارکت و اشتیاق دانش آموزان را برای آموختن، افزایش دهند.
بازی های آموزش محور برای رشد شناختی و ارتقای مهارت های فردی کودکان، مزیت های زیادی دارند. انواع روش ها در بازی ها می توانند یادگیری فعال در کودکان را توسعه بدهند و عملکرد دانش آموزان را در همه مقاطع تحصیلی، بهبود می بخشد.
فرهنگ بازی و یادگیری به این دلیل تا این اندازه مورد توجه قرار گرفته است که محیط بازی ها می تواند بسیار سرگرم کننده برای فراگیران باشد و با هر دانش آموز در هر سطح توانایی یادگیری، قابل اجرا است. بازی های رایانه ای، ابزارهای الکترونیکی هستند که در زمان حاضر به بچه ها یاد می دهند چطور از رایانه، کیبورد یا تلفن همراه خود به نحو مطلوب استفاده کنند.
انواع بازی های کلمات، پازل ها، بازی مسابقه ای و امتیازی می توانند مهارت های تفکر انتقادی و تفکر خلاقانه در کودکان را تقویت کنند، دقت و تمرکز آنها را بهبود بدهند و ذهن آنها را برای روبرو شدن با مسائل و حل آنها بازتر نگه دارند.
مروری بر فرهنگ بازی های سنتی و یادگیری کودکان
در عصر دیجیتالی امروزی، جایی که بازی های رایانه ای غالب هستند، اسباب بازی ها و بازی های سنتی هنوز هم یک رکن اصلی در رشد کودکان محسوب می شوند. بازی های سنتی و قدیمی، ریشه در تاریخ و فرهنگ دارند و عموماً چیزی فراتر از یک سرگرمی به شمار می روند. جای تعجب نیست اگر بگوییم بسیاری از مهارت های ضروری کودکان را می توان از طریق بازی های قدیمی تر به آنها یاد داد!
بازی های سنتی، منبع غنی برای یادگیری هستند. اینها مهارت های کلیدی مانند حل مسئله، تفکر انتقادی و خلاقیت را در کودکان ما توسعه می دهند. انجام بازی های سنتی در دنیایی که با فناوری های دیجیتالی، اشباع شده است، نوعی تعادل را برقرار می سازد و سرگرمی و یادگیری را لذت بخش تر می کند.
تاثیر بازی های سنتی بر رشد کودک
بازی های سنتی فقط یک دریچه به گذشته نیستند؛ آنها ابزار قدرتمندی برای کمک به رشد حرکتی و شناختی کودکان محسوب می شوند. تأثیر آن بر رشد و یادگیری کودکان، عمیق و چندوجهی است و جنبه های شناختی، فیزیکی، اجتماعی و عاطفی را در بر می گیرد. این نوع بازی ها از طریق تقویت رشد شناختی، مغز کودکان را برای یادگیری و فعالیت، تحریک می کند.
۱-کمک به تقویت مهارت های فردی
بازی های مار و پله، شطرنج، خانه بازی، پریدن روی شماره های اعداد روی زمین، برخی از بازی های سنتی هستند که می توانند مهارت های حل مسئله، تفکر منطقی، خلاقیت و ایده پردازی را در کودکان تقویت کنند. برای انجام این بازی ها، کودکان یاد می گیرند در ذهن خود، یک برنامه ریزی و استراتژی ایجاد کنند، به موقع تصمیم بگیرند، توالی ها و قوانین را به خاطر بسپارند، و در نهایت، اینها به بهبود حافظه و تمرکز آنها کمک می کند.
۲- رشد مهارت های حرکتی و فعالیت بدنی
از دیگر جوانب مثبت بازی های سنتی نسبت به بازی های رایانه ای دیجیتال، کمک کردن به رشد مهارت های حرکتی ظریف و درشت کودکان است. با انجام بازی های مسابقه ای، مانند طناب کشی، دو، بازی با توپ، پرتاب توپ در سبد و …، کودکان در انواع فعالیت های بدنی درگیر می شوند و این به سلامت جسمانی آنها کمک می کند.
۳- کمک به رشد عاطفی و اجتماعی
اکثر بازی های سنتی به شکل گروهی برگزار می شوند، پس تأثیر زیادی در تقویت روحیه کار تیمی، همدلی، دوست یابی، رشد مهارت های اجتماعی و عاطفی در کودکان دارند. وقتی کودکان در طول بازی باید نوبت را رعایت کنند، قوانین را اجرا نموده و با همگروهی های خود به اشتراک بگذارند، این می تواند تاب آوری و تحمل آنها را بالاتر ببرد.
علاوه بر اینها، بازی های سنتی به بچه ها می آموزد انعطاف پذیر باشند؛ احساسات خود را کنترل کنند و به شیوه های صحیح، بروز دهند؛ یکدیگر را قضاوت نکنند؛ تصمیم درست را بگیرند و با دوستان خود به خوبی صحبت کنند.
۴- تقویت خلاقیت و تخیل کودکان
بازی های سنتی، فرصت خوبی برای پرورش قوه تخیل و خلاقیت کودکان است. در بازی های رایانه ای، همه چیز از پیش، طراحی و تعریف شده است، پس یک پایان قابل انتظار را شاهده هستیم؛ اما در بازی های سنتی، از پایان کار، خبری نداریم و این می تواند در خیال پردازی و خلاقیت کودکان ما اثر مثبت داشته باشد. کودکان سعی می کنند راه هایی را خلق کنند که به منجر به موفقیت شان در بازی های سنتی شود.
جمع بندی
بازی های سنتی نقش مهمی در رشد شناختی و مهارتی کودکان دارند و نوعی تعادل را بین یادگیری و بازی، سنت ها و نوآوری و توسعه فردی و اجتماعی ارائه می دهند. این بازی ها بدون شک، بخش مهمی از آموزش و رشد کودکان هستند.
بازی های سنتی و مدرن، بخش مهمی از دنیای آموزش به کودکان و نوجوانان محسوب می شوند و هر کدام مزایای قابل توجهی دارند. اگر بازی ها را به درستی برای فرزندان خود انتخاب کنید، بیشترین بهره را خواهند برد.
گروه آموزشی علوی تبریز (سیمناد)، با نظر به اهمیت بازی ها در یادگیری دانش آموزان، مدارس خود را به امکانات و تجهیزات مدرن، مجهز نموده و سعی کرده تا بهترین تیم آموزشی را فرآهم کند. اکنون بهترین زمان برای این است تا گام مثبتی در جهت پیشرفت فرزندان خود برای آینده ای درخشان بردارید!
