معروف ترین تکنیک های مطالعه کارآمد و مؤثر برای همه

مطالعه کردن با خواندن یک مطلب، تفاوت زیادی دارد. شاید بارها برایتان اتفاق افتاده است که متنی را خوانده اید اما معنی و مفهوم آن را درست درک نکرده اید! علت آن این است که تکنیک های مطالعه کارآمد و مفید را به کار نبرده اید. خوشبختانه راهکارها و روش های متنوعی برای تقویت مهارت مطالعه کردن وجود دارند که اکثر آنها به اثبات رسیده اند. این تکنیک ها به فرد کمک می کنند که بتوانند در زمان مطالعه خود، صرفه جویی کنند و مطالب را بهتر و عمیق تر یاد بگیرند. با ما همراه باشید تا به این موارد، نگاهی داشته باشیم.

آیا سعی می کنید بهترین روش های مطالعه کردن را پیدا کنید تا بتوانید مطالب را عمیق تر یاد بگیرید؟ آیا هنگام درس خواندن یا مطالعه کردن، حواستان پرت می شود؟ آیا تمرکز ندارید؟ …

اگر اینچنین است، در جای درستی قرار گرفته اید. در این مطلب می خواهیم به معرفی تکنیک های مطالعه کارآمد و مفید بپردازیم. در انتهای این متن، با راه هایی آشنا شده اید که می توانید از آنها در مطالعه دروس یا کتاب های متفرقه بهره ببرید. اکثر روش های معرفی شده را می توانید در برنامه های روزانه خود پیاده سازی کنید و نهایت استفاده را ببرید.

۱- تکنیک فاینمن (Feynman Technique)

تکنیک فاینمن یک روش مطالعه است که به نام “ریچارد فاینمن” (Richard Feynman)، فیزیکدان برنده جایزه نوبل، به دلیل تحقیقاتش در علوم و ریاضیات، و توانایی باورنکردنی او در ساده سازی اصطلاحات پیچیده، در جهان شناخته شده است.

این تکنیک مطالعه کارآمد، شامل تجزیه یک مفهوم به اجزای ساده تر و سپس توضیح آن با کلمات ساده تر و قابل فهم برای فرد است؛ درست مانند آنکه یک مطلب را به شخص دیگری آموزش می دهید.

شما می توانید با شناسایی نقص هایی که در درک کردن مفاهیم وجود دارد، و سپس بیان توضیحات ساده، واضح و مختصر، ایده های پیچیده را به طور موثر یاد بگیرید و حفظ کنید.

• نحوه مطالعه با تکنیک فاینمن چگونه است؟

اساس استفاده از تکنیک فاینمن این است که مطالب خود را یادداشت می کنید، آن را با کلمات قابل فهم تر، خلاصه نویسی می کنید و سپس آن موضوع را به گونه ای توضیح می دهید که حتی یک کودک بتواند آن را درک کند.

اینکه بتوانید ایده های پیچیده را به زبان ساده توضیح دهید، مهارت دشواری است که باید روی آن کار کنید. تکنیک فاینمن، یکی از تکنیک های مطالعه کارآمد و مفید برای همه سنین است. 

مراحل کار کردن با استفاده از تکنیک مطالعه فاینمن به صورت زیر است:

مرحله اول – مفهومی را انتخاب کنید که می‌خواهید درباره اش مطالعه کنید

مرحله اجرای تکنیک مطالعه فاینمن را با انتخاب موضوع یا مفهومی که می‌خواهید آن را بهتر درک کنید، شروع کنید. موضوعات می تواند هر چیزی باشد؛ از یک نظریه علمی گرفته تا یک رویداد تاریخی.

مرحله دوم – آنچه را که می دانید، بنویسید

 یک تکه کاغذ بردارید و هر آنچه را که قبلاً درباره مفهوم مورد مطالعه می دانید بنویسید. تا جایی که ممکن است با جزئیات درباره آن موضوع صحبت کنید، اما کلمات قابل فهم را به کار ببرید.

مرحله سوم – مطالبی که نمی دانید را شناسایی کنید

 هنگامی که آنچه می دانید را یادداشت کردید، اطلاعاتی را که هنوز نمی دانید را شناسایی کنید. چه چیزهایی در این باره وجود دارد که هنوز نمی دانید؟ در مورد آن مفهوم چه سوالی دارید؟ برای انجام تحقیقات بیشتر، از کتاب های درسی، سخنرانی ها و سایر منابع استفاده کنید.

مرحله چهارم – یک مفهوم را ساده تر کنید و ایده ها را شفاف تر توضیح دهید

در این مرحله از تکنیک فاینمن، یکی از بهترین تکنیک های مطالعه کارآمد و مفید، سعی کنید تا حد امکان، مطالب را ساده سازی کنید. از مقایسه ها، مثال ها و استعاره ها برای توضیح ایده ها به گونه ای استفاده کنید که هر کسی، حتی یک کودک، بتواند آن را بفهمد.

• چرا تکنیک فاینمن به مطالعه کارآمد کمک می کند؟

تکنیک فاینمن یک روش مطالعه موثر است زیرا به فرد کمک می‌کند شکاف ‌ها و نقص های دانش خود را از یک موضوع شناسایی نموده و این امکان را می‌دهد از طریق آموزش، پرسش و اصلاح، درک عمیق‌تری از مطالب ایجاد کند.

۲- تکنیک پومودورو (Pomodoro Technique)

یکی دیگر از تکنیک های مطالعه کارآمد و مفید، تکنیک پومودورو است. این یک روش مدیریت زمان است که برای بهره وری و تمرکز بیشتر فرد طراحی شده است.

این تکنیک که توسط فرانچسکو سیریلو (Francesco Cirillo) در اواخر دهه ۱۹۸۰ ابداع شد. این تکنیک مطالعه شامل تقسیم کار به فواصل زمانی معین، معمولاً ۲۵ دقیقه ای است که به نام “پومودوروس” شناخته می شود. زمان مطالعه، با استراحت های کوتاه از هم جدا می شوند.

• نحوه مطالعه با تکنیک پومودورو چگونه است؟

*موضوع خود را انتخاب کنید.

*تایمر مطالعه را برای ۲۵ دقیقه تنظیم کنید.

*روی موضوع تمرکز کنید تا زمانی که تایمر شما خاموش شود.

* یک استراحت کوتاه (معمولاً ۵ دقیقه ای) داشته باشید.

*بعد از هر چهار مرحله در تکنیک پومودورو، استراحت طولانی تری (معمولاً ۳۰-۱۵ دقیقه ای) داشته باشید.

• چرا تکنیک پومودورو به مطالعه کارآمد کمک می کند؟

یکی از راه هایی که نشان می دهد تکنیک پومودورو می تواند مهارت های مطالعه مفید و کارآمد را بهبود ببخشد، کاهش حواس پرتی است. وقتی تایمر را تنظیم می کنید، فقط آن زمان بخصوص را به تمرکز بر مطالعه خود اختصاص می دهید. این کار به شما کمک می‌کند در برابر وسوسه‌های استفاده از موبایل، ایمیل، و سایر عوامل حواس‌پرتی که در دنیای مدرن با آن‌ها مبارزه می‌کنیم، مقاومت کنید.

وقفه های زمان استراحت در این روش همچنین یک عامل کلیدی در توانایی فرد برای تمرکز و یادگیری محسوب می شود، زیرا مطالعات نشان می دهد که استراحت کوتاه، تا حد زیادی، تمرکز فرد در مطالعه کردن را بهبود می بخشد.

همچنین، در این تکنیک مطالعه کارآمد و مفید، با تقسیم کردن زمان مطالعه به فواصل زمانی کوچک، می توانید مهارت های مدیریت زمان را برای برنامه ریزی روزانه و اطمینان از پیشرفت هایتان توسعه دهید. این طرز عمل، به شما احساس موفقیت می دهد و به کمک می کند انگیزه ادامه دادن را پیدا کنید. نقاط عطف کوچک می توانند نتایج بزرگی به همراه داشته باشند.

۳- تکنیک لایتنر (Leitner System)

سیستم لایتنر یک روش مطالعه مفید و کارآمد است که توسط یک روانشناس آلمانی به نام سباستین لایتنر (Sebastian Leitner) در دهه ۱۹۷۰ ابداع شد. این روش بر اساس اصل تکرار مفاهیم در فاصله های زمانی است، به این معنی که یادگیری، زمانی موثرتر است که در طول زمان، استمرار داشته باشد تا اینکه فرد، همه چیز را در یک جلسه یاد بگیرد.

• نحوه مطالعه با سیستم لایتنر چگونه است؟

در سیستم لایتنر، فرد از فلش کارت ها به عنوان ابزاری برای یادگیری استفاده می کند. شما می توانید فلش کارت های خود را در جعبه هایی نگهداری کنید؛ اولین جعبه حاوی کارت های جدیدی است که هنوز آن ها را حفظ نکرده اید.

همانطور که کارت ها بررسی می شوند و شما به درستی به آنها پاسخ می دهید، کارت ها به جعبه بعدی منتقل می شوند. کارت هایی که به اشتباه پاسخ داده شده اند به جعبه اول بازگردانده می شوند. این روند به فرد کمک می کند مفاهیم را در طول زمان، مرور کند و آنهایی را که هنوز یاد نگرفته است، مجدداً بخواند.

• چرا سیستم لایتنر به مطالعه مفید کمک می کند؟

سیستم لایتنر یک روش مطالعه موثر است زیرا بر اساس اصل تکرار فاصله ای عمل می کند، و ثابت شده است یادگیری و حفظ کردن را بهبود می بخشد. تمرینات لایتنر در طول یک دوره چهار ماهه فقط به مدت ۳۰ دقیقه در روز انجام می شود. به طور متداول، می توانید انتظار داشته باشید که ۳۶۰۰ فلش کارت را با دقت ۹۰ تا ۹۵ درصد یاد بگیرید و حفظ کنید.

سایر روش ها و تکنیک های مطالعه کارآمد و مفید

۱- تکنیک مطالعه و تکرار مفاهیم در فاصله های زمانی

۲- تکنیک SQ3R

 این روش توسط روانشناس فرانسیس پی رابینسون (Francis P. Robinson)، در دهه ۱۹۴۰ توسعه یافت؛  SQ3R مخفف عبارت: Survey، Question، Read، Recite و Review است. در این تکنیک، شما مطالب را می خوانید، تحقیق می کنید، سوال می کنید، مرور می کنید و در نهایت، دقیقاً یاد می گیرد.

۳- تکنیک SQ4R

 این یکی از تکنیک‌هایی است که برای کمک به دانش‌آموزان در حفظ مطالب مورد استفاده قرار می‌گیرد و توسط E. L. Thomas و H. A. Robinson در دهه ۱۹۷۰ توسعه یافت. تکنیک SQ4R شبیه به تکنیک SQ3R است، اما یک مرحله اضافی، Reflect را دارد.

۴- تکنیک یادگیری چند حسی

 یادگیری چند حسی یک روش مطالعه است که شامل درگیر کردن حواس مختلف برای پردازش اطلاعات می باشد. در این تکنیک، اساس بر این است که افراد به روش‌های مختلف یاد می‌گیرند و هر کس دارای نقاط قوت و ضعف منحصر به فرد هنگام مطالعه است.

۵- ترسیم نقشه های ذهنی و مرور آنها

جمع بندی

انواع تکنیک های مطالعه کارآمد، مفید و موثر را در این مطلب با همدیگر مرور کردیم؛ روش هایی مانند تکنیک پومودورو، سیستم لایتنر، تکرار فاصله دار و تکنیک فاینمن یا نقشه های ذهنی. هر روش، مزایای منحصر به فرد خود را دارند و می توانند به فرد در بهبود عملکرد تحصیلی یا مطالعه هر مطلب، به روش های مختلف کمک کنند. با این حال، آنچه برای یک فرد به خوبی عمل می کند ممکن است برای فرد دیگری، کارساز نباشد. برای استفاده و اجرای تکنیک مطالعه خوب، بهتر است از یک مشاور باتجربه در این زمینه کمک بگیرید.