حس کنجکاوی کودکان، شیرین و لذت بخش است و گاهی یک سرگرمی برای آنها محسوب میشود! با این حال برخی از کودکان در مراحل بزرگ شدن خود، به تدریج حس کاوشگری را از دست میدهند یا در آنها کمرنگتر میشود. والدین باید بداند که چطور میتوانند این حس را در طول دوره زندگی فرزند خود همچنان پایدار و پررنگ نگه دارند. تقویت حس کنجکاوی و پرسشگری در کودکان، آنها را برای ورود به مراحل آموزشی، درسی و کار در آینده آمادهتر میسازد. کارهای زیادی وجود دارد که والدین با انجام آنها میتوانند به حفظ کنجکاوی در کودکان خود کمک کنند. در این مطلب، درباره همین موضوع صحبت میکنیم و چند نکته کاربردی را نیز ارائه خواهیم داد.
کنجکاوی، بخش طبیعی از رشد یک کودک است. همچنان که کودکان، بزرگ و بزرگتر میشوند، همیشه چیزهای جدیدی برای یادگیری وجود دارد. سفر کردن، آموزش زبان خارجی به کودکان، یاد گرفتن مهارتهای جدید، برقراری ارتباطات با گروه همسالان، همگی از فعالیتهای لذت بخش و سرگرم کننده هستند که به تقویت روحیه کاوشگری بچهها کمک میکنند.
اکثر کودکان، کنجکاو به دنیا میآیند، اما خیلی از آنها به مرور زمان، این حس را از دست میدهند. برای والدین این موضوع اهمیت دارد که کودکشان همیشه حس کاوشگری و کنجکاوی داشته باشد و موقعیتهای جدید را جستجو کند. اما به نظر شما چرا کنجکاوی تا این اندازه برای کودکان مهم است؟ والدین چطور میتوانند به حفظ کنجکاوی کودکان خود، حتی با گذشت زمان کمک کنند؟
با ما همراه باشید تا درباره اهمیت کنجکاوی در کودکان و راهکارهای تقویت و حفظ آن بیشتر صحبت کنیم.
چرا کنجکاوی در کودکان اینقدر مهم است؟
در این قسمت، مهمترین دلایلی را مشاهده میکنید که نشان میدهند چرا حفظ کنجکاوی برای کودکان تا این اندازه اهمیت دارد:
- کنجکاوی یک ویژگی مهم است که منجر به یادگیری میشود.
- تقویت حس کنجکاوی در کودکان، نوعی راحتی و آزادی عمل را ر آنها القا میکند و احساس امنیت بیشتری به آنها میدهد؛ پس به طور طبیعی میتوانند دنیای اطراف خود را کشف کنند. هرچه کودکان، بیشتر کاوش انجام دهند، بیشتر یاد میگیرند.
- حفظ کنجکاوی در کودکان، آنها را به امتحان کردن چیزهای جدید هدایت میکند و باعث میشود تجربه بیشتری پیدا کنند. به این ترتیب، دربهای جدید از دنیای پیرامون به روی آنها باز میشود.
- کاوشگری، هیجان خاصی به زندگی میبخشد و شور و اشتیاق یادگیری را دوچندان میسازد. کودکان کنجکاو، بیشتر از سایرین از زندگی خود لذت میبرند؛کمتر خسته میشوند و تمایل بیشتری به مشاهده و جمع آوری مطالب جدید از گوشه و کنار دارند. این میتواند آنها را به زندگی پرماجرا سوق دهد.
- تقویت حس کنجکاوی در کودکان به آنها کمک میکند مداوم یاد بگیرند و هر آنچه در اطرافشان هست را زیر سوال ببرند. حس کاوشگری میتواند به رشد تخیل و تقویت خلاقیت کودکان کمک زیادی کند. این دو مهارتهای فردی کودکان، ابزارهای اساسی را در اختیار آنها قرار میدهد تا در بزرگسالی موفقتر باشند.
- از دیگر دلایلی که تاکید داریم والدین باید به حفظ کنجکاوی کودکان خود کمک کنند این است که محیط آموزشی امروزی، پر رقابت است، پس والدین باید به فرزندان خود یاد بدهند که چطور مهارتهای سخت و مهارتهای نرم را در خودشان توسعه بدهند. مهارتهای نرم در کودکان عبارت است از کنجکاوی و خلاقیت، که میتواند مهارتهای سخت شامل درسها و دانش که در مدرسه میآموزند را تکمیل کند.
کودکانی که حس کنجکاوی زیادی دارند از قوه تخیل بالایی برخوردار هستند. این دسته از بچهها معمولاً خیال پردازی میکنند؛ آرزو دارند فضانورد شوند؛ لباسهای مورد علاقه خودشان را طراحی میکنند؛ همیشه برای هر موقعیت یا صحبت، سوال میپرسند. این دسته از کودکان، استعداد زیادی در پرورش مهارتهای نرم دارند، بنابراین ذهن آنها برای پذیرش آموزشهای متنوع آماده است.
مزایای تقویت حس کنجکاوی در کودکان چیست؟
- کودکانی که حس کاوشگری بالاتری دارند، کمتر خسته میشوند و همیشه چیزی برای کنجکاوی پیدا میکنند. این دسته از بچهها زمانی که از پدر و مادر خود دور باشند، کمتر احساس وابستگی دارند و سعی میکنند خود را سرگرم کنند.
- کودکان با حس کنجکاوی بالا، قادر به کشف چیزهای جدید در موقعیتهای مختلف هستند، بنابراین حس استقلال بیشتری دارند و این همان پیشرفتی است که باید در شروع آموزشهای پیش دبستانی و کلاس اول دبستان حاصل شود.
- حس کنجکاوی اساساً باعث میشود کودکان بتوانند مشکلات خود را حل کنند. به عبارت دیگر، این حس، نوعی الهام بخش و انرژی بخش است.
- کودکان کنجکاو همیشه سوالاتی درباره دانستن چرایی، چیستی و چگونگی اتفاقات دارند و تا زمانی که پاسخ خود را به دست نیاورند، دست از فعالیت نمیکشند. در این باره، والدین باید به سوالات فرزندان خود، پاسخ درست بدهند و هرگز این حس پر انرژی و شور و اشتیاق را سرکوب نکنند.
- کودکان کنجکاو از آنچه در اطرافشان اتفاق میافتد آگاه هستند. این دسته از بچهها معمولاً انگیزه بیشتری برای تحصیل و زندگی دارند. کودکان با حس کاوشگری بالا، کمتر، خودخواه و مادی گرا هستند.
یکی از مهمترین مزایای تقویت و حفظ حس کنجکاوی کودکان، کمک به موفقیتهای بیشتر در آینده است. افرادی که در کودکی همیشه سوال میپرسند، در بزرگسالی به راحتی، چالشها و موانع را شناسایی میکنند و پاسخهای مناسب را ارائه میدهند. این حس کاوشگری با تقویت مهارتهای حل مسئله در کودکان ارتباط مستقیم دارد.
همچنین این دسته از کودکان، اهداف خود را راحتتر دنبال میکنند و در هر شرایط سعی دارند به رویاهایشان برسند. در کلام کلی، کنجکاوی میتواند تفاوت ایجاد کند.
راهکارهایی برای تقویت حس کنجکاوی کودکان
اگر والدینی هستید که فرزند خردسال در خانه دارید، برای تقویت و حفظ کنجکاوی در کودکان خود میتوانید از راهنمای زیر کمک بگیرید:
- به کودکان خود بیاموزید که فکر کنند و موقع انجام دادن کارها انعطاف پذیر باشند.
- کودکان را در موقعیت انتخاب قرار دهید و در حالی که آنها را راهنمایی میکنید، اجازه دهید خودشان تصمیم بگیرند.
- اعتماد به نفس را در کودکان تقویت کنید و به آنها اطمینان بدهید که شایستگی لازم برای اکتشاف و نظردهی را دارند.
- از کاوشگری آنها حمایت کنید و تا آنجا که میتوانید در این روند همراه آنها باشید.
- کودکان را با چالشها و مباحث تازه و نو، روبرو کنید.
- برای کاوشگری، فرصت لازم و کافی را به بچهها بدهید.
- کودکان را به انجام بازیهای الهام بخش و شگفت انگیز که تحریک کننده حس کنجکاوی در آنها است، تشویق کنید. این بازیها به کودکان کمک میکند تا محیط اطرافشان را بهتر بشناسند.
- مهارتهای خوب گوش دادن، خوب صحبت کردن، مشاهده کردن، سوال پرسیدن و مهارت حل مسئله را در آنها تقویت کنید.
- مهارتهای استدلال و خلاقیت را در کودکان تقویت کنید.
- به کودکان یاد بدهید تا از حس کنجکاوی خود در کلاس درس کمک بگیرند و موضوعات کتاب درسی را به چالش بکشند.
- از مشاوران آموزشی و کلاسهای پرورش خلاقیت کودکان استفاده کنید تا بتوانید روحیه کاوشگری و کنجکاوی فرزند خود را همچنان تقویت نموده و حفظ کنید.
جمع بندی
کودکان، روحیه کنجکاو و کاوشگری بالایی دارند. والدین میتوانند از این موهبت استفاده کنند و با انجام کارها و فعالیتهای سرگرم کننده، آموزشهای لازم را به فرزندان خود بدهند. تجربه انجام کارهای جدید یا مشاهده موقعیتهای مختلف، امتحان یک بازی جدید یا صحبت با افراد مختلف، این فرصت را به کودکان میدهد تا چیزهای جدید و متنوع را تجربه کنند، سوال بپرسند، پاسخهای مفید بیابند. کودکان خلاق و کنجکاو، کمتر احساس وابستگی دارند و خیلی زودتر از همسالان معمولی خود، مستقل میشوند.
اگر کودک خردسال دارید، یا فرزند شما در آستانه ورود به دوره پیش دبستانی یا کلاس اول است، سعی کنید از همین دوران اولیه آموزش نسبت به تقویت حس کاوشگری و کنجکاوی در آنها برنامهریزی داشته باشید.
گروه آموزشی علوی تبریز (سیمناد)، علاوه بر امکانات آموزش در تمام مقاطع تحصیلی، خدمات مشاوره تربیتی، تقویت مهارتهای کودکان در هر گروه سنی را با بهترین کیفیت ارائه میدهد. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید با کارشناسان این مجموعه تماس بگیرید.