واحد آموزش تفاوت های مدرسه هوشمند و مدرسه معمولی چیست؟ هر یک از این تعاریف به چه معنا هستند و این مدرسه ها چه خصوصیاتی دارند؟ ویژگی های یک مدرسه موفق چیست؟ شرایط آموزشی در مدرسه هوشمند با مدارس معمولی چه تفاوت هایی دارد؟ برای راه اندازی مدارس هوشمند چه تجهیزاتی مورد نیاز است؟ آیا همه دانش آموزان در تمام مقاطع تحصیلی می توانند از مدارس هوشمند استفاده کنند؟ ویژگی های یک مدرسه هوشمند مجهز و ایده آل چیست؟ مدارس هوشمند چه کمکی به فرایند یاددهی- یادگیری در دانش آموزان خواهند کرد؟ و …..
سوالات فوق جزو مهم ترین و پررنگ ترین مسائل آموزشی در تمام مقاطع تحصیلی هستند. تفاوتی نمی کند که دانش آموزان در مقطع ابتدایی تحصیل کنند یا دوره متوسطه اول یا متوسطه دوم؛ آنچه اهمیت دارد این است که فرایند آموزشی باید طبق استانداردهای به روز، اجرا و کنترل شود.
یکی از مهم ترین مسائلی که در چند سال اخیر در حوزه آموزش مدرسه و دانش آموزان مطرح شده است مدارس هوشمند هستند. هوشمندسازی مدارس، تعریف خاص خودش را دارد.
مدارس هوشمند در کنار مدارس معمولی مورد توجه قرار گرفته اند. این فرایند به اندازه ای در آموزش موثر بوده است که بسیاری از مدارس معمولی، برنامه ریزی های خود را بر آن اساس قرار دادند تا درصد بیشتری از تجهیزات هوشمندسازی مدارس را فراهم کنند. یک مدرسه معمولی می‌تواند با خرید تجهیزات آموزشی، تا حدودی به یک مدرسه هوشمند تبدیل شود؛ اما در این میان نمی توان از تفاوت های مدرسه هوشمند و مدرسه معمولی در پیشبرد اهداف آموزشی غافل شد.
برای درک بهتر مدارس هوشمند و مدارس معمولی، در ادامه بحث درباره هر دو گزینه به صورت مجزا صحبت می کنیم. همچنین به مهمترین ویژگی های یک مدرسه خوب و ایده آل اشاره داریم. تفاوت های مدرسه هوشمند و مدرسه معمولی در تجهیزات و روش آموزشی خلاصه می شود. هر کدام از این سیستم ها مزایا و معایبی دارند که در ادامه به آن می پردازیم.
مدارس هوشمند چیست و چه ویژگی هایی دارند؟
مدارس هوشمند به مدارسی گفته می شود که از کلاس های هوشمند برخوردار هستند. یک کلاس هوشمند، سیستم تدریس ارتقا یافته ای است که می تواند درب های جدید را به روی روش های یادگیری- یاددهی فراهم کند.
آموزش در مدارس هوشمند بر اساس سیستم های دیجیتالی انجام می گیرد که قابل استفاده برای معلمان و دانش آموزان هستند. این دو گروه در یک مدرسه هوشمند، با هماهنگی آخرین پیشرفت های فناوری با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. والدین در این میان، گروه سوم هستند که می توانند به صورت گروه ناظر بر فرایند آموزشی از سیستم های دیجیتالی مدارس هوشمند بهره ببرند. تجهیزات دیجیتالی، مهمترین و اولین تفاوت های مدرسه هوشمند و مدرسه معمولی هستند.
اهداف کلاس هوشمند یا مدارس هوشمند در حقیقت، برانگیختن علاقه دانش آموزان به آموزش انواع دروس در مدرسه است. وقتی از روش آموزش الکترونیکی بر اساس فایل های صوتی- تصویری، چندرسانه ای، کنفرانس های آنلاین، انیمیشن های دو بعدی و سه بعدی، ارائه فایل های pdf و پاورپوینت برای آموزش استفاده می شود، دانش آموزان با علاقه و اشتیاق بیشتری دروس خود را دنبال می کنند. استفاده از تمام این امکانات با تجهیزات دیجیتالی یا بر اساس شبکه اینترنت، از دیگر تفاوت های مدرسه هوشمند و مدرسه معمولی محسوب می شود.
فناوری کلاس هوشمند یا مدرسه هوشمند تضمین می کند که آموزش ها برای همه دانش آموزان با سطح درک و گیرایی مختلف به صورت یکسان ارائه شود؛ یعنی هر دانش آموز در هر سطح و رتبه ای که باشد، در مدرسه هوشمند موفق خواهد بود. این یکی از بزرگترین مزایای مدارس هوشمند محسوب می شود. علاوه بر این، تعاملی بودن آموزش در کلاس هوشمند، امکان همکاری دانش آموز و معلم را افزایش می دهد. این موضوع چیزی است که در کلاس معمولی در مدارس معمولی کمتر دیده می شود.
مدارس هوشمند بر اساس تجهیزات هوشمند عمل می کنند و بنابراین، تدریس با استفاده از یک صفحه دیجیتالی با قابلیت شبکه سازی بین دانش‌آموزان انجام می گیرد. در مدارس هوشمند، آموزش ها عمدتاً بر اساس پخش فیلم و ویدیوی آموزشی بوده تا بتواند اثربخشی دو چندان را در یادگیری دانش آموزان داشته باشد.
بزرگترین و اصلی ترین تجهیزات هوشمند برای مدارس هوشمند، همان تخته هوشمند هستند؛ تخته هوشمند عبارت است از یک تخته سفید بزرگ با قابلیت کنترل لمسی که تمام احتیاجات آموزش برای تمام دروس را فراهم می کند؛ معلمان می توانند با استفاده از قلم هوشمند، روی این تخته سفید بزرگ تدریس کنند.
کلاس هوشمند یک کلاس مجازی نیست!
یکی از چالش هایی که در تفاوت های مدرسه هوشمند و مدرسه معمولی وجود دارد این است که برخی به اشتباه تصور می‌کنند مدرسه هوشمند یعنی همان مدرسه مجازی یا کلاس مجازی که دانش آموزان از طریق اینترنت و به صورت غیر حضوری در کلاس شرکت می کنند. اگرچه آموزش مجازی می تواند یکی از زیر شاخه های کوچک مدارس هوشمند تلقی شود، اما در واقع به آن معنا نیست.
بر خلاف کلاس های مجازی، کلاس های درس در مدارس هوشمند، تمرکز بیشتری بر روی تکنیک های یادگیری- یاددهی دارند. علاوه بر این، فناوری آموزشی در کلاس های هوشمند با فضای اینترنت سازگار است و فرصت های یادگیری آنلاین مبتنی بر وب سایت را با رایانه و ابزارهای هوشمند برای دانش آموزان فراهم می کند.
از طرف دیگر، بزرگترین مزیتی که در این خصوص مطرح شده این است که والدین و مربیان می توانند با ابزارهای آموزشی خلاقانه و نوآورانه، آموزش مجازی را در کنار هم دنبال کنند. این ویژگی بزرگترین تفاوت های مدرسه هوشمند و مدرسه معمولی است.
به دنبال صحبت های فوق می توان نتیجه گرفت که آموزش مجازی می تواند در مدارس معمولی اجرا شود اما هیچ تضمینی نیست که تمام دانش‌آموزان از سیستم‌های دیجیتالی یکسان برخوردار باشند و بتوانند آموزش اثربخش را دریافت کنند!
این در حالی است که مدارس هوشمند، تجهیزاتی را ارائه می دهند که برای تمام دانش آموزان به صورت یکسان قابل دریافت است؛ حتی اگر دانش آموزی وجود داشته باشد که توانایی تهیه تجهیزات دیجیتال را نداشته باشد، باز هم می تواند از امتیاز کلاس هوشمند استفاده کند.
مزایای کلاس های هوشمند چیست؟
- تعامل و ارتباط دانش آموز و معلم را بهبود می بخشد
- امکان آموزش و یادگیری تلفیقی در زمان واقعی ارائه می دهد
- درک بهتری از مفاهیم به دانش آموزان می دهد
- دانش آموزان و مربیان را با فناوری آموزش آشنا می سازد
- تجسم و خلاقیت را بهبود می بخشد
- تجربه بهتری را در کلاس درس به دانش آموزان ارائه می دهد
- آموزش الکترونیکی و کلاس مجازی را توسعه می دهد
- عملکرد تحصیلی دانش آموزان را بهبود می بخشد و در نتیجه رشد ذهنی و جسمی آنها را افزایش می دهد
- امکان آموزش آنلاین مبتنی بر وب فرآهم می شود
- دانش آموزان تمایل دارند در هر مرحله، خودشان مفاهیم را یاد بگیرند
- برای استفاده و دسترسی، بسیار آسان است
معایب کلاس های هوشمند چیست؟
- ایجاد فایل ها روی تخته هوشمند و ارائه دادن فیلم ها و برنامه ها دشوار است و به آموزش نیاز دارد
- پیاده سازی سیستم های هوشمند در مدارس، گران و پیچیده است
- هزینه های نگهداری این سیستم ها، بالا است
- دستگاه هایی مانند کامپیوتر، برد دیجیتال و …، تجهیزات حساس و شکننده هستند و کار با آنها آسان نیست
- کار کردن سیستم های هوشمند، به شدت به برق وابسته است
- برای کار با شبکه های هوشمند در مدارس به اتصال مناسب شبکه مانند LAN ، WAN ، اینترنت و غیره نیاز است
مدارس معمولی چه ویژگی هایی دارند؟
همه ما تقریباً با مدارس معمولی یا همان مدارس سنتی و کلاسیک آشنا هستیم. مدارسی که پدران و مادران ما در گذشته در آنجا درس خوانده اند جزو مدارس معمولی دسته بندی می شوند. در مدارس معمولی، سیستم آموزش کلاسیک اجرا می شود. فرآیند تدریس در یک کلاس پر جمعیت و با استفاده از تخته وایت برد یا تخته سیاه انجام می‌گیرد. در مدارس معمولی به ندرت از سیستم های دیجیتالی استفاده می شود. کلاس درس سنتی در مدارس معمولی برگزار می گردند و در این کلاس ها همه دانش آموزان باید به صورت فیزیکی حضور داشته باشند.
مدارس معمولی از نظر جمعیت کلاس درس، نسبت به مدارس هوشمند، شلوغ تر هستند؛ تعداد دانش آموزان در هر کلاس در هر یک از این دو مدارس متفاوت است. این سیستم را می توان یکی از تفاوت های مدرسه هوشمند و مدرسه معمولی معرفی کرد. علیرغم اینکه مدارس معمولی، مزایای زیادی برای اجتماعی دانش‌آموزان ارائه می‌دهند اما معایبی هم دارند.
در کلاس درس در مدارس معمولی، محوریت اصلی حول معلم می چرخد، بنابراین معلم نقش مدیر در کلاس را دارد و بر اساس صلاحدید خود، مسئولیت ها را برعهده دانش‌آموزان قرار می دهد. این ویژگی برای همه دانش آموزان یکسان نخواهد بود و ممکن است برخی از دانش‌آموزان از نظر تعامل با سایر همکلاسی های خود ضعیف تر عمل کنند.
یک کلاس درس در مدارس معمولی، سیستم پویا و منفعل نیست. الزاماً در یک کلاس شلوغ، تمام دانش آموزان نمی توانند در بحث مشارکت کنند، بنابراین میزان اشتراک و فعالیت دانش آموزان در فرآیند یادگیری و یاددهی کاهش پیدا می‌کند. این را می توان یکی از معایب مدارس معمولی به ویژه مدارس شلوغ تر عنوان کرد.
در مدارس معمولی، سیستم مدیریتی در اکثر موارد بر اساس یک سیستم فیزیکی استوار است. تعاملات مدرسه با والدین از طریق ملاقات های حضوری امکان پذیر است؛ این در حالی است که هیچ کدام از این مشکلات در مدارس هوشمند وجود ندارد. در مدارس هوشمند، مدیریت مدرسه با کمک سیستم های دیجیتالی و نرم افزارها انجام می شود و ملاقات ها هم می تواند با استفاده از همان تجهیزات به صورت غیر حضوری برگزار شود.
یکی از مهمترین مزایایی که برای مدارس معمولی عنوان شده، سطوح بالای همکاری و ارتباط بین والدین دانش آموزان و اولیای مدرسه است. از آنجایی که در مدارس معمولی، رفت و آمد والدین به مدرسه بیشتر انجام می گیرد، تعاملات، قوی تر هستند و مدیریت مدرسه و همچنین آموزگاران می توانند برنامه ریزی های خود را دقیق تر دنبال کنند و بهترین نتیجه را حاصل نمایند.
ویژگی های یک مدرسه خوب چیست؟
اگر از تفاوت های مدرسه هوشمند و مدرسه معمولی عبور کنیم، به طور کلی هر یک از این سیستم های آموزشی زمانی خوب عمل می کنند که بتوانند نیاز دانش آموز به یاددهی- یادگیری را برآورده سازند. سیستم آموزشی قوی می تواند استعداد دانش آموزان را نمایان سازد و به رشد و پرورش آن کمک کند. مدارس هوشمند و مدارس معمولی با عملکرد بالا، از یک سری استراتژی ها و برنامه ها پیروی می کنند تا هم مدیریت کلاس درس آسان تر باشد و هم نتایج رضایت بخشی برای آموزش حاصل شود.
در مدارس هوشمند و مدارس معمولی، آموزگار می تواند تدریس خود را مبتنی بر روش تحقیق انجام دهد؛ یعنی دانش آموزان را تشویق کند که برای تحقیق و پژوهش بیشتر شخصاً وارد عمل شود. این روش تدریس کمک می کند استعداد دانش آموزان در حوزه های مختلف شکوفا شود.
از ویژگی های یک مدرسه خوب در کنار تمام این موارد، نظارت مکرر بر فرایند یادگیری و آموزش است. معلمان در مدارس هوشمند و مدارس معمولی از نزدیک، پیشرفت دانش آموزان را تحت نظر می گیرند تا مطمئن شوند که تدریس، نتیجه رضایت بخشی را داشته است. هر چه نظارت ها دقیق تر و با جزئیات بیشتری انجام گیرد، موفقیت دانش آموزان بهتر خواهد شد.
بهترین سیستم آموزشی در یک مدرسه خوب، صرف نظر از مدرسه هوشمند یا مدرسه معمولی این است که معلم بتوانند از طریق روش های انگیزشی و روش تدریس خلاقانه و جذاب، دانش آموزان را به یادگیری تشویق کند.
مدارس هوشمند، یک محیط پویاتر و جذاب تر را برای نسل امروزی فراهم می کنند. تحقیقات نشان داده است که هوشمندسازی مدارس به یادگیری بهتر دانش آموزان کمک می کند. از طرف دیگر، این سیستم آموزشی می تواند تعاملات و ارتباطات بین دانش آموز معلم و والدین آنها دانش آموزان را منظم تر سازد؛ به عبارت دیگر، تدریس بر اساس سیستم های دیجیتالی، سطح بالاتری از مشارکت خانواده مدرسه را تامین می کند. این ویژگی ها را می توان از مهم ترین تفاوت های مدرسه هوشمند و مدرسه معمولی تلقی کرد.
مدرسه هوشمند بهتر است یا مدرسه معمولی؟
به عنوان سخن پایانی شاید این سوال در ذهن شما به وجود آمده که مدرسه هوشمند برای دانش آموزان بهتر است یا مدرسه معمولی؟
با توجه به تفاوت های مدرسه هوشمند و مدرسه معمولی، می توان پیش بینی کرد که تحصیل دانش آموزان در مدارس هوشمند، اثراتی به مراتب بهتر و درخشان تر از تحصیل در مدارس معمولی حاصل می کند. این جمله به معنای آن نیست که دانش آموزانی که در مدارس معمولی تحصیل می کنند، استعداد کمتری دارند یا موفق نیستند؛ این نتیجه گیری بر اساس مقایسه ای است که درباره مدارس هوشمند و مدارس معمولی انجام داده‌ایم. تحصیل در یک مدرسه خوب با ویژگی های آموزشی برجسته، قطعاً به موفقیت دانش آموز کمک می کند.
با توجه به اینکه در کلان شهرهای ایران، امکانات آموزشی بسیار بیشتر است و مدارس معمولی قابلیت تبدیل شدن به مدرسه هوشمند را دارند، مدیران می توانند با برنامه ریزی های دقیق تر این سیستم را پیاده سازی کنند. بنابراین برای دانش آموزان در شهرهای بزرگ، امکان پیشرفت و بهره گیری از بهترین سیستم آموزشی وجود دارد.
در مقابل در شهرهای کوچک تر یا مناطقی که امکان هوشمندسازی مدارس برای آنها وجود ندارد، یا از نظر بودجه مالی با محدودیت مواجه هستند، می توان کلاس های درس معمولی را با روش های جدیدتر و خلاقانه تر، همراستا کرد. این روش به خلاقیت معلم بستگی دارد. چه بسا بسیاری از دانش آموزان با استعداد از مدارس معمولی در شهرهای کوچک تر که به رتبه های بالاتر در سیستم آموزش عالی راه پیدا کرده اند.
تحصیل در یک مدرسه هوشمند می تواند در کوتاه مدت، به آموزش بهتر و کشف استعداد دانش آموزان کمک کند. با این حال امیدواریم مدیران مدارس معمولی، برنامه ریزی های خود را بر آن اساس قرار دهند که بتوانند حداقل تجهیزات هوشمندسازی مدارس را برای ارتقای سطح آموزشی خود فراهم سازند.
