واحد آموزش ما هر روز چیزهای جدیدی یاد می گیریم حتی اگر به صورت درک آن در ناخودآگاه مان باشد؛ و از روی اتفاق، بسیاری از آموخته های ما از طریق تعاملات با محیط اطراف به دست می آیند. در این میان، آموزش های آکادمی و خصوصی برای ارتقای مهارت ها و دانش افراد در دسترس هستند اما تفاوت زیادی بین آموزش در دانشگاه یا مؤسسه با خودآموزی وجود دارد. ما در این مطلب می خواهیم درباره روش های یادگیری مؤثر به صورت خودآموز و مزایای آن صحبت کنیم.
در حالی که تحصیلات دانشگاهی و آموزه های آکادمیک و دوره های حرفه ای خصوصی هنوز هم به عنوان راهکار محبوب برای یادگیری کاربرد دارند، اما روش های خودآموز برای تقویت سطح دانش در هر زمینه، آسان تر از همیشه است. اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که تمایل دارید مطالب مورد علاقه تان را به شکل خودآموز یاد بگیرید، یک سری راهکارها و شیوه ها وجود دارد که می توانید از آنها کمک بگیرید.
خودآموزی چیست؟
خودآموزی فرآیندی است که در آن افراد، به طور فعالانه، مسیرهای یادگیری را خودشان شخصاً طی می کنند و برای این منظور، اهداف خود را شناسایی کرده و برای رسیدن به آنها تلاش می کنند. برای اینکه شما یک فرد خودآموز موفق باشید نیاز به انگیزه و تلاش و امیدواری زیادی دارید. البته باید تکنیک های خود-راهبری را نیز بدانید تا بتوانید امور یادگیری را مدیریت کنید. در این راستا، دو تا از مهم ترین مهارت های فردی ضروری که باید بدانید و به کار بگیرید شامل مهارت مدیریت زمان و مهارت حل مسئله است.
خودآموزی، بازدهی بالایی دارد و بیشتر از همیشه مورد توجه قرار گرفته است. شاید به همین دلیل است که دوره های آنلاین آموزشی، بیش از پیش، متداول شده اند و مردم نیز از آنها استقبال می کنند. موفقیت در فرآیند خودآموزی کمی سخت و چالش برانگیز است چون فرآیند یادگیری به تنهایی اتفاق می افتد اما با تکیه بر یک سری اصول، هر فرد می تواند به تنهایی، یک یادگیرنده باشد.
اجزای اصلی فرآیند خودآموزی چیست؟
۱-خودارزیابی قابل کنترل
در به کارگیری روش های خودآموزی، یادگیری متناسب با نیازهای هر فرد قابل تنظیم و کنترل است. شما به عنوان یک فرد که می خواهید مهارت یا دانش را به شکل خودآموزی یاد بگیرید، می توانید بر اساس اهداف، امکانات و شرایطی که دارید، مراحل آموختن را مدیریت کنید. از خودتان بپرسید چه چیزهایی می خواهم یاد بگیرم و باید در این راه، چقدر تلاش کنم.
۲-تعیین اهداف یادگیری
برای ورود به مسیر خودآموزی باید اهداف خود را تعیین کنید. داشتن یک هدف روشن و واضح برای یادگیری به این معنا است که بر همان ها تمرکز می کنید و در هر مرحله که پیش می روید، موفق تر خواهد بود. این یکی از دلایلی است که ثابت می کند چرا بزرگسالان در فرآیندهای خودآموزی، موفق تر هستند. دقت داشته باشید که تعیین اهداف در این مسیر باید قابل دستیابی، مرتبط با توانایی ها و امکانات، محدود به زمان و کاملاً مشخص باشد.
۳-دسترسی آسان به منابع آموزشی
یکی از اصول مهم در روش های یادگیری به صورت خودآموز، در دسترس بودن منابع آموزشی است. یافتن و استفاده از منابع معتبر، ضروری است. این منابع می تواند شامل کتاب ها، مقاله ها، ویدیو، وبسایت ها، دوره های آنلاین خودآموز، پادکست های آموزشی و مجله های علمی معتبر باشد. هر فرد باید بر اساس اهداف و موضوع آموزشی مورد نظر خود در میان منابع جستجو کند و بهترین گزینه ها را انتخاب نماید.
۴-یادگیری فعال
یکی از اصول مهم در روش های خودآموز، یادگیری فعال است. فرض کنید شما به صورت خودآموز در حال آموختن مهارت کار با رایانه هستید تا بتوانید امور مربوط به دروس یا تحقیقات دانشگاهی خود را انجام دهید. یادگیری شما باید فعالانه باشد؛ به این معنا که وقتی مطالب جدید را می آموزید، بارها و بارها آموخته ها را مرور کنید و سوالاتی را از خودتان بپرسید و تجربه عملی داشته باشید. ارزیابی آنچه که یاد گرفته اید، به حفظ دانش و آموخته های شما در طولانی مدت، بسیار کمک می کند.
مزایای روش های یادگیری به صورت خودآموز چیست؟
- روش های خودآموز، یادگیرنده محور هستند و بر تلاش و مهارت های خود فرد، تمرکز دارند. پس هر فرد به تنهایی می تواند اهداف یادگیری را متناسب با نیازهای شخصی و حرفه ای خود تنظیم کند.
- استفاده از شیوه های خودآموزی، انعطاف پذیری در فرد را تقویت می کند و یاد می گیرد به اهداف خود پایبند و متعهد باشد.
- خودآموزی به شما این امکان را می دهد منابعی را انتخاب کنید که بهترین سود را برای شما دارد و می توانید سرعت یادگیری خود را متناسب با نیازها و برنامه زمانی خود انجام دهید.
- آموزش های آکادمی یا خصوصی، هزینه بر است اما روش های خودآموز، مقرون به صرفه هستند و در هر زمان و مکان می توانید از آموزش ها استفاده کنید.
- خودآموزی، انگیزه فرد را تقویت می کند و یک نظم را برای امور روزمره او به وجود می آورد.
- افرادی که به صورت خودآموز، چیزهای مورد علاقه شان را یاد می گیرند، این فعالیت ها برایشان لذت بخش و ارزشمند است و آنچه که می آموزند تا آخر عمر همراه آنها باقی خواهد ماند.
- شیوه های خودآموزی به رشد حرفه ای یادگیرنده کمک می کند و می تواند مهارت های فردی ضروری را تقویت می کند.
- یادگیری یک مهارت جدید می تواند در ایجاد یک جریان شغلی و درآمد جایگزین کمک کند.
چند نمونه فرآیند خودآموزی برای یادگیری دانش و مهارت های جدید
- تماشای ویدیوی آنلاین برای یادگیری ورزش های تناسب اندام
- آموزش آنلاین طراحی سیاه قلم
- آموزش آنلاین آشپزی
- آموزش آنلاین موسیقی
- کتاب الکترونیکی خودآموز علمی – مهارتی و …
- یادگیری آنلاین زبان خارجی
مهم ترین چالش های خودآموزی چیست؟
۱-سردرگمی در اهداف و منابع
شما می خواهید یک مهارت یا یک حوزه دانشی مورد علاقه تان را به صورت خودآموز، یاد بگیرید اما نمی دانید از کجا و چطور شروع کنید. این یکی از مهم ترین چالش های روش های یادگیری به صورت خودآموز است که سفر آموختن را با مشکلاتی همراه می کند.
اگر به عنوان یک فرد یادگیرنده بدانید که از کجا شروع کنید و منابع مورد نیازتان چیست، به راحتی در موضوع آموزشی غرق می شوید و از تمامی مراحل آموزش، لذت می برید. تعیین اهداف، اولین قدم است که در حل این نوع سردرگمی ها کمک می کند. پیشنهاد می کنیم برنامه درسی منظم طراحی کنید تا به شما انگیزه بدهد و بتوانید بر روند یادگیری خود مسط شوید.
۲- نداشتن انگیزه و انضباط
دومین چالش مهم در روش های یادگیری به صورت خودآموز، نداشتن انگیزه کافی و منظم نبودن است. وقتی انگیزه یادگیری وجود داشته باشد، به خودی خود، نظم و انضباط ایجاد می شود. بهتر است وقتی مطلب جدیدی را یاد می گیرید و در آن مرحله موفق می شوید، پاداشی را برای خودتان در نظر بگیرید. این کار، آموزش ها را در هر زمان برایتان جذاب تر می سازد.
۳- منابع محدود و نداشتن پشتیبانی
برای آموزش های عمیق تر، به منابع بیشتر و معتبر و به روز نیاز است. این یکی از مهم ترین چالش های خودآموزی است. البته برخی از دوره های آموزشی آنلاین که توسط اساتید معتبر و باتجربه ارائه می شوند، منابع خوبی را به فراگیران معرفی می کنند و پشتیبانی دائمی نیز برایشان ارائه می دهند. شرکت در یک گروه که همه آنها در حال یادگیری خودآموز هستند، به حل این مشکل کمک می کند چون افراد، اطلاعاتی را که دارند با همدیگر به اشتراک می گذارند.
۴-شیوه های یادگیری متنوع (مفید – ناکارآمد)
یکی از مهم ترین مشکلاتی که در روش های یادگیری به صورت خودآموز وجود دارد، تنوع شیوه های آموزشی است که باعث می شود تعدادی از آنها مفید و برخی دیگر ناکارآمد باشند. برای یک یادگیرنده خودآموز، تست شیوه های مختلف، یک نوع آزمون و خطا است و پس از یک دوره، خود فرد متوجه می شود که کدام روش برای این موضوع، بهترین بازدهی را دارد.
نکات تکمیلی در مورد یادگیری به صورت خودآموز
- در مورد موضوعاتی که می خواهید به صورت خودآموز یاد بگیرید، تحقیق کنید.
- یادگیری شما باید مبتنی بر منابع علمی و معتبر باشد.
- سعی کنید از دوره های آنلاین که پشتیبانی و مشارکت با سایرین را دارد استفاده کنید.
- در حین خودآموزی، تمرین و ارزیابی را انجام دهید تا مطالب آموخته شده، بهتر در ذهن تان ماندگار شود.
- برای درک مطالب، از روش طوفان فکری استفاده کنید.
- آموخته های خود را تکرار کنید و یک دفتر یادداشت برای نوشتن مطالب و نکات مهم تهیه کنید.
- شیوه های تقویت حافظه را اجرا کنید تا ذهنتان همیشه تازه و فعال باقی بماند.
- اهداف خود را در هر دوره از یادگیری، بازبینی و به روزرسانی کنید.
- موضوعات مورد علاقه خود را انتخاب کنید و آنها را دنبال کنید.
- منابع مورد استفاده خود را در هر دوره، مرور کنید و اگر لازم است، منابع جدیدتر را پیدا کنید.
- خودآموزی مستلزم خودآگاهی است؛ پس باید بدانید که چطور یاد می گیرید.
- یادگیری هر فرد، متفاوت است، بنابراین سبک یادگیری خود را پیدا کنید.
- یادگیرنده فعال باشید؛ نقشه مفهومی رسم کنید و سعی کنید آموخته های خود را با سایرین به اشتراک بگذارید.
- مکانی را پیدا کنید که بتوانید هر روز در آنجا مطالعه کنید.
- موقع یادگیری، عوامل حواس پرتی را به حداقل برسانید. استفاده از شبکه های اجتماعی را کاهش دهید.
- به خوب خوابیدن اهمیت بدهید. مغز شما به استراحت نیاز دارد تا بهترین عملکرد را داشته باشد.
جمع بندی
فرقی نمی کند تحصیلات دانشگاهی داشته باشید یا در مسیر شغلی حرفه ای کار می کنید؛ آنچه مهم است اینکه باید همیشه در حال یادگیری و آموختن باشید. خودآموزی، یک مهارت ارزشمند است و به شما کمک می کند در مسیر کار و زندگی، پیشرفت کنید و موفق شوید. تعیین اهداف، تلاش و انگیزه، استفاده از منابع معتبر، مهم ترین اصول در روش های یادگیری به صورت خودآموز هستند.
موفقیت در یادگیری به صورت خودآموز، نیازمند نظم و برنامه ریزی فردی است. اگر مهارت برنامه ریزی و مدیریت زمان از همان دوران اولیه آموزش، یعنی در دوران ابتدایی به دانش آموزان یاد داده شود، بیشتری تأثیرگذاری را در آینده بر روی آنها خواهد داشت.
به همین منظور، گروه آموزشی علوی تبریز (سیمناد)، مراکز آموزشی خود را بر اساس تکنولوژی های مدرن و به روز، مدیریت نموده و امکانات کامل را در اختیار دانش آموزان قرار می دهد. علاوه بر مدارس سیمناد، کلاس های تخصصی آموزش زبان خارجی به دانش آموزان نیز با امکانات کامل در دسترس است. والدین عزیز می توانند از همین امروز برای موفقیت و پیشرفت فرزندان خود برنامه ریزی کنند.
