واحد آموزش امنیت سایبری به معنای محافظت از اطلاعات، هویت و سلامت افراد در فضای دیجیتال است و برای همه سنین و افراد اجتماع اهمیت دارد. با توجه به اینکه نوجوانان جزو گروه‌های سنی آسیب پذیر و حساس محسوب می‌شوند، اینکه از خطرات و تهدیدات فضای مجازی در امان باشند، بسیار مهم است. اینترنت و فضای مجازی، دنیای پر زرق و برقی را پیش چشم یک نوجوان به نمایش می‌گذارد، بنابراین تاثیرپذیری زیادی به همراه خواهد داشت. این مسئله باعث شده که سودجویان و کلاهبرداران در فضای سایبری از این فرصت استفاده کنند و به اصطلاح، “احساسات و هیجانات نوجوانان را به بازی بگیرند”. با توجه به این موارد، یکی از گزینه‌هایی که به کمک حل مشکلات و کاهش آسیب‌های فضای سایبری می‌آید، خودآگاهی نوجوانان در فضای مجازی است. در این مطلب به اهمیت این موضوع خواهیم پرداخت و نکات مهم را به ترتیب اشاره می‌کنیم.
نوجوانان و جوانان در برابر حملات سایبری، تهدیدات و خطرات فضای مجازی بسیار آسیب پذیر هستند. وظیفه مسئولان و مربیان آموزشی است که این گروه سنی را از موارد مهم آگاه سازند. همچنین والدین نیز باید نوجوانان خود را آموزش دهند تا روش‌های درست استفاده از فضای مجازی و اینترنت و شبکه‌های اجتماعی را یاد بگیرند.
اگر نگاهی به آمار جرایم در سراسر جهان داشته باشید، می‌بینید که قربانیان اصلی فضای اینترنت، نوجوانان و جوانان هستند. آمار شگفت‌انگیزی وجود دارد که نشان می‌دهد شبکه‌های مجازی یا برخی از وب سایت‌های اینترنتی با فعالیت سودجویانه متاسفانه نوجوانان را هدف قرار می‌دهند تا از آنها سوء استفاده نمایند.
مسئله خودآگاهی نوجوانان در فضای مجازی، بیشتر از آنچه که فکرش را می‌کنید اهمیت دارد. سواد دیجیتال یکی از مهارت‌های فردی است که به کمک نسل امروز می‌آید تا آنان را پرورش دهد و از خطرات و آسیب‌های فضای دیجیتال در امان نگه دارد.
یک نوجوان به طور متوسط حدود ۷ ساعت از وقت خود را صرف کار با گوشی های هوشمند می‌کند. برای شرکت در کلاس های آموزشی آنلاین، تماشای ویدیوهای آنلاین، انواع بازی های آنلاین، انجام دادن تکالیف مدرسه با رایانه و ده ها فعالیت دیگر، آنها از فضای مجازی بهره می برند که البته باید بدانند که چطور از منابع اینترنتی استفاده صحیح داشته باشند.
گاهی میزان استفاده از رایانه، تبلت ها و تلفن های همراه و فضای مجازی در نوجوانان به اندازه ای افزایش پیدا می کند که باعث می شود نوعی اعتیاد به اینترنت در آنها به وجود آید! و این شرایط به تدریج می تواند خطرناک و منفی باشد!
نوجوانان بدون در نظر گرفتن سن و سال، بی شک در معرض تهدیدات و آسیب های فضای مجازی و اینترنت قرار دارند و چاره ای نیست جز اینکه مهارت های لازم را به آنها آموزش دهید. یکی از این نیازها، مهارت های خودآگاهی نوجوانان برای استفاده از فضای مجازی است.
تصورات غلط در مقابل واقعیت های فضای مجازی!
اینترنت یک بستر مجازی جهانی با گستردگی نامحدود است! چه کسی می تواند تضمین کند که هر نقطه از این شبکه، برای همیشه سالم و ایمن باقی خواهد ماند؟! قطعاً هرگز ممکن نیست!
در این قسمت با برخی از تصورات غلط و حقایق واقعی درباره فضای مجازی آشنا می شویم که می تواند به نوجوانان کمک کند این بستر و آسیب های آن را بهتر بشناسند.
-
تصور غلط درباره فضای مجازی:
انواع گذرواژه ها و شبکه های شخصی سازی شده وجود دارد که باعث می شود دسترسی هکرها به اطلاعات، بسیار سخت و ناممکن باشد.
-
حقیقت چیست؟
هکرها از نرم افزارهای پیچیده ای استفاده می کنند که در کسری از زمان قادر است میلیون ها رمز عبور را شناسایی نموده و به راحتی به اطلاعات دسترسی داشته باشند. روش های هک اطلاعات، گاهی بسیار ساده تر از تصورات شما است!
-
تصور غلط درباره فضای مجازی:
اگر از نرم افزارهای آنتی ویروس برای سیستم های خود استفاده کنید، اطلاعات شما در امان است.
-
حقیقت چیست؟
هکرها همیشه ابزارهای پیشرفته ای برای نفوذ به اطلاعات و سیستم های شما پیدا می کنند و بنابراین هرگز به صورت ۱۰۰% در امان نخواهید بود.
-
تصور غلط درباره فضای مجازی:
اگر فقط از رسانه های اجتماعی برای وبگردی استفاده کنید، هکرها نمی توانند اطلاعات شما را هک کنند.
-
حقیقت چیست؟
واقعیت این است که داده های رسانه های اجتماعی برای بازاریابان دیجیتال، بسیار ارزشمند است. البته این ارزش برای هکرها حتی هزاران دلار بیشتر است! با گشت و گذار در وبسایت ها، کوکی ها فعال هستند و به مرورگرهای شما متصل می شوند و بنابراین هکرها می توانند متوجه شوند که شما در کدام شبکه ها فعالیت داشته اید و از رایانه یا دستگاه دیگری استفاده کرده اید. این یک خطر بزرگ محسوب می شود.
-
تصور غلط درباره فضای مجازی:
می توانید هر زمان تشخیص دهید که چه موقع و از چه دستگاهی، رایانه یا تلفن شما هک شده است.
-
حقیقت چیست؟
وقتی هکرها بتوانند یک بدافزار را روی سیستم شما نصب کنند، تشخیص آن بسیار بسیار دشوار است. این یک ویروس رایانه ای مخرب است که می تواند به همه بخش های سیستم شما از جمله وب کم، حمله کند و آن را در اختیار بگیرد.
مواردی که در فوق اشاره کردیم فقط چند مورد محدود و مهم درباره خطرات فضای مجازی هستند. خودآگاهی نوجوانان می تواند بسیاری از این آسیب ها و تهدیدات را از میان بردارد.
چطور به نوجوانان کمک کنیم تا مهارت خودآگاهی را کسب کنند؟
خودآگاهی یک ویژگی و مهارت مهم برای نوجوانان است و به آنها کمک می کند تا مهارت های یادگیری و تفکر در خود را تقویت کنند. خودآگاهی به نوجوانان کمک می کند تا با چالش های خود، بهتر روبرو شوند و بتوانند مسائل را از روش های درست، حل نمایند. افرادی که این مهارت ها را آموخته باشند، بهتر با گروه همسالان خود، ارتباط برقرار می کنند و می توانند با شرایط سخت، کنار بیایند.
نوجوانان، توانایی های یادگیری متفاوتی دارند، بنابراین ممکن است در شرایط مختلف، خود را انتقاد کنند، یا سرزنش نمایند! این وضعیت گاهی می تواند چالش برانگیز باشد. نکته مهم این است که والدین می توانند با نوجوان خود صحبت کنند و نقاط قوت و مثبت آنها را یادآور شوند. شناسایی نقاط ضعف و قوت، یکی از راهکارهای آموزش خودآگاهی به نوجوانان است. وقتی این مهارت در یک نوجوان، پرورش یابد، به او کمک می کند تا در فضای مجازی نیز برای خودش محدودیت ها و قوانینی قائل شود و به این ترتیب، امنیت حداکثری را فرآهم خواهد کرد.
یک راهکار کاربردی دیگر برای پرورش مهارت خودآگاهی در نوجوانان، ایجاد فرصت هایی برای مستقل بودن است. استقلال داشتن، بخش بزرگی از خودآگاهی محسوب می شود، چیزی که اکثر نوجوانان، آرزوی آن را دارند. اگر به نوجوان خود این فرصت را بدهید که آزادانه برای کارها و مسئولیت ها تصمیم گیری کند و آنها را به انجام برساند، گام بزرگی در تقویت مهارت های حل مسئله، خودآگاهی، رعایت مقررات، نظم و قانون پذیری برای آنها برداشته اید.
مزایای خودآگاهی نوجوانان چیست و چطور برای فضای مجازی، مفید واقع می شود؟
- مدیریت احساسات و تنظیم رفتارها و گفتارها در روابط
- ارتباط بهتر با همسالان و یا سایر افراد در اجتماع
- داشتن مهارت های تصمیم گیری قوی
- داشتن روحیه شاد و پرانرژی
- اعتماد به نفس بالاتر
- موفقیت های تحصیلی بهتر
- رضایت داشتن از وضعیت درسی و زندگی
- داشتن مهارت رهبری گروه
- آگاه بودن به آسیب های فضای مجازی
- آگاهی از نقاط ضعف و قوت، توانایی ها و استعدادهای فردی
- ظرفیت تاب آوری بالاتر
- توانایی صحبت کردن با سایرین و پذیرش نظریات و انتقادات، بدون قضاوت عجولانه
- شناخت احساسات خود و داشتن توانایی برای مدیریت آنها
- احساس همدلی با دیگران
ضرورت خودآگاهی نوجوانان در فضای مجازی چیست؟
- خودآگاهی به نوجوانان کمک می کند صحت یا غلط بودن اطلاعاتی که در فضای مجازی منتشر شوند را بهتر درک کنند.
- یک نوجوان آگاه، با مهارت های فردی ارتقا یافته به خوبی می داند از پست ها، وبسایت ها، رسانه های اجتماعی و تصاویر و ویدیوها چطور استفاده کند و یا اهمیت و اولویت بندی آنها را معین نمایند.
- مهارت خودآگاهی به نوجوانان یاد می دهد که کدام محتواها ارزش به اشتراک گذاری را دارند. آنها یاد می گیرند که نباید برای هر پست یا محتوا، واکنش نشان دهند یا کامنت بنویسند.
- یک نوجوان با مهارت های توسعه یافته خودآگاهی، به خوبی آموخته است که در روبرو شدن با انواع محتوا در فضای مجازی، احساسات و واکنشگری خود را کنترل کند و هرگز تحت تأثیر پیام های منفی قرار نگیرد.
- نوجوانان با مهارت های خودآگاهی، نسبت به سایرین، بهتر می توانند محتواهای فضای مجازی را پردازش و پالایش کنند. آنها تصمیمات آگاهانه تری می گیرند و به خوبی از اینترنت برای دسترسی به موفقیت ها و اطلاعات مفید، بهره می برند.
جمع بندی
خودآگاهی نوجوانان در فضای مجازی یک ضرورت است. کسانی که این مهارت را در خودشان توسعه داده باشند، خیلی راحت تر می توانند محتواهای منفی یا دروغین را از مطالب مفید و صحیح تشخیص دهند. خودآگاهی می تواند مهارت های مهم دیگری از جمله تصمیم گیری، حل مسئله، مدیریت احساسات، مسئولیت پذیری و بسیاری موارد را در نوجوانان تقویت کند؛ این موارد همگی برای فعالیت در رسانه های اجتماعی و فضای مجازی، ضروری هستند.
گروه آموزشی علوی تبریز (سیمناد) با تسلط بر رویکردهای آموزشی توانسته بستری پویا با امکانات تخصصی را برای تحصیل و مهارت پروری در کودکان، نوجوانان و همه دانش آموزان در مقاطع تحصیلی مختلف فرآهم آورد. اگر به آینده نوجوان خود اهمیت می دهید و می خواهید به جایگاه شغلی و درسی بالایی دست پیدا کند، از همین حالا برای آموزش های ویژه او برنامه ریزی کنید. مشاوران و کارشناسان ما در کنار شما هستند.
