واحد آموزش فرزندپروری همیشه ترکیبی از شادی ها، چالش ها و نگرانی ها بوده است؛ اما هر چیز که باشد، شیرینی های خودش را دارد! با وجود فناوری های دیجیتال و دسترسی آسان به اینترنت، که در هر جنبه ای از زندگی ما سایه افکنده است، دغدغه هایی را برای والدین ایجاد کرده که مهم ترین آنها، نحوه استفاده فرزندان از اینترنت است. مدیریت زمان استفاده از دستگاه های هوشمند می تواند بسیاری از مشکلات موجود را حل کند و از کودکان و نوجوانان در برابر آسیب های احتمالی محافظت نماید. در این هزارتوی دیجیتال، نقش والدین، کلیدی و پررنگ است. در این مطلب پیرامون همین مسئله صحبت خواهیم کرد. بیایید نگاهی نو به چالش ها و آسیب های فضای مجازی و تأثیر آن در فرزندپروری نوین داشته باشیم.
عصر دیجیتال امروزی از بسیاری جهات برای خانواده‌ها سودمند بوده است. همه ما در هر مکان و هر زمان، به اطلاعاتی که در نظرمان بوده دسترسی داریم. در واقع در یک جامعه دیجیتالی زندگی می‌کنیم. فناوری‌ها، مزایای زیادی را برای خانواده‌ها و فرزندان آنها فراهم کرده است؛ اما چالش بزرگی در این شرایط وجود دارد و آن هم فرزند پروری در عصر دیجیتال است. والدین در جامعه امروز با مشکلات زیادی برای تربیت فرزندان خود مواجه هستند. از جمله مهم‌ترین آن ها، مدیریت استفاده از صفحه نمایشگر دستگاه‌های هوشمند یا رایانه است. این موضوع به حدی چالش برانگیز شده که می تواند بر سلامت جسم و روان فرزندان تاثیر مخرب داشته باشد.
تمام خانواده هایی که دارای فرزند کودک یا نوجوان هستند با چالش های فرزندپروری در عصر دیجیتال، دست و پنجه نرم می کنند. این یک بحران اجتماعی است که بسیار هم مورد توجه قرار دارد. ما نیز در این مطلب سعی کرده ایم تمام و کمال درباره صحبت کنیم.
با ما همراه باشید.
۱-استفاده بیش از حد از دستگاه های هوشمند
کودکان و نوجوانان امروزی، زمان زیادی را با موبایل و تبلت و رایانه کار می کنند. این یک مشکل خطرآفرین است که اثرات آن در دراز مدت، در فرزندان بروز پیدا می کند! مدیریت استفاده از صفحه نمایشگر، مهم ترین چالش خانواده ها است زیرا باید از شیوه های اصولی و صحیح، اجرا شود.
وقتی کودکان و نوجوانان، بیشترین زمان روز را با یکی از دستگاه های هوشمند سپری می کنند، کمتر فعالیت دارند، که این می تواند مشکلات جسمی و سلامتی جدی را برای آنها ایجاد کند. فرزندانی که فعالیت بدنی کمتری دارند، تمایلی برای بیرون رفتن و وقت گذرانی با دوستان نخواهند داشت که این شرایط، اثرات منفی بر روی روابط اجتماعی و مهارت های بین فردی آنها خواهد داشت.
به علاوه، استفاده افراطی از تلفن همراه و یا رایانه باعث می شود اختلالات خواب در فرزندان ایجاد شود، که خودش، آغازگر استرس و اضطراب در آنها محسوب می شود. والدین باید نظارت دقیق بر زمان استفاده فرزندان شان از تلفن های همراه، تبلت یا رایانه داشته باشند. همچنین سعی کنند کودکان و نوجوانان خود را برای شرکت در فعالیت های خارج از خانه، ورزش کردن یا تفریحات دیگر، تشویق نمایند.
۲- اعتیاد به اینترنت و فضای مجازی
به نظر اکثر کارشناسان و مشاوران، بزرگ ترین مشکل کودکان و نوجوانان عصر دیجیتال، اعتیاد به اینترنت و فضای مجازی است. این دقیقاً همان چالشی است که اکثر خانواده ها را گریبانگیر خود کرده است!!
فرزندان در خانواده، ساعات زیادی را در اینترنت و فضای مجازی می گذرانند، بدون اینکه متوجه گذشت زمان شوند! و چیزی نمی گذرد که والدین متوجه می شود فرزندشان به اینترنت، اعتیاد پیدا کرده است!!
تلفن هوشمند، تبلت ها، دسترسی به اینترنت را آسان تر کرده اند، پس انواع محتوای مناسب یا نامناسب، به گونه ای بسیار جذاب به مخاطبان ارائه می شوند؛ این وضعیت، تغییرات روحی و خلقی شدیدی را برای فرزندان ایجاد می کند؛ چه محتوای لذت بخش باشد یا محتوای غیر اخلاقی و نامناسب! این شرایط قطعاً برخی تغییرات هورمونی را از نظر جسمانی نیز به دنبال خواهد داشت!
۳-گوشه گیری و انزوای اجتماعی
یکی از چالش های والدگری در عصر دیجیتال، با اثرات به شدت تأسف برانگیز، گوشه گیری و دوری از اجتماع فرزندان در خانواده است!! وقتی کودکان و نوجوانان، بیش از حد به فناوری وابسته می شوند، کم کم، مهارت های اجتماعی آنها ضعیف تر خواهد شد و علاقه کمتری برای شرکت در گروه دوستان، بیرون رفتن با خانواده یا مشارکت در کارهای اجتماعی پیدا می کنند. این می تواند اثرات منفی بر روی خلق و خو و سلامت روانی آنها داشته باشد. کودکان گوشه گیر، در مدرسه و حتی در بزرگسالی با مشکلات زیادی روبرو هستند.
۴-تهدید هویت و اطلاعات فردی در فضای مجازی
ایمنی فضای مجازی و سایبری، مسئله ای است که همه ما با آن روبرو هستیم. رسانه های اجتماعی و پلتفرم های آنلاین، دارای ویژگی های منحصر به فرد خود هستند، و اگرچه مزایای زیادی دارند اما خطراتی نیز ایجاد می کنند. اینترنت، مکان امنی برای کودکان نیست؛ زیرا هم به محتواهای نامناسب دسترسی دارند و هم از نظر ایمنی سایبری، چالش هایی وجود دارد. والدین فقط از طریق آموزش سواد دیجیتال به کودکان و نوجوانان خود می توانند استفاده امن و ایمن را برای آنها فرآهم سازند.
۵-تأثیرپذیری از فضای مجازی در سبک زندگی
اگر جزئیات را با دقت بیشتری مرور کنید، متوجه می شوید که اکثر اختلاف نظرها بین والدین و فرزندان نسل امروزی در خانواده، ناشی از تأثیرپذیری نوجوانان و جوانان از فضای مجازی است! این یک عامل تهدید کننده برای سلامت اجتماع است و چالش مهمی در فرزندپروری محسوب می شود.
۶-مشکلات روحی – روانی برای فرزندان
استفاده بیش از حد از فضای مجازی، اینترنت و دستگاه های هوشمند می تواند عامل ایجاد خطر و آسیب برای کودکان و نوجوانان باشد. بسیاری از استرس و اضطراب ها، بی خوابی شبانه، افت تحصیلی، کاهش روابط اجتماعی و پرخاشگری فرزندان، ناشی از همین مسئله است. والدین به جای فرار از واقعیت ها، بهتر است در کنار فرزندان خود باشند تا با مدیریت صحیح استفاده از فضای مجازی و اینترنت، از مشکلات جدی که سلامت روانی آنها را تهدید می کند، جلوگیری نمایند.
۷-دور شدن از جمع خانواده
فرزندانی که به شدت به دستگاه های هوشمند و فضای اینترنت، وابسته هستند، از جمع خانواده، دورتر هستند و تمایل ندارند در کنار پدر و مادر، خواهر یا بردار خود وقت بگذارنند! این شرایط به تدریج، آنها را گوشه گیر و منزوی می کند و باعث می شود پیوند و روابط خانواده، از بین برود!
وظیفه والدین درباره فرزندپروری در عصر دیجیتال چیست؟
این نکات کوتاه و مختصر می توانند چالش های والدگری در عصر دیجیتال را تا حدودی حل و برطرف نمایند:
- برای استفاده کودکان از تبلت یا موبایل، محدودیت زمانی معین کنید تا به یک عادت تبدیل شود. در صورت لزوم از قفل برنامه های موبایلی استفاده کنید.
- فعالیت های فوق برنامه و سرگرم کننده را به کودکان و نوجوانان خود معرفی کنید تا به موقع، جایگزین استفاده از اینترنت باشد. مثلاً کلاس های ورزشی، بازی های گروهی، تفریح در فضای پارک ها و … .
- به عنوان والدین، درباره آسیب ها و فرصت های فضای مجازی و اینترنت، با فرزندان خود صحبت کنید. بخصوص، نکات مهم ایمنی سایبری و حفظ حریم خصوصی را برای آنها کاملاً شرح دهید.
- در استفاده از اینترنت و رسانه های اجتماعی، خودتان یک الگوی درست برای فرزندان باشید.
- سعی کنید وقت بیشتری را با کودک یا نوجوان خود سپری کنید و از طریق گفتگو و تعامل، صمیمت لازم را ایجاد نمایید.
جمع بندی
درست است که فناوری های دیجیتال در عصر امروز، برای همه ما، بخصوص برای کودکان و نوجوانان، بسیار مهم و کاربردی هستند اما استفاده درست و مسئولانه از آن، اهمیت بیشتری دارد. هر فرد باید به تناسب ویژگی های شخصیتی، زمان استفاده از فناوری ها و دستگاه های هوشمند را مدیریت و محدود نماید. مدیریت چالش های والدگری در عصر دیجیتال قطعاً با یک برنامه ریزی اصولی، قابل حل و برطرف شدن هستند.
فرزندپروری، پیچیدگی های خاص خودش را دارد؛ آن هم در عصر مدرن و تکنولوژیکی امروز! بنابراین بدیهی است که همه والدین به دنبال فرصت های نوین آموزشی باشند و بخواهند مدارس خوب را برای ثبت نام فرزندانشان بیابند.
در همین راستا، مجموعه مدارس علوی شعبه تبریز (سیمناد)، ارائه دهنده خدمات آموزشی و مشاوره تحصیلی به تمامی دانش آموزان، آماده است تا همکاری های لازم را با والدین داشته باشد. از همین حالا می توانید برای رشد فردی – مهارتی و پیشرفت درسی فرزندان خود اقدام کنید.
