با مدرن شدن زندگی در جوامع امروزی، مدیریت بسیاری از بخشها، کارها و فعالیتها آسانتر شده است. با این حال، یک سری چالشها در خانواده به وجود میآیند و به طور فزاینده روز به روز پیچیدهتر میشوند. تربیت فرزند در دوران مدرن یکی از این موارد است. والدین امروزی قبلاً هرگز در چنین جامعهای با شرایط کنونی زندگی نکردهاند که تجربه کافی داشته باشند، زیرا فناوری در گذشته به مانند امروز پیشرفت نداشته و تغییرات فرهنگی قابل توجه در باورها، ارزشها و هنجارهای اجتماعی به وجود نیامده بود! ما امروز میبینیم که وضعیت به طور کلی فرق کرده است و تربیت کودکان با چالشهای زیادی همراه است. در این مطلب میخواهیم به این موضوع به طور تخصصی نگاه کنیم. پس اگر شما هم فرزند خردسال یا نوجوان در خانه دارید، پیشنهاد میکنیم تا پایان بحث با ما همراه باشید.
فرزند پروری یکی از ارکان خانواده است و تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد. روشهای مختلفی در خانوادهها برای تربیت فرزندان وجود دارد که بر اساس فرهنگ، ارزشها و باورهای والدین و نسلهای قبلی به کار گرفته میشود.
باید گفت روشهای قدیمی و غیر کاربردی برای تربیت فرزند در دوران مدرن امروزی، آنچنان که در گذشته اثربخش بوده است، امروز پاسخگوی نیازهای نسل جدید نیست. چالشهای زیادی برای والدین وجود دارد که در روشهای تربیت فرزندان خود با آنها مواجه هستند.
همه ما کم و بیش با این شرایط روبرو بودهایم و گاهی نشانههای این مسئله مهم را در خانوادههای اطراف خود مشاهده کردهایم! پس میبینید که نحوه برخورد درست با کودکان امروزی و اجرای روشهای فرزند پروری در دنیای مدرن از اهمیت بالایی برخوردار است.
در ادامه این بحث با عوامل مهمی آشنا میشوید که والدین در بحث تربیت فرزند در دوران مدرن با آن مواجه هستند. این موارد بر اجرای روشهای فرزندپروری تاثیر مستقیم دارند و گاهی الدین را به چالش میکشند؛ دلیل اصلی این تفاوت فرهنگی و تربیتی، فاصله زیاد بین نسلها، تغییر شدید فناوری و سبک زندگی است.
۱-پیشرفت فناوریها و تکامل تکنولوژی
ما به عنوان والدین، برای مدتی با تغییرات تکنولوژی در زندگی خود روبرو بودهایم، اما مقیاس این پیشرفتها در یک دهه گذشته آنچنان رو به افزایش بوده و رشد صعودی داشته که احساس میکنیم از روند دنیای مدرن نسبتاً عقب افتادهایم! این در حالی است که فرزندانمان به شدت از سبک زندگی دیجیتالی تبعیت میکنند و با آن هم همراستا شدهاند! این تغییرات، چالشهای زیادی به همراه دارد که یکی از مهمترین آنها تربیت فرزندان در دنیای مدرن است.
یشرفتهای صعودی در دنیای تکنولوژی باعث میشود کودکان در استفاده از فناوریها، زیادهروی کنند که این عامل در رشد اجتماعی و شناختی آنها تاثیر میگذارد.
تکنولوژی بر پویایی خانوادهها تاثیر زیادی دارد. نوجوانان امروزی، بسیار بر فناوریها متکی هستند و این شرایط، آنها را در معرض انواع محتواهای نامناسب و ناهنجار قرار میدهد؛ گاهی بستر مجازی، آزاردهنده میشود و سلامت روانی و جسمی کودکان و نوجوانان را به خطر میاندازد و این یک چالش بزرگ در فرزندپروری است.
۲-تغییرات فرهنگی و سبک زندگی
عوامل مختلف اجتماعی شامل تغییرات فرهنگی شدید و سبک زندگی، فشار قابل توجهی را در تربیت فرزندان برای والدین ایجاد میکند که مدیریت شرایط سخت را برای آنها با مشکل مواجه میسازد.
کودکان امروزی از سبک زندگی مدرن پیروی میکنند و انتظارات ناباورانه و غیرمنطقی از والدین خود دارند؛ همچنین از الگوهای خارجی، بسیار تبعیت میکنند و این مسئله یکی از بزرگترین چالشهای والدین برای تربیت فرزند در دوران مدرن است.
برآورده کردن انتظارات کودکان در زندگی مدرن امروزی گاهی والدین را مجبور میکند که به سمت چند شغلی بودن گرایش پیدا کنند تا بتوانند نیاز فرزندان خود را پاسخگو باشند.
از سوی دیگر، مفاهیم مثبت و ارزشهای اجتماعی، مانند احترام به بزرگترها، همدلی، پایبندی به اعتقادات و باورهای قدیمی و سنت ها، امروز، بسیار کم رنگ تر شده است و گاهی از سوی نسل جدید نادیده گرفته میشود!
کودکان دنیای مدرن، تاکید زیادی بر فردگرایی و استقلال طلبی دارند. این تغییرات باعث میشود نسلی قاطعتر و مستقل پرورش یابد و چالشهای زیادی برای والدین ایجاد کند. البته این موارد را نمیتوان به صورت ۱۰۰% برای همه خانوادهها مطرح کرد؛ اما به طور قطع، همه والدین با این چالش بزرگ دست و پنجه نرم میکنند.
۳-ظهور و تنوع رسانههای اجتماعی
رشد بستر رسانههای اجتماعی، یک موضوع مهم و یک چالش بزرگ است! فضای مجازی، فرصتهای روشن و تاریک زیادی دارد اما متاسفانه همه ما در نسل امروز، بیشتر، اثرات مخرب رسانههای اجتماعی را مشاهده میکنیم و شاهد تاثیر آن بر خانوادهها نیز هستیم.
نوجوانان، ساعات زیادی را در این بستر مجازی سپری میکنند و کودکان نیز در حال گرایش به این فضا هستند؛ که البته برای هر دو گروه سنی، خطرات زیادی را ایجاد میکند.
نگرانیهایی از سوی والدین و کارشناسان تربیتی و روانشناسان در مورد سلامت روان کودکان و نوجوانان در استفاده افراطی از فضای مجازی وجود دارد. این موضوع، در مطالعات و تحقیقات متعدد مورد بحث قرار گرفته است. بسیاری از نتایج و گزارشها ثابت کردهاند، فرزندان نسل جدید نسبت به فضای مجازی اعتیاد پیدا کردهاند و چالشهای زیادی را برای والدین به وجود آوردهاند.
تربیت فرزند در دوران مدرن با وجود رسانههای اجتماعی و فضای مجازی، سخت و دشوار شده است. والدین میدانند که این یک تغییر اجتناب ناپذیر است و باید به درستی نسبت به آن رفتار کنند.
۴-طیف وسیعی از اطلاعات و انواع محتوا
انواع اطلاعات در فضای مجازی و اینترنت منتشر میشود. برخی از آنها مفید و عدهای نیز آسیب زننده هستند. طیف وسیعی از دادهها و محتواها در فضای وب و رسانههای اجتماعی، گاهی والدین را برای فرزند پروری دچار مشکل میکند.
فرزندان نسل جدید از اطلاعات به روز تبعیت میکنند و همیشه به دنبال محتواهای جدید در فضای آنلاین هستند. این سلیقه باعث میشود کمتر نسبت به تجربیات یا راهنماییهای والدین خود توجه داشته باشند. محتواهای نامناسب تاثیر مخربی بر خانواده و سلامت روانی فرزندان دارد. از آن جمله میتوان گفت که اعتماد به نفس کودکان و نوجوانان را کاهش میدهد یا تخریب میکند.
شکی در آن نیست که در دنیای مدرن امروزی، نقش والدین در تربیت فرزندان دوران مدرن، چالش برانگیز و پیچیده است؛ اما زندگی در این شرایط، چیزی نیست که بتوان از آن فرار کرد یا آن را کنار گذاشت!
والدین باید با یادگیری مهارتها و نکات تربیتی مهم، با این چالش روبرو شوند و روال فرزندپروری را به درستی اجرا کنند. در زندگی مدرن، پدر و مادر خوب بودن، بیشتر نیاز است تا اینکه والدین کاملی باشید.
نکات تربیتی مهم برای والدین جهت فرزند پروری مدرن
در این قسمت با چند نکته کاربردی و مهم آشنا میشوید که برای تربیت فرزند در دوران مدرن پیشنهاد شده است. این موضوع را در نظر داشته باشید که اجرای هر کدام از این موارد در خانوادهها با توجه به سطح فرهنگی و اقتصادی یا عاطفی، امکانپذیر است؛ بنابراین ما بر روی یک روش خاص هرگز تاکید نداریم.
اگر نسبت به تربیت فرزندان خود در هیاهوی زندگی دیجیتالی امروزی اهمیت زیادی میدهید، گزینههای زیر را در نظر بگیرید:
- محدودیت ها و مرزها را تعیین کنید. مهم است که انتظارات واضحی از فرزندان خود داشته باشید و آن توقعات را به طور مداوم اجرا کنید. این روند تربیتی به فرزندان شما کمک می کند تا نظم و انضباط شخصی و احترام به گفتار شما را بیاموزند.
- نقش حمایت کننده داشته باشید. صمیمی بودن با فرزندانتان به آنها نشان میدهد، بیقید و شرط دوستشان دارید و همیشه در کنار آنها هستید؛ حتی اگر مرتکب خطا و اشتباه شود. این نوع رفتار، امنیت لازم را برای رشد و شکوفایی مهارتها و استعدادهایشان به آنها میدهد.
- برای فرزندان خود وقت کافی اختصاص دهید. یکی از بهترین کارها در تربیت فرزندان زندگی مدرن امروزی این است که برای آنها وقت کافی بگذارید؛ با فرزندتان صحبت کنید؛ به صحبتهای فرزند خود گوش دهید و وقت کافی را برای بازی کردن با آنها اختصاص دهید. این نوع رفتار به فرزندتان نشان میدهد که شما او را دوست دارید، به نیازها و احساساتش اهمیت میدهید.
- الگوی خوبی باشید؛ این یک راهنمای مهم است که برای والدین ارائه میدهیم. فرزندان در اولین الگوگیری سبک زندگی خود، به والدینشان نگاه میکنند و رفتارها و گفتارهای آنها را زیر نظر دارند. اگر میخواهید فرزندتان فردی دلسوز و مهربان، با اعتماد به نفس و مسئولیت پذیر باشد، ابتدا خودتان باید در این ویژگیها یک الگوی خوب باشید.
- از فرزندتان درخواست کمک کنید. هیچ مشکلی وجود ندارد اگر والدین در برخی موقعیتها یا شرایط از فرزندان خود کمک بگیرند. هیچ نوع خجالت یا شرم در این رفتار وجود ندارد. این عملکرد به فرزندان نشان میدهد والدین بر روی مهارت یا رفتار آنها حساب میکنند.
فرزندپروری در دوران مدرن، پیچیده و پر چالش است. والدین باید در این مسیر، تغییرات زیادی در سبک زندگی خود و حتی رفتار و گفتارشان داشته باشند. این کار، سخت نیست اما باید منطقی و هوشمندانه عمل کرد. طبق این تعاریف میتوانیم به والدین این امید را بدهیم که فرزندانی شاد و سالم و موفق تربیت خواهند کرد.
جمعبندی
تربیت فرزند در دوران مدرن چالشهای متعددی برای والدین امروزی ایجاد کرده است. عوامل مختلفی مانند گسترش سریع رسانههای اجتماعی، ظهور تکنولوژیهای پیشرفته، و تغییرات عمده در سبک زندگی و فرهنگ، این فرآیند را پیچیدهتر از گذشته کرده است. والدین برای همگام شدن با دنیای مدرن باید رویکردهای نوین فرزندپروری را یاد بگیرند تا بتوانند در مواجهه با این چالشها، فرزندانی سالم، شاد و موفق تربیت کنند.
در این میان، موسسه آموزشی علوی تبریز (سیمناد) بهعنوان یکی از مراکز برجسته آموزشی، در تربیت و آموزش نسل جدید با استفاده از شیوههای نوین نقش مؤثری ایفا میکند. این موسسه با بهرهگیری از اساتید مجرب و استفاده از روشهای پیشرفته آموزشی، فضایی را فراهم کرده است که نهتنها به پیشرفت تحصیلی دانشآموزان کمک میکند، بلکه با توجه به تحولات فرهنگی و اجتماعی، آنها را برای روبهرو شدن با چالشهای دنیای مدرن نیز آماده میسازد.