واحد آموزش ارتباط مؤثر در خانواده های امروزی می تواند به گفت و گوی کارآمد تبدیل شود که در نهایت، پیوند بین اعضای خانواده را محکم تر می سازد. این ارتباطات، راه حل سازنده و برقراری رابطه خوب بین فرزندان و والدین ارائه می دهند. در نتیجه، بسیاری از سوءظن ها، سوءتفاهم ها، درگیری ها و کج فهمی ها از بین می روند. چه بسا، ثابت شده است خانواده هایی که در برقراری ارتباطات و گفت و گوی مؤثر با مشکل مواجه هستند، چالش های زیادی در زمینه سلامت جسمی و روانی و عاطفی تجربه می کنند. برخی استراتژی ها در این باره به کمک خانواده ها می آید که با کمک گرفتن از آن ها می توانند ارتباط بهتری باهمدیگر برقرار کنند؛ از جمله مهارت خوب گوش دادن، آداب احترام به دیگران. به دلیل اهمیت سلامت خانواده ها و تأثیر آن در تربیت فرزندان موفق و سالم، این مطلب را به بررسی قوانین و آداب گفتگو در خانواده های امروزی اختصاص داده ایم.
ارتباط مؤثر و گفتگوی بدون ترس در خانواده های امروزی، یک تکنیک است و باعث می شود همه اعضای خانواده از مزایای آن بهره مند شوند. این شیوه به تبادل اطلاعات کمک می کند و پایه و اساس تعاملات انسانی را تشکیل می دهد. مهارت ارتباط مؤثر در حقیقت، شامل تبادل پیام ها از طریق کلمات گفتاری یا نوشتاری، حرکات بدن، عبارات یا سایر رفتارها است. فرستنده، یک فرد است و گیرنده، سایر اعضای خانواده هستند. در این تبادل ارتباطات، نقش ها به طور مداوم، جای خود را عوض می کنند و نوبت، یکی پس از دیگر به سایرین می رسد.
در یک رابطه مؤثر در خانواده های امروزی، برخی از طریق زبان بدن، یا زبان گفتاری برای انتقال منظور و مقصود خود به دیگران استفاده می کنند. حالات چهره و طرز بیان کلمات و جملات، دو تکنیک دیگر برای برقراری ارتباطات بین اعضای خانواده هستند.
آنچه در آداب گفتگو و ارتباط مؤثر در خانواده های امروزی اهمیت دارد این است که از این طریق، هر فرد می تواند احساسات خود را ابراز کند و یا نظریات خود را درباره هر موضوعی بیان نماید. البته یک نکته بسیار مهم وجود دارد و آن هم میزان تسلط هر عضو خانواده به یک یا چند مهارت ارتباطی است که می تواند به طور مستقیم بر نوع رابطه آن فرد با سایرین تأثیر گذار باشد!
به طور مثال، ممکن است یک یا هر دو والدین در مهارت های گفتاری چندان موفق نباشند اما هوش عاطفی آنها در بالاترین سطح خود قرار داشته باشد؛ یا اینکه ممکن است یکی از فرزندان در بیان و گفتار، عالی عمل کند اما فرزند دیگر، به طور کامل، درونگرا باشد! درست همینجاست که اهمیت تقویت و توسعه مهارت های ارتباطی بین همه اعضای خانواده، با هر توانایی و استعداد و مهارت، آشکارتر می شود!
اساس شناسایی آداب گفتگوی مؤثر در خانواده ها و رعایت قوانین بر پایه توانایی صحبت کردن و تبادل احساسات و کلمات است، به گونه ای که هر دو طرف صحبت، پیام کامل آن کلمات یا عبارات را درک و دریافت کنند.
مزایای ارتباط مؤثر در خانواده ها چیست؟
خانواده هایی که آداب گفتگو با همدیگر را می شناسند و ارتباط نزدیک و صمیمانه ای با یکدیگر دارند، از هر نظر موفق تر هستند. مهم ترین مزایای ارتباط مؤثر در خانواده های امروزی به این صورت می باشند:
- روابط موفق در خانواده ها منجر به تعاملات منظم و مثبت می شود.
- گفتگوی مؤثر بین اعضای خانواده می تواند اعتماد ایجاد کند، بنابراین هر فرد به طور آزادانه، تجربیات و نظریات خود را بیان می کند.
- در خانواده هایی که ارتباط بهترین بین اعضا برقرار است، پیوندهای عاطفی قوی تری ایجاد می شود، اعضای خانواده، حس ثبات بیشتری دارند و از روحیه قوی تری برخوردار هستند.
- ارتباط و گفتگوی مؤثر در خانواده به همه افراد کمک می کند همدیگر را بهتر درک کنند؛ در نتیجه، اختلافات، راحت تر حل و فصل می شوند.
- فرزندانی که ارتباط بهتری با والدین خود دارند، با مشکلات خیلی راحت تر روبرو می شوند و می توانند راه حل هایی را نیز ارائه دهند.
- در خانواده های امروزی با ارتباطات قوی تر، محیط تربیت پایدارتری برای فرزندپروری ایجاد می شود.
- خانواده هایی با مهارت های ارتباطی قوی تر، سلامت روان بهتری دارند و در هر زمینه از رشد فردی، موفق تر هستند؛ از جمله برنامه ریزی و مدیریت زمان، انجام کارها، تصمیم گیری های مهم یا مهارت بین فردی.
- رعایت آداب گفتگوی مؤثر در خانواده ها تأثیر بسیار مثبتی بر کودکان و نوجوانان دارد. این روند می تواند به رشد عاطفی و اجتماعی آنها کمک کند. همچنین آنها یاد می گیرند عقاید و انتظارات خود را بیان نمایند.
- آموزش احترام به دیگران، یکی از مهم ترین آموزه ها در هر خانواده است و اگر والدین، آداب گفتگو را رعایت کنند، قطعاً این مهارت در فرزندان نیز تقویت می شود.
چند راهکار خوب برای تمرین گفتگوی مؤثر در خانواده ها
همه اعضای خانواده برای اینکه بتوانند با یکدیگر ارتباط خوب و مؤثر داشته باشند و درباره هر موضوعی صحبت کنند، باید یک سری مهارت هایی را کسب نمایند. شاید برخی مهارت ها در بعضی افراد، قوی تر باشد و یا اینکه فرزندان، اطلاعات بهتری نسبت به والدین داشته باشند؛ همین تفاوت ها است که باعث ارتباط عمیق تر و درک متقابل می شوند!
یک سری راهکارها در مورد نحوه ارتباط و گفتگوی مؤثر در خانواده ها بیان شده است که اکثراً بین منابع مختلف، مشترک هستند. در این قسمت به برخی از مهم ترین تکنیک ها اشاره ای خواهیم داشت:
- برای یک گفتگوی مؤثر در خانواده، مهارت گوش دادن فعال را در خود تقویت کنید.
- به هر کدام از اعضای خانواده، اجازه صحبت کردن بدهید؛ همه افراد حق دارند نظریات و عقاید خود را بدون استرس و نگرانی بیان کنند.
- موقع صحبت کردن بهتر است بر کلمات یا زبان بدن تمرکز بیشتری داشته باشید. ارتباط چشمی با سایرین برقرار کنید تا آنها منظور و اهداف شما را راحت تر درک کنند.
- شنونده خوبی برای دیگران باشید.
- برای افکار، عقاید، احساسات و نظریات دیگران احترام قائل باشید. هیچ کس با دیگری، یکسان نیست! پس صبر کنید تا صحبت های یک نفر تمام شود و سپس نوبت به فرد دیگر برسد.
- در طول صحبت و گفتگو، هرگز کسی را قضاوت نکنید! یا به خاطر بیان مشکلات یا اختلاف عقیده، هرگز کسی را سرزنش نکنید!
- در طول گفتگو، جداً از توهین کردن یا کلمات بی ادبانه خودداری کنید!
- والدین باید برای همه فرزندان خود، نقش حمایتی داشته باشند؛ حتی اگر با نظریات و عقاید آنها موافق نباشند!
- سیگنال هایی که در ارتباط بین فردی، پیام های مثبت یا منفی را منتقل می کنند بشناسید. به طور مثال، دست به سینه نشستن موقع صحبت کردن یا خودداری از تماس چشمی، نشانه بی علاقگی به آن جمع است!
- موقع گفتگوی سازنده و مؤثر در خانواده ها، حتماً از کلمات با بار مثبت و انگیزشی استفاده کنید. این می تواند برای احساسات طرف مقابل، ارزش و احترام قائل شود.
- در طول صحبت، والدین می توانند برخی از قوانین گفتگو را یادآوری کنند؛ مثلاً رعایت نوبت برای صحبت کردن؛ یا قطع نکردن حرف دیگران؛ یا عدم استفاده از کلمات توهین آمیز!
- برنامه ریزی برای جلسات بحث و گفتگو به صورت دوره ای در خانواده ها می تواند به پایدار بودن ارتباطات، بسیار کمک کند. حتی بهتر است یک دفترچه یادداشت هم داشته باشید و نکات کلی آن جلسه یا بنویسید.
- همه اعضای خانواده با کمک همدیگر باید برخی مهارت های ضروری را یاد بگیرند و تقویت کنند؛ از جمله، مهارت حل مسئله، مهارت خوب گوش دادن، مهارت ارتباطات کلامی، مهارت درک احساسات و همدلی.
جمع بندی
تمرین تکنیک های گوش دادن فعال، احترام به عقاید و نظریات دیگران، استفاده از کلمات و عبارات مثبت و خوشاینده، برخی از آداب گفتگوی مؤثر در خانواده های امروزی هستند. به واسطه همین ها است که والدین و فرزندان می توانند ارتباطات بهتر و قوی تری باهمدیگر برقرار کنند، اختلافات را ساده تر حل نموده و صمیمی تر باشند.
کمک گرفتن از مشاور خانواده و یا مشاوران تربیتی و فرزندپروری همیشه می تواند راهگشای والدین باشد. در این راستا، مجموعه مدارس علوی شعبه تبریز (سیمناد) ، برنامه های آموزشی و تربیتی خود را بر مبنای ارتباط نزدیک تر با والدین اجرا می کند؛ مدیران این گروه آموزشی امیدوار هستند بتوانند گام های مثبت در پرورش دانش آموزانی سالم و موفق بردارند. برای بهره مندی از خدمات مدارس سیمناد یا ثبت نام فرزندان خود در مقاطع مختلف دبستان و دبیرستان، می توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید.
