واحد آموزش تاثیرات فرهنگی بر سلامت روانی کودکان یکی از موضوعات مورد بحث در حوزه تربیتی و فرزند پروری است. فرهنگ در اصطلاح کلمه عبارت است از ارزش‌ها، باورها، آداب و رسوم و سنت‌های هر قوم و قبیله، شهر یا روستا که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود و نحوه نگرش فرد به جهان و جایگاه او را شکل می‌دهد. فرهنگ، ابزار قدرتمندی است که به طرق مختلف بر جنبه های گوناگون رشد و سلامت روانی افراد تاثیر می‌گذارد. لازم است همه والدین درباره آموزش فرهنگ و آداب و رسوم به فرزندانشان، حساسیت زیادی به خرج دهند و آنها را حمایت کنند؛ به طوری که سلامت روانی آنها تضمین شود. در این مطلب می‌خواهیم درباره تاثیرات فرهنگ بر سلامت روانی کودکان و نوجوانان صحبت کنیم.
فرهنگ، از روش‌های مختلفی بر سلامت روانی کودکان تاثیر دارد. فرهنگ می‌تواند بر هویت کودک که یک احساس درونی است، تاثیر مستقیم داشته باشد. به واسطه این واژه آشنا، کودکان می‌توانند چهارچوبی برای گستره درک خود از جهانی که در آن زندگی می‌کنند، تعیین کرده و بدانند که چه کسی هستند و به کجا تعلق دارند. نتایج تحقیقات ثابت کرده است که کودکانی که تعلق قوی به فرهنگ و باورهای خود دارند، اغلب از سلامت روانی بهتری برخوردار هستند.
در مقابل، آن دسته از کودکانی که به نوعی تحت تاثیر عوامل مختلف، از فرهنگ خود جدا افتاده‌اند، یا تبعیض در جامعه را تجربه کرده‌اند، با مشکلات روانی زیادی روبرو می‌شوند.
فرهنگ به کودکان ما می‌آموزد که چه چیزی در زندگی اهمیت دارد؛ ارزش‌ها و باورهای آنها را شکل می‌دهد و رفتار و تصمیماتشان را هدایت می‌کند. فرهنگ و ارزش‌ها می‌توانند بر انتظارات و توقعات کودکان در مسیر رشد تاثیر داشته باشند. اگر فرهنگ یک خانواده بر ارزش‌هایی نظیر سخت کوشی، پشتکار، تلاش و احترام به دیگران متمرکز باشد، کودکانی که در این محیط رشد می‌کنند، روحیه انعطاف پذیری بهتر دارند و به طور قطع در مواجهه با چالش‌ها موفق‌تر خواهند بود.
آن دسته از کودکانی که در خانواده‌های پرتوقع و بسیار کمال‌گرا بزرگ می‌شوند، در صورتی که موفقیت‌های تحصیلی دلخواه را حاصل نکنند، احتمال زیاد وجود دارد که دچار اضطراب و افسردگی شوند. به همین دلیل است که تاکید داریم تاثیرات فرهنگی بر سلامت روانی کودکان موضوع مهمی است که باید به آن پرداخته شود.
یکی دیگر از تاثیرات فرهنگ بر سلامت روانی کودکان، تقویت مهارت‌های ارتباطی در اجتماع است. فرهنگ می‌تواند تاثیر مثبت یا منفی بر کودکان داشته باشد. آن دسته از بچه‌هایی که در محیط‌های حمایتی بزرگ می‌شوند، شاد و سالم هستند و روحیه سازگاری بهتری دارند. در مقابل، آن دسته از کودکانی که در خانواده‌هایی با فرهنگ های تبعیض آمیز یا ظالمانه پرورش می‌یابند، ممکن است در معرض مشکلات سلامت روانی بیشتری قرار بگیرند.
برای همه والدین اهمیت دارد که از تاثیرات فرهنگ بر سلامت روانی کودکانشان آگاه باشند و بتوانند با ایجاد یک محیط شاد در زندگی، فرهنگ مثبت را رواج دهند. از جمله مهم‌ترین کارهایی که والدین باید انجام دهند، الگوسازی از رفتار مثبت، آموزش احترام به دیگران، صبر و بردباری و همدلی، مهارت تصمیم گیری و سازگاری است؛ و البته خود والدین باید در این زمینه یک الگوی اولیه باشند.
والدین، نقش کلیدی در رشد فرهنگی فرزندان خود دارند. مواردی که در این قسمت به آن اشاره می‌کنیم راهکارهایی هستند که پدر و مادرها می‌توانند از آنها کمک بگیرند:
به عنوان والدین، فرهنگ آداب و رسوم و ارزش‌ها و باورهای خود را به فرزندانتان بیاموزید؛ به طور مثال، درباره سنت‌های قدیم در خانواده با فرزندان صحبت کنید. می توانید تجربیات خود را درباره آهنگ‌ها، غذاها و یا فعالیت فرهنگی با کودکانتان به اشتراک بگذارید.
والدین می‌توانند به فرزندانشان کمک کنند تا مهارت ارتباط با اعضای جامعه را یاد بگیرند؛ به طور مثال، شرکت در رویدادهای فرهنگی، کلاس‌های فوق برنامه و دوستی با همسالانی که از نظر فرهنگی با خانواده شما متناسب هستند می‌تواند تاثیرات فرهنگی بر سلامت روان کودکان را به سمت مسیر مثبت هدایت کند.
از دیگر راهکارهایی برای والدین جهت حمایت از رشد فرهنگی کودکان، آموزش سایر فرهنگ‌ها در کشورهای مختلف جهان است. وقتی کودکتان کتابی را در مورد اقوام و مردمان سایر کشورها می خواند یا یک فیلم تاریخی و فرهنگی را تماشا می کند، اهمیت فرهنگ را می شناسد و یاد می گیرد که چطور به سایر فرهنگ ها و مردم احترام بگذارد.
والدین دقت داشته باشند که هرگز نباید دیدگاه منفی درباره فرهنگ های مختلف به کودکان خود القا کنند. شما به عنوان فرد حمایت کننده از کودک باید به او نشان دهید که خودتان نیز برای همه افراد جامعه، احترام و ارزش قائلید.
خلاصه ای از راهکارهای کاربردی برای والدین در مسیر حمایت از رشد فرهنگی کودکان به شرح زیر است:
- به کودک خود کمک کنید که حس هویتی قوی داشته باشد و ارتباط خوبی با افراد اجتماع برقرار سازد.
- در مورد ارزش ها و انتظارات کودک با فرزندتان صحبت کنید و به آنها یاد بدهید چطور اهداف خود را تعیین کنند.
- به کودکان یاد بدهید که چطور وقتی با فرهنگ های مختلف روبرو شدند، آن را بپذیرند و سازگاری داشته باشند.
- مهارت های حل مسئله در کودکان، مهارت های ارتباطی، انعطاف پذیری، سازگاری با سایرین و احترام به عقاید دیگران را به فرزندتان آموزش بدهید.
- یک محیط شاد و حمایتی را در خانه برای فرزندان خود آماده سازید.
- مهارت روبرو شدن با چالش ها و مشکلات را به کودکان یاد بدهید.
مهم ترین عوامل فرهنگی که بر رشد کودکان تأثیر دارند
۱-خانواده
ارزش ها و باورهای کودکان در خانواده شکل می گیرد.
۲-دین
دین، منبع قدرتمندی از یک نفوذ فرهنگی است و به طور مستقیم و غیر مستقیم بر سلامت روانی کودکان تأثیر دارد.
۳-مدرسه
کودکان در محیط مدرسه با همسالان خود در ارتباط هستند که مجموعه ای از فرهنگ ها را به نمایش می گذارند. لذا محیط کلاس و مدرسه، تأثیر زیادی در تغییرات فرهنگی کودک دارد.
۴-گروه همسالان
وقتی کودکان و نوجوانان در میان گروه همسالان خود قرار می گیرند – که البته تنوع فرهنگی نیز وجود دارد – به راحتی الگوبرداری می کنند و هر آنچه در نظرشان خوشایند باشد را تقلید می کنند. والدین باید از قبل، فرزندان خود را آموزش دهند که چطور با عقاید و فرهنگ های مختلف در محیط همسالان خود، مواجه شوند.
۵-فضای مجازی و تکنولوژی
یکی از مهم ترین عواملی که در سلامت روانی کودکان و تأثیرات فرهنگی آنها نقش دارد، وجود فضای مجازی و رسانه های اجتماعی و پیشرفت تکنولوژی است. کودکان و نوجوانان تمایل زیادی دارند که از افراد مشهور در فضای مجازی تقلید کنند و این می تواند ارزش ها و باورهایی که در فرهنگ خانوادگی وجود دارد را به تدریج، کمرنگ تر کند و از بین ببرد. والدین می توانند با آموزش های اولیه، کودکان خود را برای روبرو شدن با این محیط، آماده سازند.
جمع بندی
فرهنگ، یکی از عواملی است که بر سلامت روانی کودکان تأثیر می گذارد؛ سایر عوامل مؤثر عبارتند از: ژنتیک، شیوه های فرزندپروری، تجربیات زندگی. با این حال، والدین می توانند با کسب آگاهی در این زمینه، نقش کلیدی در آموزش و تربیت فرزندان خود داشته باشند. از طریق حمایت از رشد فرهنگی کودکان، والدین می توانند ارزش های مثبت و روابط سالم ایجاد کنند و لذا فرزندان نیز حس هویتی قوی خواهند داشت. این روند، اساس موفقیت آنها در همه زمینه های زندگی است.
گروه آموزشی علوی تبریز (سیمناد)، ارائه دهنده مجموعه مدارس در همه مقاطع تحصیلی است و فعالیت های خود را با تکیه بر تقویت مهارت های علمی و فردی دانش آموزان انجام می دهد. برای ساختن آینده کودکان خود و موفقیت های بیشتر می توانید از خدمات آموزشی و مشاوره ای این مرکز استفاده کنید. همچنین کلاس های تخصصی آموزش زبان خارجی و خدمات مشاوره تحصیلی نیز در مدارس سیمناد ارائه می شوند. جهت کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان این گروه جامع تماس بگیرید.
