واحد آموزش فرزندپروری در عصر دیجیتال امروزی، تفاوت های زیادی با نسل های قبلی دارد! به واسطه توسعه و پیشرفت های سریع تلفن های هوشمند و سایر تجهیزات مرتبط با فناوری که به اینترنت متصل می شوند، کودکان ما در دنیایی رشد پیدا می کنند که تعاملات دیجیتال، بخش جدایی ناپذیر از زندگی روزمره محسوب می شود. سال های زیادی از آن روزها که بیشتر وقتمان را جلوی تلویزیون می گذراندیم، گذشته است! دنیای امروز، به سمت دیجیتالی شدن پیش می رود و این تغییرات، روز به روز هم بیشتر و بیشتر خواهد شد! والدین امروزی، با انبوهی از پیچیدگی ها و چالش ها در تربیت فرزندان خود روبرو هستند که بخش بزرگی از آن به ارتباطات اینترنت و دیجیتال، بازی های رایانه ای، پلتفرم های پیام رسان و شبکه های اجتماعی و … مربوط می شود! به دلیل اهمیت این موضوع سعی کرده ایم در این مطلب به طور ویژه درباره اش صحبت کنیم.
شیوه های تربیتی فرزندان در دنیای دیجیتالی امروزی بسیار متحول شده و این تغییرات، بر تعامل بین والدین و بچه ها نیز تأثیر داشته است. در بسیاری موارد حتی چالش های جدی در فرزندپروری نیز ایجاد می شود که مهم ترین دلیل آن، همین رسانه های آنلاین و بستر دیجیتال هستند. اگرچه فناوری های دیجیتال می تواند مزایای بیشماری را برای فرزندان نسل جدید فرآهم کند، اما آسیب هایی نیز ایجاد می کنند! والدین باید آگاهانه نسبت به آموزش فناوری به فرزندان خود داشته باشند و روش های درست استفاده از فضای دیجیتال را به آنها یاد بدهند.
مهم ترین مزیت های فناوری دیجیتال برای فرزندان شامل دسترسی به منابع گسترده تر برای آموزش و تحصیل، کمک به ارتباطات پیشرفته تر و همسو شدن با تغییرات تکنولوژی در سطح جهان است. لذا والدین علاوه بر اینکه همراه فرزندان خود هستند باید اصول صحیح استفاده از صفحه نمایشگر موبایل، رایانه و مدت زمان مناسب را به آنها یاد بدهند. همچنین آگاهی نسبت به اشتراک اطلاعات در فضای وب از اهمیت زیادی برخوردار است.
اگرچه والدین باید فرزندان خود را با دنیای دیجیتال عصر جدید آشنا کنند و منابع معتبر را به آنها معرفی نمایند، اما تشویق بچه ها به مشارکت در فعالیت های آفلاین، یعنی کارهای فوق برنامه فیزیکی، انجام کارهای هنری یا ورزشی نیز به همان اندازه اهمیت دارد. این سری برنامه ها می توانند مهارت های ضروری فردی که فرزندان برای موفقیت های آینده به آنها نیاز دارند را تقویت کنند. چقدر خوب است اگر همه این برنامه ریزی ها از همان دوران کودکی به فرزندان یاد داده شوند!
۱- مدیریت زمان استفاده از موبایل، تبلت و رایانه
اولین مشکل بزرگ در تربیت فرزندان نسل امروزی، یعنی کسانی که با فضای دیجیتال، انس گرفته اند این است که والدین می خواهند زمان استفاده از موبایل یا رایانه را مدیریت کنند و این مسئله گاهی با مخالفت شدید فرزندان مواجه می شود! به ویژه برای کودکان، کنترل دسترسی به موبایل یا تبلت، دشوارتر است.
تبلت به عنوان منبع سرگرمی بچه ها استفاده می شود و در اکثر موارد، بازی ها آموزشی هستند، با این حال، زمان استفاده از تبلت ها باید متعادل باشد تا آسیب های فیزیکی و چشمی برای کودکان ایجاد نکند. از سوی دیگر، تعیین محدودیت ها و قوانین استفاده از موبایل یا تبلت، گاهی یک اقدام دلهره آور برای والدین جلوه می کند! البته لازم به ذکر است همه این چالش ها برای تربیت نوجوانان نیز وجود دارد و گاهی سخت تر هم می شود؛ زیرا گروه سنی نوجوان، بسیار حساس و استقلال طلب هستند!
۲- نگرانی های مربوط به استفاده ایمن از فضای آنلاین
والدین همیشه نگران هستند که آیا فرزندان آنها به صورت ایمن از فضای آنلاین و رسانه های دیجیتال استفاده می کنند یا خیر! ناشناس بودن افراد در اینترنت و امکان هک شدن اطلاعات و سوءاستفاده عاطفی از نوجوانان می تواند مشکلات زیادی را برای خانواده ها ایجاد کند و تهدید جدی برای سلامت روانی آنها باشد!
۳- چالش های مدیریت اختلافات در استفاده از موبایل و تبلت
اغلب بین والدین و فرزندان بر سر اینکه چه مدت از موبایل یا تبلت استفاده کنند، مشاجره می شود. پدر و مادرها یک سری قوانین را برای استفاده کودک خود از موبایل شخصی شان تعیین می کنند اما فرزندان در واقع با این محدودیت ها مخالف هستند. حل و فصل این اختلاف نظرها گاهی زمان بر است و به صبر و حوصله زیادی نیاز دارد!
۴- آشنا نبودن فرزندان با استفاده درست از رسانه های اجتماعی
کارکردن با پلتفرم های آنلاین و شبکه های اجتماعی به یک سواد دیجیتال نیاز دارد که اغلب فرزندان امروزی هنوز آگاهی کاملی از آن ندارند. به همین دلیل است که نگرانی هایی از سوی والدین وجود دارد که آیا فرزندان شان با تهدیدها یا به خطر افتادن حریم خصوصی روبرو هستند یا خیر! البته با ارائه آموزش های صحیح در این حوزه به نوجوانان می توان نکات مهم و کاربردی را به آنها یاد داد.
۵- مقابله با اعتیاد به بازی های رایانه ای
یکی از بزرگ ترین چالش های تربیت فرزندان در عصر دیجیتال، مقابله با اعتیاد و استفاده افراطی از بازی های رایانه ای و اپلیکیشن های موبایلی است. این وضعیت به راستی یکی از نگرانی های اصلی والدین است و همچنان روند رو به رشد دارد! والدین می توانند برای استفاده فرزندان خود از تبلت ها یا رایانه ها، محدودیت های زمانی تعیین کنند یا جایگزین مناسبی ارائه دهند؛ مثلاً بازی و ورزش در طبیعت، رفتن به باشگاه یا استخر، وقت گذراندن با همسالان و … .
۶- احتمال روبرو شدن با محتواهای نامناسب
اینترنت و فضای آنلاین، پر شده از محتواهای نامناسب، هم برای کودکان و هم برای نوجوانان؛ از تصاویر خشونت آمیز گرفته تا مطالب غیر اخلاقی و ویدیوهای نامناسب؛ پس این والدین هستند که باید با یک برنامه دقیق، کنترل استفاده درست فرزندان خود از فضای دیجیتال را به دست بگیرند! بهترین راهکار این است که والدین یک محیط صمیمانه را در خانه ایجاد کنند و درباره خطرات احتمالی محتواهای نامناسب و غیر اخلاقی در فضای اینترنت به فرزندان خود اطلاعاتی را ارائه دهند. ارتباط دوستانه بین والدین و فرزندان، عامل کلیدی در موفقیت برای حل این نوع چالش است.
مهم ترین مزایا و فرصت های فضای دیجیتال برای تربیت فرزندان
۱- امکان تبادل سریع اطلاعات
کودکان عصر دیجیتال امروزی، یادگیری را از همان سنین پایین شروع می کنند و اکثر آنها از روبرو شدن با فناوری ها تقریباً شگفت زده می شوند! فناوری های دیجیتال برای همه مفید هستند و امکان دسترسی به منابع معتبر و اشتراک گذاری سریع اطلاعات را فرآهم می سازند. اما والدین علاوه بر اینکه باید کودکان و نوجوانان را به استفاده از منابع آنلاین معتبر و مفید تشویق کنند، لازم است کنترل خوبی در استفاده فرزندان شان از فضای دیجیتال داشته باشند.
۲- تقویت و پرورش مهارت های پایه
بسیاری از برنامه های آموزشی آنلاین که در وبسایت ها و پلتفرم های معتبر ارائه می شوند، منابع غنی برای آموزش های درسی و پرورش مهارت های ضروری هستند. در این موارد حتی نرم افزارهای خوبی هم معرفی می شوند که به تناسب سن فرزندان می توان از آنها بهره برد. با این توصیف، فضای آنلاین می تواند به توسعه مهارت های تفکر خلاق، مهارت حل مسئله، تفکر نقادانه، مهارت فناوری اطلاعات، بازی های معمایی و مهارت سوال پرسیدن کمک زیادی کند.
۳- ایجاد علاقه، انگیزه و اشتیاق برای یادگیری
جذابیت های دنیای دیجیتال باعث شده کودکان نسل امروزی، نسبت به یادگیری، بیشتر علاقه مند باشند؛ و این یک مزیت بزرگ است! وبسایت ها و برنامه های آموزشی آنلاین اکثراً روش های سرگرم کننده ای را برای ارائه محتواهای مفید انتخاب می کنند؛ این می تواند اشتیاق و انگیزه لازم در فرزندان را ایجاد کند. به علاوه، فضای دیجیتال می تواند در شخصی سازی آموزش ها بسیار مفید واقع شود؛ این به معنای فرآهم بودن امکانات متنوع و یکسان برای همه کودکان و نوجوانان، با هر سطح توانایی و مهارتی است. وقتی فرزندان ما بیشتر یاد می گیرند، اعتماد به نفس شان بالاتر می رود و انگیزه بیشتری برای ادامه مسیر زندگی خواهند داشت!
۴- کمک به بهبود مهارت های ارتباطی
فناوری دیجیتال، کودکان و نوجوانان را قادر می سازد بتوانند از طریق حضور در پلتفرم ها و شبکه های اجتماعی، با سایرین ارتباط برقرار کنند؛ این موضوع، مزایای زیادی دارد؛ از جمله، آشنایی با نحوه استفاده درست از پیام رسان ها، برقراری ارتباط و حفظ آن در طول زمان، درست صحبت کردن با دوستان و همسالان، استفاده صحیح از جملات و کلمات و رعایت اصول نگارشی، بیان آشکار عقاید و نظریات، تبادل اطلاعات درسی و تحصیلی و به اشتراک گذاشتن ایده ها و افکار. تقویت مهارت های ارتباطی از طریق فعالیت در فضای دیجیتال در دنیای امروز، نه تنها یک نیاز است بلکه مهارت مهمی محسوب می شود.
۵- پرورش سواد دیجیتال در فرزندان
با توسعه فناوری دیجیتال در دنیایی که رسانه ها بر آن حاکم هستند، اهمیت زیادی دارد که کودکان و نوجوانان با سواد دیجیتال آشنا شوند. این یک دانش تخصصی است که در دانشگاه ها تدریس نمی شود اما منابع معتبر و کتاب هایی در آن زمینه نوشته شده اند. سواد دیجیتال شامل مهارت های تفکر انتقادی، حل مسئله و استفاده ایمن از فضای آنلاین است. کسانی که سواد دیجیتال دارند یعنی به خوبی می توانند اطلاعات درست از نادرست را تشخیص دهند، از خطرات و تهدیدها آگاه هستند و روش های درست استفاده از هر منبع آنلاین را می دانند. چه خوب است اگر والدین اینچنین مهارت ضروری را در فرزندان خود تقویت کنند.
۶- دسترسی به منابع آموزشی متنوع
همه ما می دانیم که منابع آموزشی سنتی، نظیر کتاب ها یا نشریات، محدود هستند و امکان دسترسی به آنها از هر مکان وجود ندارد. این به ویژه برای مدارس با امکانات محدود، دردسرساز است. اما فضای دیجیتال توانسته این مشکل را حل کند. انواع محتوای آموزشی، ویدیوهای مفید، کتاب های الکترونیکی، دوره های آنلاین و برخی از برنامه های شبیه سازی مجازی که مفاهیم را به بچه ها یاد می دهند، همگی مفید و کاربردی هستند؛ به علاوه، بدون محدودیت زمانی و مکانی می توان به همه آنها دسترسی داشت. کودکان و نوجوانان قادر هستند بر اساس علایق و توانایی های علمی خود، از طیف وسیعی از منابع معتبر آموزشی استفاده کنند.
۷- پرورش خلاقیت، ایده پردازی و تخیل
یک مزیت خوب و قابل توجه که فضای دیجیتال برای کودکان ما ایجاد می کند، پرورش قوه تخیل و خلاقیت است. کودکان و نوجوانان می توانند با استفاده از نرم افزارهای شبیه سازی کننده، انیمیشن ها، ابزارهای ویرایش ویدیو و برخی برنامه های موبایلی، ایده های هنری و علمی خود را به واقعیت تبدیل کنند. چه بسا ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی نیز به کمک این فضا آمده است و توانسته علاقه مندان زیادی را به خود جذب کند! فناوری می تواند با فرآهم کردن ابزارهای جذاب، فرصت های زیادی را به کودکان بدهد تا جنبه های خلاقانه هر مسئله را کشف کنند!
جمع بندی
تربیت فرزندان در عصر دیجیتال، چالش های زیادی به همراه دارد اما نمی توانیم به آسانی از کنار مزایا و فرصت هایی که ایجاد می کند، عبور کنیم! استفاده از رسانه های آنلاین، اینترنت و شبکه های اجتماعی، اگر به روش درست و ایمن باشد، نه تنها محدودیت ایجاد نمی کند، بلکه باعث تقویت مهارت های ضروری در کودکان و نوجوانان می شود. والدین از طریق ارائه آموزش های مناسب می توانند فرزندان خود را برای ورود به دنیای فناوری های دیجیتال، آماده سازند.
بر همین اساس، مدارس علوی شعبه تبریز – سیمناد در تمامی مقاطع تحصیلی، با رویکردهای آموزش سواد دیجیتال، ارائه فناوری های نوین آموزشی و خدمات مشاوره درسی و تحصیلی، بستر پویا و فعال را برای همه دانش آموزان فرآهم می کنند. کافیست برای ثبت نام فرزند خود در مقطع دبستان یا دبیرستان، همین حالا با کارشناسان ما تماس بگیرید.
