واحد آموزش تربیت فرزندانی باهوش و شاد، آرزوی همه والدین است. فصل مدرسه که فرا می رسد، پدر و مادرها به این فکر می کنند که باید چه امکاناتی را برای فرزندان خود فرآهم سازند تا بهتر درس بخوانند و مهارت های خود را توسعه دهند. اما یک موضوع مهم در اینجا مطرح می شود و آن هم تفاوت قائل شدن بین تربیت کودکان شاد و کودکان باهوش است. اینکه والدین بدانند شاد بودن کودکان، بیشتر اهمیت دارد یا باهوش بودن آنها، یک اصل در حوزه آموزش و پرورش محسوب می شود. به دلیل اهمیت سلامت روانی دانش آموزان، سعی داریم در این مطلب به طور کاملاً کاربردی، به مقایسه تربیت کودکان شاد و باهوش بپردازیم. اگر فرزندان شما در ابتدای راه آموزش هستند، این نکات را از نظر بگذرانید.
خانواده ها سبک زندگی متفاوت دارند، لذا کودکان با روش های تربیتی و پرورشی متمایز، رشد پیدا می کنند. تربیت کودکان شاد و تربیت کودکان باهوش، دو موضوع مجزا هستند. سبک زندگی آرام، فرزندانی را پرورش می دهد که سلامت روانی خوبی دارند و اعتماد به نفس آنها بالاتر است. فرزندان در خانواده های سالم، موفق تر هستند و عملکرد تحصیلی عالی خواهند داشت.
اکثر والدین به این فکر می کنند که تربیت کودکان شاد و پرانرژی بهتر است یا تربیت کودکان باهوش و تیز هوش؟ … در پاسخ این سوال باید به بررسی جوانب مثبت و منفی هر کدام از روش های تربیتی اشاره کنیم.
به دلیل اهمیت تربیت کودکان سالم تر و با روحیه قوی تر، در این مطلب درباره مقایسه کودکان شاد و کودکان باهوش صحبت می کنیم. برای درک بهتر هر کدام، ویژگی های آنها را به طور مجزا بررسی خواهیم کرد.
کودکان باهوش چه خصوصیاتی دارند؟
کودکان باهوش و توانمند، افرادی با خصوصیات و استعدادهای منحصر به فردی هستند که علایق متنوع و چند وجهی دارند. برخی از این کودکان در چند زمینه، توانایی های فوق العاده ای دارند و عده ای دیگر فقط در یک یا دو موضوع، با استعداد هستند. شناسایی کودکان تیزهوش بر اساس انجام یک سری آزمون ها و مشاهدات کیفیت امکان پذیر است. در این قسمت با مهم ترین خصوصیات کودکان باهوش آشنا می شویم.
ویژگی های مشترک در همه کودکان باهوش و تیزهوش عبارت است از:
- حس کنجکاوی قوی دارند
- به موضوعات مختلف، علاقه نشان می دهند
- سعی در کشف ناشناخته ها و زمینه های منحصر به فرد دارند
- تخیل پردازی قوی دارند
- از مهارت حل مسئله خلاقانه برخوردار هستند
- اطلاعات را به سرعت و از روش های جدید، پردازش و ارائه می دهند
- در مهارت خودآگاهی، توانمند هستند
- از مسائل اجتماعی و جهانی، آگاه هستند
- با سرعتی بیشتر نسبت به همسالان خود، مفاهیم را یاد می گیرند
- درباره موضوعات، عمیق تر فکر می کنند
- بر روی موضوعات چالش برانگیز، تمرکز بهتری دارند
- در اکثر موارد، کمال گرا هستند و همیشه می خواهد به بالاترین رتبه و نتیجه برسند
- علایق منحصر به فرد و خاص دارند؛ همین امر باعث می شود در ارتباط با همسالان خود، مشکل داشته باشند
تحقیقات ثابت کرده اند کودکان باهوش، در یک یا چند ویژگی که در بالا ذکر کردیم، مشترک هستند و برخی دیگر ممکن است فقط دارای یک خصوصیت باشند. اکثر این افراد، نشانه های مشترک را دارند.
مهم ترین خصوصیات کودکان شاد چیست؟
- کودکان شاد و خوشحال، همیشه لبخند می زنند و از کارهایی که انجام می دهند، راضی هستند؛ چه در مدرسه باشد یا در خانه.
- کودکان شاد، وقت بیشتری با خانواده می گذرانند.
- کودکان خوشحال تر، عزت نفس و اعتماد به نفس بهتری دارند و به همین دلیل، احساس امنیت و ارزشمند بودن می کنند.
- کودکان شاد، نقاط قوت و ضعف خود را می شناسند و سعی در بهبود آن دارند.
- کودکان خوشحال و شاد، کیفیت خواب بهتری را تجربه می کنند.
- کودکان شاد، اشتهای بهتری برای غذا خوردن دارند؛ بنابراین، سلامت جسمی آنها بهتر است.
- کودکانی که روحیه شاد و خوشحال دارند، از معاشرت ها لذت می برند و از اینکه با همسالان خود، وقت بگذرانند، احساس رضایت می کنند.
پرورش و تربیت کودکان شاد، ترکیبی از احساسات مثبت و انعطاف پذیری را در مواجهه شدن با چالش ها و مشکلات بروز می دهد؛ این می تواند شامل موقعیت های کلاس درس، مدرسه، برخورد با دوستان در جامعه یا در خانواده باشد. تقریباً همه روانشناسان و محققان حوزه سلامت کودک عقیده دارند شاد بودن کودکان، تأثیر مستقیم بر سلامت جسمی و عاطفی آنها دارد. این دسته از بچه ها معمولاً عملکرد تحصیلی بهتری دارند و مشکلاتی مانند استرس و اضطراب یا اختلالات خواب و غذا خوردن را کمتر تجربه می کنند.
مهم ترین چالش های زندگی کودکان شاد یا کودکان باهوش چیست؟
کودکان شاد و کودکان باهوش، هر دو گروه، خصوصیات شخصیتی خوبی دارند و به هر نوعی که باشد، توانمند هستند. اما آیا این بچه ها هرگز مشکلاتی را تجربه نمی کنند؟ آیا کودکان شاد ممکن است گاهی استرس و نگرانی داشته باشند؟ یا کودکان باهوش ممکن است با افت تحصیلی مواجه شوند؟ یا احساس اضطراب کنند؟….
اینها مسائل بسیار مهمی هستند که نباید والدین از آنها غافل باشند. در این قسمت به طور مختصر با مهم ترین مشکلاتی که این دو گروه از کودکان ممکن است با آنها روبرو شوند را بیان می کنیم:
- کودکان باهوش، آمادگی درسی و عملکرد تحصیلی عالی دارند و همیشه برای رقابت های علمی، آماده هستند. اما این وضعیت باعث می شود در حجم قابل توجهی از استرس و فشار روانی قرار بگیرند؛ این شرایط می تواند بر سلامت روان آنها در طولانی مدت تأثیر منفی داشته باشد.
- کودکان باهوش، استعدادهای بالقوه زیادی دارند که از همان سال های اولیه آموزش، شناسایی می شوند. والدین سعی می کنند مسیر زندگی کودک تیزهوش خود را در راستای آموزش های عالی تغییر دهند. در این چنین شرایطی، اگر نتیجه دلخواه حاصل نشود، هم والدین و هم کودکان دچار سرخوردگی و بی انگیزگی می شوند.
- وقتی کودکان باهوش همواره سعی می کنند در رقابت های علمی و درسی موفق باشند، وقت زیادی از روز را به درس خواندن و یادگرفتن اختصاص می دهند؛ این یعنی زمانی برای بازی کردن و وقت گذراندن با همسالان را ندارند! که در نتیجه باعث کاهش و افت کیفیت روابط اجتماعی در آنها می شود. کودکان تیزهوش معمولاً مهارت های ارتباطی و عاطفی خوبی نمی توانند با سایرین برقرار کنند.
- کودکان شاد، پرانرژی و سالم تر هستند؛ اما این شرایط نیز ممکن است گاهی دردسر ساز شود. برخی کودکان تصور می کنند شاد بودن به معنای عدم قانون پذیری و تبعیت از دستورات است! در این شرایط، آنها حد و مرزها و محدودیت های موجود را نادیده می گیرند و ممکن است روحیه سرکشی و استقلال طلبی افراطی پیدا کنند!
- کودکان شاد، از قید و بندهای دست و پاگیر، رها هستند، در این چنین شرایطی به احتمال زیاد، هدفمند بودن و ساختار ذهنی برای رسیدن به اهداف و موفقیت ها، در کودکان مختل می شود!
آنچه اهمیت زیادی دارد اینکه هم تربیت کودکان شاد و هم تربیت کودکان باهوش، هر دو باید مورد توجه قرار بگیرند. پرداختن به یکی از این گروه ها، اشتباه بزرگی است! کودکان باید هم شاد و خوشحال باشند و هم بتوانند مهارت های ذهنی و درونی خود را توسعه دهند. اما اگر به طور کلی بخواهید به نتیجه برسیم، باید گفت، کودکان شادتر، روحیه بهتری دارند و در روابط خود در بزرگسالی، بیشتر موفق هستند.
سخنی با والدین؛ چطور کودکان شاد و باهوش تربیت کنیم؟
این راهکارها برای والدین هستند؛ پدر و مادرهای عزیز که می خواهید کودکانی سالم و شاد و البته موفق تربیت کنید، این نکات را برای شما گردآوری کرده ایم:
۱- با کودک خود، همراه شوید و درباره برخی موضوعات روز صحبت کنید. گفتگو و تبادل نظر پیرامون یک موضوع می تواند احساسات درونی و عقاید کودک را نمایان سازد. در این مورد باید به کودک خود اجازه دهید نظراتش را آزادانه بیان کند. این به تقویت مهارت تفکر انتقادی او بسیار کمک خواهد کرد. یک گفتگوی صمیمانه، اثراتی بسیار شگفت انگیز بر روحیه کودکان دارد و باعث می شود همیشه به شما اعتماد کنند.
۲- به کودک خود یاد بدهید چطور اشتباهاتش را بپذیرد. این یک مهارت مهم است که همه فرزندان باید بیاموزند. وقتی والدین به بچه ها یاد می دهند که چطور با اشتباهاتشان کنار بیایند و آنها را برطرف کنند، به معنای ارزش قائل شدن برای تلاش آنها است. این کودکان می توانند افرادی قوی تر در اجتماع باشند.
۳- الگوی خوبی برای آنها باشید و الگوهای مثبت معرفی کنید. والدین می توانند با معرفی الگوهای مثبت و موفق به کودکان خود، بسیاری از مهارت های فردی و اجتماعی را به آنها بیاموزند. والدین، خود، اولین الگوی بچه ها هستند، پس اکثر خصوصیات رفتاری و گفتاری کودک در خانواده شکل می گیرند.
۴- از کودک خود بخواهید به شما آموزش دهد. یکی از بهترین راهکارهای تربیت کودکان شاد و باهوش این است که والدین از فرزند خود بخواهند تا برخی موضوعات و مفاهیم را به آنها یاد بدهند! این یک اقدام جالب است و نتایج بسیار درخشانی دارد! وقتی کودکان سعی می کنند چیزهایی را به والدین بیاموزند، مهارت های گفتاری، طرز بیان، هماهنگی ذهن و اندام ها، قوه خلاقیت و تخیل، ایده پردازی و مهارت های ارتباطی در آنها به بهترین شکل تقویت می شود! گاهی لازم است کودکان به عنوان یک معلم، مطالب را به والدین شان آموزش دهند.
۵- به تغذیه سالم اهمیت بدهید. غذا خوردن، انرژی لازم برای فعالیت های روزانه را برای کودکان فرآهم می سازد. داشتن برنامه غذایی سالم به معنای تضمین سلامت جسمی است و بر سلامت روانی کودک نیز تأثیر دارد. کودکانی که خوب غذا می خورند، شادتر هستند، خواب بهتری دارند، استرس و اضطراب ندارند، عملکرد تحصیلی بهتری نشان می دهند و ذهن آنها همیشه آماده ایده پردازی و درک آموخته ها است.
جمع بندی
تربیت کودکان شاد و خوشحال، یک هدف بزرگ است؛ والدین می توانند با ارائه یک سری آموزش ها به فرزندان خردسال خود، مهارت های ذهنی آنها را نیز توسعه دهند؛ در نتیجه، کودکانی باهوش و بااستعداد و شادتر خواهند داشت. این کودکان می توانند در بسیاری از خصوصیات شخصیتی نظیر اعتماد به نفس، تخیل، تفکر انتقادی، تفکر خلاقانه، خودآگاهی، ارتباطات و عواطف و احساسات، به سطح بالاتری برسند.
گروه آموزشی سیمناد (علوی تبریز)، ارائه دهنده خدمات آموزشی و تربیتی برای همه دانش آموزان در مقاطع تحصیلی دبستان و دبیرستان، بر رویکردهای آموزشی خلاقانه تمرکز دارد. برنامه های تدریس و مدیریت در این مدارس، مبتنی بر پرورش استعدادها و تقویت مهارت های فردی دانش آموزان هستند. وقت آن رسیده که برای آینده و موفقیت فرزندان خود، مدارس کارآمد را انتخاب کنید. همین حالا با ما تماس بگیرید.
