واحد آموزش در دنیایی که کودکان ما به راحتی با دستگاه‌های هوشمند، تلفن‌های همراه، رایانه و تبلت کار می‌کنند و در هر لحظه با حجم زیادی از محتواهای مختلف روبرو می‌شوند، والدین همواره این نگرانی را دارند که فضای مجازی چقدر می‌تواند برای فرزندانشان ایمن باشد! کودکان و نوجوانان به سرعت مجذوب محتواهای جذاب می‌شوند و بسیاری از آنها تمایل دارند از شخصیت ها الگوبرداری کنند؛ بنابراین آموزش سواد دیجیتال به کودکان و نوجوانان، نوعی امنیت را برایشان فراهم می‌کند؛ چرا که یاد می‌گیرند چطور از رسانه‌ها و فناوری‌ها به شیوه ای مثبت استفاده کنند؛ و این در حالی است که از تاثیرات منفی آن آگاه هستند و سعی می‌کنند از آن دوری نمایند. در این مطلب درباره روش‌های ارتقای سطح سواد دیجیتال در کودکان و نوجوانان صحبت می‌کنیم. همچنین راهکارهایی را بیان خواهیم کرد که در حمایت والدین از فرزندانشان مؤثر هستند.
در حالی که والدین اغلب بر فعالیت فرزندان خود در فضای مجازی و رسانه‌ها نظارت دارند و سعی می‌کنند از ایمنی و امنیت آن مطمئن شوند، اما گاهی پیش می‌آید که با وجود کنترل همه جانبه، باز هم مشکلاتی رخ می‌دهد. اینجاست که اهمیت آموزش سواد دیجیتال به کودکان و نوجوانان، بیش از هر زمان دیگری مشخص می‌شود.
یاد گرفتن سواد دیجیتال یکی از مهارت‌های ضروری کودکان است که آموزش آن باید از سنین دبستان شروع شود. کودکان و نوجوانان باید یاد بگیرند موقع استفاده از رسانه‌ها و فضای مجازی، چطور حریم خصوصی و امنیت اطلاعات خود را حفظ کنند و تجربه کاربری آنلاین امن داشته باشند.
۱- اطلاعات کلی از فضای دیجیتال را به کودکان توضیح دهید
والدین اولین کسانی هستند که می‌توانند روش درست استفاده از رسانه‌ها و فضای دیجیتال را به کودکان خود آموزش دهند. اولین قدم این است که صمیمانه با فرزند خود درباره این موضوع صحبت کنید. اطلاعات اولیه را به صورت کلی در اختیار او قرار دهید. از او بپرسید موقعی که می‌خواهد از رسانه‌ها استفاده کند به دنبال چه اطلاعاتی است، یا تصمیم دارد پاسخ چه سوالاتی را پیدا کند؛ آیا می‌خواهد مطالب را با دوستان خود به اشتراک بگذارد یا خیر؟!
سعی کنید منابع اطلاعاتی معتبر در فضای دیجیتال را به کودک خود معرفی کنید و روش درست استفاده از آن سایت‌ها یا اپلیکیشن‌ها را آموزش دهید. به فرزند خود بگویید درست است که می تواند از فضای اینترنت و رسانه‌ها، نامحدود و رایگان استفاده کند، اما باید بداند که همه چیز صحیح و دقیق نیست. به او یادآوری کنید اطلاعات غلط و گاهی آسیب زننده ممکن است در فضای آنلاین منتشر شود. روش تشخیص محتوای مناسب و نامناسب را به فرزند خود آموزش دهید. همچنین به کودکان و نوجوانان خود یاد بدهید که به دنبال پیام و اهداف مثبت در اطلاعات فضای مجازی باشند و اگر متوجه شدند یک محتوا ممکن است آسیب زننده باشد، آن صفحه را ترک کنند.
همه این کارهایی که والدین همراه با فرزندان خود انجام می‌دهند در مسیر آموزش سواد دیجیتال و بهره‌مندی از مزایای آن است.
۲- فرزندان خود را مسئولیت پذیر تربیت کنید
مسئولیت پذیری فرزندان بر همه جوانب زندگی آنها تاثیر دارد؛ این مسئله در ارتقای سطح سواد دیجیتال نیز ظاهر می‌شود. درست مانند یک شهروند که در اجتماع زندگی می‌کند، باید به فرزندتان یاد بدهید چطور یک شهروند دیجیتال باشد که بر حقوق خود آگاه است و احساس مسئولیت دارد.
همانطور که کودکان و نوجوانان بزرگتر می‌شوند، درک آنها از مفاهیم اجتماعی افزایش پیدا می‌کند؛ پس والدین باید از این موهبت استفاده کنند و حس مسئولیت پذیری فرزندان خود را در فضای دیجیتال تقویت نمایند. در این خصوص نیز چند راهکار مطرح می‌کنیم که در قسمت زیر قابل بررسی است:
با فرزندتان در مورد رفتارهایی صحبت کنید که ممکن است در فضای آنلاین با آن برخورد داشته باشند. جوانب مثبت و منفی را ارزیابی کنید. سعی کنید جزئیات را به طور کامل برایشان شرح دهید تا موقعی که با یک اتفاق مثبت یا منفی روبرو می‌شوند، بهترین عملکرد را داشته باشند.
آموزش سواد دیجیتال به کودکان و نوجوانان به معنای آن است که در استفاده از رسانه‌ها بدانند چطور احساسات خود را مدیریت کنند، رفتارهای مشکل ساز را تشخیص دهند و از ابزارهای دیجیتال به درستی استفاده کنند. به فرزندانتان یاد بدهید هر داده یا اطلاعات را نباید با سایرین به اشتراک بگذارند. کنترل رفتار و گفتار در رسانه‌ها و فضای مجازی یکی از موضوعات مورد بحث در سواد دیجیتال است.
۳- حفاظت از داده‌ها و اطلاعات هویتی را به فرزندان تان یاد بدهید
به عنوان والدین، این وظیفه شما است که فرزندان خود را به یک پوشش امنیتی پرقدرت مجهز کنید تا در برابر آسیب‌های فضای مجازی در امان باشند. به کودکان و نوجوانان خود یاد بدهید چطور از هویت خود در فضای آنلاین محافظت کنند. این نیز یکی از موضوعات مهم در آموزش سواد دیجیتال به کودکان و نوجوانان است.
در این باره می‌توانید به فرزندانتان آموزش دهید چطور برای دستگاه تلفن همراه یا تبلت خود، رمز عبور قوی و منحصر به فرد بسازند. همچنین اگر تمایل دارند از بازی‌های آنلاین استفاده کنند، یا می‌خواهند در سایت های آموزشی عضو شوند، به آنها آموزش بدهید که چطور نام کاربری و رمز عبور مناسب برای حساب کاربری خود انتخاب کنند. همچنین می‌توانید با فرزندتان همراه شوید تا یاد بگیرد چطور اطلاعات مورد نیاز را با دوستان و همکلاسی‌های خود به اشتراک بگذارد، بدون آنکه مورد حملات سایبری قرار بگیرد.
۴- ذهنیت قوی برای فعالیت در فضای دیجیتال ایجاد کنید
یکی از مهم‌ترین کارهایی که والدین می‌توانند در آموزش سواد دیجیتال به کودکان و نوجوانان انجام دهند، ایجاد یک ذهنیت قوی و آگاه است. پدرها و مادرها باید به فرزندان خود، “مهارت واقع بین بودن” را آموزش دهند. روبرو شدن با اتفاقات و پذیرفتن آنچه که واقعیت دارد، یک مهارت است و به فرد کمک می‌کند بهترین تصمیمات را در لحظه بگیرد و پیامدهای آن را بپذیرد.
داشتن ذهنیت قوی برای فعالیت در فضای دیجیتال، مزایای زیادی را برای کودکان و نوجوانان ایجاد می‌کند؛ فرض کنید فرزندتان در حال به اشتراک گذاری اطلاعات در فضای مجازی است و با محتواهای مختلف که بار احساسی دارند مواجه می‌شود؛ اگر آموزش‌های سواد دیجیتال را به او داده باشید، می‌داند چطور احساسات خود را کنترل کند، چه رفتاری داشته باشد، چطور محتوای نامناسب را تشخیص دهد و می‌داند که چه موقع باید از آن اطلاعات دوری کند.
آموزش سواد دیجیتال به کودکان و نوجوانان و ایجاد یک ذهنیت قوی، آنها را تشویق می‌کند تا محدودیت‌هایی را برای خود تعیین کنند، خود کنترلگری داشته باشند و با رویکرد مثبت از رسانه‌های دیجیتال و وب سایت‌ها استفاده کنند.
جمع بندی
آموزش سواد دیجیتال برای کودکان و نوجوانان نسل امروز که بسیار کنجکاو و کاوشگر هستند یک ضرورت است. انواع وب سایت‌ها و رسانه‌ها در فضای مجازی به سرعت در حال پیشرفت هستند، محتواهای متنوع و جذاب منتشر می‌کنند که هم پیامدهای مثبت و هم منفی دارد. این وظیفه والدین است که با توانمندسازی و آموزش مهارت‌های اساسی مورد نیاز برای فعالیت در فضای دیجیتال، به کودکان و نوجوانان خود کمک کنند تا استفاده سالم‌تر از رسانه‌ها داشته باشند.
موسسه علوی تبریز، ارائه دهنده خدمات و امکانات کامل در مدارس دبستان و دبیرستان است و والدین عزیز را همراهی می‌کند تا شاهد موفقیت فرزندان خود باشند. فراهم کردن یک فضای آموزشی مجهز، ارائه روش‌های تدریس خلاقانه، مشاوره درسی و تربیتی، برنامه‌های آموزش زبان خارجی به کودکان، فعالیت‌های فوق برنامه و …، از مهم‌ترین استراتژی‌های مدیریتی مدارس سمیناد هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر جهت ثبت نام دانش آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی با کارشناسان ما تماس بگیرید.
