واحد آموزش رشد شخصیتی دانش‌آموزان با وارد شدن وی به محیط اجتماع تکمیل می شود. اما در این میان با چالش ها و موقعیت های متفاوتی روبرو خواهد شد. یقینا مواجه شدن با این چالش ها سبب شکل گرفتن شخصیت واقعی در وجود دانش آموز می شود. دانش آموزانی که توانایی برقراری ارتباط با دیگران را دارند یا به عبارتی اجتماعی هستند به آسانی می توانند در گروه ها ملحق شوند. همچنین میتوانند با افراد جدید تعامل برقرار کنند. عواملی که در شکل گیری شخصیت دانش آموز نقش موثری را ایفا کنند شامل موارد زیر هستند:
- خانواده
- مدرسه
- دوستان و همسالان
برای آشنایی بیشتر با میزان تاثیر موارد ذکر شده تا انتهای این مقاله با ما همراه ما باشید.
خانواده چگونه بر رشد شخصیتی دانش‌آموزان تاثیر می گذارد؟
خانواده اصلی ترین و ابتدایی ترین مکان برای رشد شخصیتی دانش‌آموزانبه شمار می آید. خانواده با عقاید، فرهنگ و نحوه تربیتی که در ذهن دانش آموز دیکته می کند. قادر است تا بخش های اصلی رشد شخصیتی دانش‌آموزان را تشکیل دهد. زمانی که دانش آموز همکاری را در قالب خانواده آموزش ببیند، میتوان انتظار داشت که وی همین روند را نیز در مدرسه دنبال کند.
البته این موضوع فقط تنها بخشی از ماجراست. تربیت اصلی و ابتدایی دانش آموز در چارچوب خانواده شکل می گیرد. در اصل سطح اقتصادی، مذهب، آداب و رسوم و حتی فرهنگ خانواده نقش اصلی را در رشد شخصیتی دانش‌آموزان ایفا می کند.
نکته بسیار مهم: با توجه به اهمیت خانواده در رشد شخصیتی دانش‌آموزان، می توان یادآور شد که خانواده باید در نحوه رفتار خود با دانش آموز دقت کند. زیرا این رفتار خانواده است که سبب می شود دانش آموز در کسب مهارتهای اجتماعی عملکرد مثبتی داشته باشد. مهارت اجتماعی شامل مواردی مانند شرکت در بازی های گروهی، داشتن عزت نفس در برخورد با دیگران، سخنرانی در جمع و توانایی نه گفتن است. قدمی که خانواده میتواند برای دانش آموز بردارد، آموزش این مهارتها به شکل اصولی است.
تأثیر مدرسه روی رشد شخصیتی دانش‌آموزان
پس از خانواده، مهم ترین مکانی که در رشد شخصیتی دانش‌آموزان نقش پررنگی دارد، مدرسه است. در اصل دانش آموز زمان زیادی را در محیط مدرسه می گذارند. بنابراین طبیعی است که رشد و نمو شخصیتی خود را مدیون مدرسه باشد. طیف های وسیعی از شخصیت دانش آموز به خصوص دانش آموزان دبستانی در مدرسه شکل می گیرد. مهارتهایی که در آینده دانش آموز نقش اصلی را ایفا می کنند، در همین ساعتهای حضور دانش آموز در کلاس صورت می گیرد.
از مهارتهای مهم که دانش آموز در مدرسه فرامی گیرد عبارتند از:
- توانایی برقراری ارتباط با دیگران
- افزایش قدرت تصمیم گیری
- باور داشتن توانایی های خویش
- تقویت عزت نفس
توانایی برقراری ارتباط با دیگران
وقتی می گوییم مهارت ارتباطی سبب رشد شخصیتی دانش‌آموزان شده است یعنی دانش آموز در محیط مدرسه توانسته است توانمندیهای خوبی در اعمالی مانند انتقال مفاهیم به دیگران، گفتگوی مطلوب، خوب گوش فرا دادن و حتی نوشتن کسب کند.
ناگفته پیداست که تمامی دستاوردهای فرد در زندگی، تحت تاثیر ارتباط صحیح با دیگران است. به عبارتی زمانی که دانش آموز بتواند در برقراری ارتباط با دبیران و همکلاسی های خود عملکرد موفقی داشته باشد، به طور حتم موفقیت های چشمگیری را هم در آینده کسب خواهد کرد.
افزایش قدرت تصمیم گیری
یکی دیگر از عواملی که سبب رشد شخصیتی دانش‌آموزاندر مدرسه می شود، افزایش قدرت تصمیم گیری است. تصمیم گیری صحیح در موقعیت مختلف زندگی را میتوان تعیین کننده سرنوشت فرد در آینده تلقی کرد. حتما برای شما پیش آمده است تا در موقعیتی قرار بگیرید که نیاز به تصمیم گرفتن سریع داشته باشید.
برای مثال یکی از انتخاب های سرنوشت ساز دانش آموز را میتوان انتخاب رشته تحصیلی در دوره دبیرستان، نام برد. دانش آموز در طول سال تحصیلی با نقاط ضعف و قوت خود در هر درسی آشنا می شود. در نهایت به مرحله ای می رسد که می بایست رشته تحصیلی مناسبی را برای ادامه تحصیل انتخاب کند. این رشته مسیرهای بعدی دانش آموز را در موقعیت دانشگاهی و شغلی تعیین می کند.
برخی از افراد هستند که در زمان تصمیم گیری به نوعی وسواس دچار می شوند و این وسواس هم ناشی از ترس است. ترس از اینکه شاید انتخابی که می کنم صحیح نیست یا ترس از مورد قضاوت قرار گرفتن توسط دیگران و مواردی از این قبیل در شکل گیری وسواس نقش دارند. خیلی از افراد وسواسی علاوه بر اینکه زمان و انرژی زیادی را برای تصمیم گیری صرف می کنند ممکن است بعد از گذشت زمان از تصمیمی که گرفته اند احساس ندامت و پشیمانی کنند.
اینجاست که محیط خانواده و مدرسه دست به دست هم میدهند تا مهارت تصمیم گیری را در نهاد دانش آموز تثبیت کنند. دانش آموز پس از کسب این مهارت به راحتی میتواند به شکل کاملا عقلانی و منطقی تمام جوانب موضوع پیش روی خود را در نظر بگیرد. درنهایت دست به اقدامی هوشیارانه بزند.
رشد شخصیتی دانش‌آموزان
باور داشتن توانایی های خود
دانش آموز در طی حضور در مدرسه میتواند به جایگاه خوبی در کسب مهارت خودباوری دست یابد. خود باوری یکی از ابعاد مهم در رشد شخصیتی دانش‌آموزان تلقی می شود. زمانی که می گوییم دانش آموز خودش را باور دارد یعنی او به تلاشی که برای دستیابی به هدف مورد نظر خود، میکند، اعتقاد راسخ دارد.
خود باوری دانش آموز بر پایه توانمندی های وی شکل گرفته است و وابستگی چندانی به نتیجه نهایی کار ندارد. حال آنکه در اکثر اوقات خودباوری منتهی به موفقیت می شود. خودباوری یکی از جنبه های مهم کسب موفقیت به شمار می آید. زمانی که دانش آموز به ابعاد مثبت شخصیتی خود اعتقاد دارد، میتواند بهتر تلاش کند، بهتر از شکست های خود تجربه بگیرد و بهتر از قبل مسیر موفقیت را طی کند.
تقویت عزت نفس
عزت نفس زمانی سبب رشد شخصیتی دانش‌آموزان می شود که خود خانواده و مدرسه دارای عزت نفس باشند. برای مثال فرض کنید پدر، مادر و معلمی که به توانایی خود در کسب موفقیت اعتقاد ندارد چطور میتواند فردی با عزت نفس خوب را روانه جامعه سازد. تمامی مواردی که تا کنون ذکر کردیم اعم از خودباوری، قدرت تصمیم گیری و توانایی برقراری ارتباط در شکل گیری عزت نفس در دانش آموز موثر هستند.
در اصل عزت نفس را میتوانیم قدم نهایی و حصول یک سری رفتارهای مثبت بدانیم. زمانی که فرد عزت نفس دارد طبیعتا احساس خوشایندی نسبت به اعمال و رفتار خود در طول روز دارد. پایه های ابتدایی شکل گیری عزت نفس از همان دوران کودکی و در بستر خانواده و مدرسه شکل می گیرد.
تاثیر دوست و هم سال در رشد شخصیتی دانش‌آموزان
دانش آموز بعد از اینکه تحت تاثیر خانواده و مدرسه مسیر رشد شخصیتی خود را طی می کند میتواند بر اثر تعامل با همکلاسی خود مهارتهای اصلی زندگی را به صورت صحیح یا اشتباه بیاموزد. باز هم خانواده و مدرسه است که میتواند دانش آموزانی موفق را در کنار هم گردآوری کند تا با هم پله های موفقیت را طی کنند. زمانی که دانش آموزان از رشد شخصیتی بالایی برخوردار هستند، میتوان جامعه ای به دور از هرگونه تنش را تصور کرد.
سخن آخر
رشد شخصیتی دانش‌آموزان در محیط خانواده، مدرسه و ارتباط با همکلاسی ها صورت می گیرد. زمانی که از رشد شخصیتی صحبتی می کنیم مقصودمان یک سری مهارت های اصلی در زندگی است. این مهارت ها شامل قدرت تصمیم گیری، خودباوری، عزت نفس و توانایی برقراری ارتباط است. دانش آموزان سالم می توانند نویدبخش جامعه ای سالم در سالهای آتی باشند.
