واحد آموزش هوش کلامی کودکان عبارت است از: توانایی آنها برای صحبت کردن و برقراری ارتباط با دیگران، درک نشانه ها، صداها، واژه ها و غیره. کودکانی که از هوش کلامی بالاتری برخوردار هستند، بهتر می‌توانند با کلمات بازی کنند، متن های خلاقانه بنویسند، خوب صحبت کنند و همچنین توانایی استدلال انتزاعی بالاتری دارند. اگرچه همه کودکان از زمانی که می‌توانند صحبت کنند، از یک هوش کلامی متوسط برخوردار هستند، اما برخی از آنها استعداد ذاتی بهتری دارند. هوش کلامی در کودکان را می‌توان با انجام یک سری از بازی‌ها و فعالیت‌ها تقویت کرد. هم والدین در خانه می‌توانند این کارها را انجام دهند و هم مربیان در مهد کودک قادر خواهند بود آموزش‌ها را با یک سری بازی ها جذاب تر کنند. در این مطلب، ابتدا درباره اهمیت هوش کلامی صحبت می‌کنیم و سپس چند بازی خلاقانه برای تقویت آن در کودکان معرفی خواهیم کرد.
هوش کلامی یکی از انواع هوش‌های چندگانه است. طبق تعریف، هوش کلامی یا هوش زبانی عبارت است از توانایی برقرار کردن ارتباط با دیگران از طریق صحبت کردن، استدلال در استفاده از کلمات، خوب صحبت کردن، درک واژه ها برای نوشتن متن.
همه کودکان از هوش کلامی خوبی برخوردار هستند اما برخی از آنها استعداد ذاتی دارند. این نوع هوش می‌تواند جنبه‌های مختلف زندگی یک فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
کودکان از دوران خردسالی در زندگی به راحتی می‌توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند، اما یک سری از بچه‌ها به دلایل مختلف از جمله عوامل ارثی، ترس، اضطراب یا استرس نمی‌توانند با افراد غریبه صحبت کنند، یا اینکه توانایی ارتباط با گروه همسالان خود را ندارند. این دسته از کودکان معمولاً هوش کلامی پایینتری دارند اما به راحتی می‌توان آن را تقویت کرد.
کودکانی که از هوش کلامی بالایی برخوردار اند، استعداد خوبی در استفاده از کلمات دارند، بنابراین می‌توانند متن‌ها و نوشته‌های قوی آماده کنند، و همچنین مهارت حل مسئله را دارند. شاید به همین دلیل است که کارشناسان تربیتی و آموزشی تاکید دارند تقویت هوش کلامی در کودکان، بهتر است از همان دوران اولیه آموزش انجام گیرد.
معرفی چند بازی خلاق و فعالیت های جذاب برای تقویت هوش کلامی کودکان
تعداد بازی‌های خلاقانه که می‌تواند هوش‌های چندگانه در کودکان را تقویت کند بی شمار است، اما یک سری از فعالیت‌ها به اندازه ای جذابیت دارند که صرفاً برای تقویت هوش کلامی در کودکان مناسب هستند. البته بازی‌های خلاق که در این قسمت معرفی می‌کنیم به احتمال زیاد برای تقویت بسیاری از مهارت های فردی در کودکان نیز مفید هستند.
یکی از بازی‌های جذاب و دوست داشتنی برای کودکان، نقاشی کردن است. از کودکان بخواهید بر روی یک تکه کاغذ بزرگ، با استفاده از انواع رنگ‌ها که شامل مداد رنگی یا آبرنگ یا رنگ انگشتی است، نقاشی‌های دلخواه و مورد علاقه‌شان را بکشند.
این فعالیت، زمانی برای تقویت هوش کلامی در کودکان موثر واقع می‌شود که از گروهی از خردسالان بخواهید بر روی یک کاغذ، در کنار یکدیگر نقاشی کنند. این فعالیت می‌تواند مهارت کار گروهی را در آنها تقویت کند. وقتی بچه‌ها برای نقاشی کشیدن با هم صحبت می‌کنند، در حال تبادل نظرات هستند، بنابراین ارتباط بهتری با یکدیگر برقرار می‌سازند؛ این به معنای تقویت هوش کلامی آنها است.
فعالیت جذاب و خلاقانه دیگر می‌تواند ایفای نقش و نمایش باشد. به عنوان مثال می‌توانید برای گروهی از کودکان در مهد کودک، یک داستان سرگرم کننده بخوانید و سپس از آنها بخواهید که هر کدام نقشی را بر عهده بگیرند و داستان را اجرا کنند. بازی‌های نمایشی، هم می‌تواند مهارت‌های گفتاری کودکان را تقویت کند و هم برای بهبود مهارت‌های حرکتی آنها مفید است.
اگر کودکان در سنین پیش دبستانی هستند، برای تقویت هوش کلامی آنها می‌توانید روش شعرخوانی گروهی و داستان گویی انفرادی را برای آنها اجرا کنید. این فعالیت‌ها هم جذاب هستند و هم محیط شاد و بانشاط را برای کودکان فراهم می‌کنند.
یکی دیگر از بازی‌های خلاق برای تقویت هوش کلامی در کودکان، کلمه بازی و حل پازل‌ها است. روش‌های متفاوتی برای این نوع بازی ها وجود دارد. شما می‌توانید تعدادی کلمه برای کودک بخوانید و سپس از او بخواهید که همان کلمات را به ترتیبی که شنیده است برای شما بازگو کند.
روش خلاقانه دیگر این است که کودک پس از شنیدن دسته‌ای از کلمات، با آنها شعر یا داستان بسازد. طبقه‌بندی انواع کلمات از نظر آوایی و شکل ظاهری نیز می‌تواند سرگرم کننده باشد. حتی می‌توانید جملاتی را برای کودک بخوانید و پایان جمله را ناقص بگذارید؛ سپس از او بخواهید تا جمله را آن طور که مناسب‌تر است کامل کند.
کودکان، ذهن خلاقی دارند، بنابراین شاید بهتر باشد یک بازی گزارشگری یا خبرنگاری را هم امتحان کنید. این نوع فعالیت جزو بازی ایفای نقش محسوب می‌شود. از کودکان بخواهید گزارش روزانه برای شما جمع آوری کنند و سپس آن را شفاهی برای دوستان خود تعریف کنند.
به طور کلی، هر نوع بازی خلاقانه یا فعالیت سرگرم کننده که بتواند باعث هماهنگی ذهن و کلام کودک شود می‌تواند هوش کلامی او را تقویت کند. در این مسیر، کودکان باید نهایت تلاش خود را به کار بگیرند تا صحبت کنند و منظور خود را برای طرف مقابلشان توضیح دهند.
ویژگی‌های کودکان با هوش کلامی بالا
- اعتماد به نفس بالاتری دارند
- به خواندن و نوشتن، علاقه بیشتری نشان می‌دهند
- شنونده خوبی هستند
- یادگیرنده خوبی هستند
- دایره لغات وسیع تری دارند
- به علائم نگارشی در متن‌ها و نوشته‌ها بیشتر توجه می‌کنند
- به خواندن کتاب، بیشتر علاقمند هستند
- برای یادگیری زبان‌های خارجی علاقه زیادی نشان می‌دهند
- ارتباط بهتری با گروه همسالان دارند
- در جمع به خوبی صحبت می‌کنند
جمع بندی
بازی‌های خلاقانه و فعالیت‌های سرگرم کننده برای تقویت هوش کلامی در کودکان اهمیت زیادی دارد. همه مواردی که در این مطلب به آنها اشاره کردیم هم برای والدین و هم برای مربیان مهد کودک و معلمان دوره پیش دبستانی قابل استفاده هستند.
کودکانی که از سطح هوش کلامی بالاتری برخوردارند، از دایره لغات وسیع‌تری استفاده می‌کنند، کلمات متنوع را در صحبت کردن یا نوشته‌های خود به کار می‌برند و به طور کلی، ذهن خلاق‌تری دارند.
اگر به موفقیت تحصیلی کودک خود در آینده اهمیت می دهید و می‌خواهید در زندگی شغلی خود نیز به جایگاه قابل توجهی برسد، حتماً از بازی‌های خلاقانه برای تقویت همه جانبه انواع هوش‌ها و مهارت‌های فردی او استفاده کنید. آموزش‌ها از دوران خردسالی باید به کودک ارائه شود تا بیشترین اثربخشی را داشته باشد.
