واحد آموزش کودکان و نوجوانان با انواع استرس‌ها مواجه هستند. نگرانی‌ها درباره سلامت روانی کودکان در سال‌های اخیر افزایش یافته است. توسعه رسانه‌های اجتماعی و گرایش‌های افراطی کودکان و نوجوانان به استفاده از فضای مجازی، آنها را به تدریج به انزوا می‌کشاند و سلامت روانی شان را به خطر می‌اندازد. یکی از رویکردهای مهم که توجه خانواده‌ها را به خود جلب کرده است، بهره‌گیری از مزایای وقت گذراندن در طبیعت است که می‌تواند به سلامت روانی کودکان و نوجوانان بسیار کمک کند. در این مطلب درباره همین موضوع صحبت می‌کنیم و به جوانب متفاوتی از نقش طبیعت در تامین سلامت روانی کودکان خواهیم پرداخت.
تحقیقات به طور فزاینده همواره به بیان مزایا و نقش طبیعت در سلامت روانی کودکان و نوجوانان اشاره می‌کند. مطالعات زیادی پیرامون این موضوع انجام شده و نتایج ثابت کرده‌اند، کودکانی که بیشتر در فضای سبز و طبیعت وقت می‌گذرانند و بازی می‌کنند، از سلامت روانی و جسمی بهتری برخوردار هستند.
گردش در طبیعت باعث تقویت حافظه می‌شود، ارتباط با گروه همسالان در کودکان را تقویت می‌کند، سطح استرس را به حد قابل توجهی کاهش می‌دهد، به کودک کمک می‌کند انضباط شخصی داشته باشد و بسیاری از رفتارهای تنش زا نظیر بیش فعالی را بهبود می‌دهد.
وقت گذرانی در فضای سبز نظیر پارک‌های شهر، بهترین کار برای اوقات فراغت کودکان و نوجوانانی است که از لحاظ اقتصادی و اجتماعی در سطح پایین‌تری قرار دارند و نمی‌توانند در باغ اختصاصی با طبیعت مانوس شوند.
مطالعات نشان داده، برنامه‌ریزی مسئولان برای توسعه فضای سبز در شهرها و محله‌ها می‌تواند به کاهش مشکلات عاطفی و بهبود رفتارهای اجتماعی مثبت کودکان و نوجوانان کمک کند؛ چرا که باعث می‌شود یک طبیعت زیبا در نزدیکی محل زندگی خانواده‌ها وجود داشته باشد.
ارتباط با طبیعت، مزایای زیادی دارد که یکی از آنها کمک به سلامت روانی و فیزیولوژیکی کودکان و نوجوانان است. اهمیت این تاثیر به اندازه‌ای است که روان درمانگراها از طبیعت گردی به عنوان یک روش درمانی برای کودکان با اختلالات سلامت روانی استفاده می‌کنند. در این شیوه‌های درمانی، کودک یاد می‌گیرد ارتباط بهتری با طبیعت برقرار کند و لذا به طور آهسته، ذهن و احساس او با انرژی طبیعت، آمیخته خواهد شد.
همچنین طبیعت گردی باعث کاهش خلق و خوی منفی از جمله تنش افسردگی و خشم در کودکان و نوجوانان خواهد شد. از دیگر مزایای مهم و نقش موثر طبیعت در سلامت روانی کودکان می‌توان به افزایش ذهن آگاهی و تمرکز بهتر جهت انجام امور روزانه و فرایندهای یادگیری اشاره کرد.
طبیعت گردی، جادویی برای سلامت روان کودکان و نوجوانان است!
مطالعات و تحقیقاتی که به بررسی نقش طبیعت در سلامت روانی کودکان می‌پردازد ثابت کرده است، طبیعت تاثیر جادویی و اسرارآمیز دارد! شاید تعجب کنید اما حتی چند درختچه سرسبز که در کنار خیابان کاشته شده است، ارتباط مستقیم با کاهش افسردگی و استرس افراد جامعه دارد.
قدم زدن در سایه درختان، احساس بهتری به افراد می‌دهد؛ پس می‌توان تصور کرد اگر چند ساعتی را در فضای سبز پارک یا جنگل قدم بزنید و از هوای مطبوع دل انگیز استشمام کنید، چقدر می‌تواند در حفظ روحیه مثبت، ایجاد انگیزه و کاهش استرس مفید واقع شود.
کودکانی که وقت بیشتری را در فضای سبز پارک می‌گذرانند، سلامت روانی بهتری دارند، استرس کمتری را تجربه می‌کنند و از نظر تاب آوری، عملکرد بهتری دارند.
لازم نیست هنگام گردش در طبیعت از کودکانتان بخواهید که کار خاصی انجام دهند؛ جمع کردن چند صدف یا سنگریزه‌های رنگی، یا برگ‌های زیبای درختان که روی زمین افتاده‌اند، یک فعالیت سرگرم کننده را برای آنها ایجاد می‌کند. طبیعت گردی می‌تواند شامل راه رفتن در جنگل، چادر زدن در طبیعت، قدم زدن در ساحل دریا، ماهیگیری کنار یک رودخانه خروشان و نظایر این‌ها باشد.
علاوه بر تمامی نکاتی که در قسمت بالا درباره نقش طبیعت در سلامت روانی کودکان اشاره کردیم، طبیعت گردی مزایای دیگری نیز دارد که در قسمت زیر لاحظه می‌کنید:
۱- بهبود تفکر استدلال و توانایی‌های ذهنی
ارتباط نزدیک با طبیعت و وقت گذرانی در فضای سبز و پارک‌ها، نقش مثبت در بهبود تفکر، توانایی استدلال و تحلیل مسائل برای کودکان دارد. در حالی که بچه‌های امروزی، وقت زیادی را صرف کار کردن با دستگاه‌های هوشمند می‌کنند، دور از انتظار نیست که با تنش‌ها و خستگی‌های ذهنی روبرو باشند؛ پس بهترین کار این است که در یک طبیعت آرام، کمی گردش کنند تا بتوانند تمرکز بهتری داشته باشند.
طبیعت، اثرات آرامش بخشی بر ذهن کودکان دارد و نوعی استراحت ذهنی را برای آنها ایجاد می‌کند. همچنین تفریح و سرگرمی در دل طبیعت یکی از برنامه های لذت بخش است که می‌تواند خلاقیت، مهارت‌های حل مسئله در کودکان و نوجوانان را تقویت کند. این تاثیرات برای بزرگسالان نیز وجود خواهد داشت.
۲- بهبود سلامت جسمانی
دومین مزیت مهم طبیعت برای کودکان و نوجوانان، کمک به بهبود سلامت جسمانی آنها است. وقتی خانواده‌ها برای طبیعت گردی برنامه‌ریزی می‌کنند می‌توانند فعالیت‌هایی نظیر پیاده‌روی، دوچرخه سواری، ماهیگیری یا قایق سواری را همراه با فرزندان خود انجام دهند. این کارها به معنای داشتن فعالیت بدنی است پس به کاهش وزن و فعالیت جسمانی مناسب کمک زیادی می‌کند. این مزیت به ویژه برای کودکان جامعه امروزی که فعالیت نسبی کمتری دارند، قابل توجه است. همچنین طبیعت گردی باعث می‌شود زمان بیشتری را در معرض نور خورشید باشید که به افزایش سطح ویتامین D در بدن شما که برای سلامت استخوان‌ها و تقویت سیستم ایمنی بدن لازم است، کمک می‌کند.
۳- بهبود سلامت روانی و خلق و خو
وقت گذرانی در طبیعت به کاهش اضطراب و استرس کودکان، نوجوانان و بزرگسالان کمک زیادی می‌کند. در حالی که در طبیعت قدم می‌زنید می‌توانید چند حرکت ورزشی ساده انجام دهید.
تحقیقات ثابت کرده دسترسی به فضای سبز می تواند خطر ابتلا به افسردگی‌ها و خلق و خوی منفی را کاهش دهد و تمرکز و توجه کودک را تقویت کند. این دسته از کودکان، اختلالات روانی کمتری خواهند داشت.
چند فعالیت ساده برای وقت گذرانی در طبیعت و بهبود سلامت روانی
خانواده‌ها می‌توانند با انجام چند کار ساده، با یک برنامه‌ریزی معمولی روزانه، کودکان خود را تشویق کنند ارتباط بهتری با طبیعت داشته باشند. در قسمت زیر، چند فعالیت ساده را به شما معرفی می‌کنیم:
- یک کتاب داستان جذاب بردارید و همراه با کودک خود به پارک نزدیک محل زندگی‌تان بروید و روی صندلی یا زیر سایه درخت بنشینید و آنجا کتاب بخوانید، یا درباره داستان با فرزندتان صحبت کنید.
- یک باغچه کوچک در حیاط خانه، یا تراس یا بالکن آپارتمان ایجاد کنید و در طول هفته، همراه با کودک خود سبزیجات بکارید یا گلکاری انجام دهید.
- با دوستان نزدیک فرزندتان، یک قرار ملاقات در پارک بگذارید تا بچه‌ها با هم بازی کنند.
- در تعطیلات یا روزهای آخر هفته، چند ساعتی را همراه با فرزندتان در پارک پیاده‌روی کنید.
- کودک خود را به باغ وحش یاباغ گل‌ها ببرید تا عناصر مختلف طبیعت را از نزدیک تماشا کند.
- اگر فرزند شما به دوچرخه سواری علاقه دارد، مسیرهای معین در پارک‌ها را به او نشان بدهید تا در امنیت کامل، این فعالیت ورزشی سرگرم کننده را انجام دهد.
جمع‌بندی
طبیعت گردی نقش کلیدی در سلامت روانی کودکان و نوجوانان دارد. هم بزرگسالان و هم کودکان نیاز دارند که چند ساعتی را در طبیعت بگذرانند تا بتوانند از انرژی آن بهره‌مند شوند. فعالیت‌هایی که در طبیعت انجام می‌شود به سلامت جسمانی و روانی هر فرد کمک می‌کند.
از مهم‌ترین مزایای گشت و گذار در طبیعت برای کودکان، می‌توان به تقویت تمرکز و توجه آنها، کاهش سطح استرس و اضطراب، بهبود توانایی‌های ذهنی، بهبود شرایط جسمانی و آموزش مسئولیت پذیری و نظم به بچه‌ها اشاره کرد. والدین می‌توانند با یک برنامه‌ریزی زمانی معین، فرصتی را فراهم کنند و کودکان خود را به دل طبیعت ببرند.
گروه آموزشی علوی تبریز (سیمناد) با در نظر گرفتن نیازهای آموزشی و تربیتی کودکان و نوجوانان، بهترین برنامه‌های آموزش در تمام مقاطع تحصیلی را تنظیم می‌کند تا دانش آموزان بتوانند مهارت‌های خود را از هر نظر بهبود دهند و تقویت نمایند. کادر مجرب آموزشی و بهترین مشاوران تحصیلی و برنامه‌ریزی درسی آماده هستند تا خانواده‌های عزیز را در این زمینه راهنمایی کنند.
