در عرصه آموزش و پرورش که روشهای نوین آموزشی و تدریس، پیوسته در حال پیشرفت و توسعه است، کشورها در حال ادغام سیستم آموزشی سنتی و مدرن با همدیگر هستند تا بتوانند عمق فرایند یادگیری را ارتقا دهند. امروزه میبینیم کم و بیش در کلاسهای درس، روشهای قدیمی تدریس با نوآوریهای آموزشی مدرن تلفیق میشوند تا بتوانند انگیزه و اشتیاق یادگیری را در دانشآموزان به وجود بیاورند. حرکت از سیستم آموزشی قدیمی به سمت مدرن و مبتنی بر فناوری، گاهی برای والدین و معلمان، چالش برانگیز میشود و شاید هم کمی دلهره آور به نظر برسد! با این حال، این امری اجتناب ناپذیر است که مدارس عصر نوین باید کم کم با رویکردهای فناور- محور مدیریت شوند و مدیران بتوانند ترکیبی متعادل از آموزش سنتی و مدرن را به وجود بیاورند. این تغییرات، تجربه یادگیری دانش آموزان را بهبود میبخشد و میتواند نیازهای متنوع دانش آموزان را برآورده سازد. در این مطلب، با جزئیات بیشتری درباره تلفیق آموزش سنتی و مدرن در مدارس صحبت میکنیم.
سالهای زیادی از آن زمان میگذرد که تدریس در کلاسهای درس مدارس فقط معلم- محور و به شکل سخنرانی بود. دانش آموزان در گذشته فقط شنونده بودند و با گوش دادن به تدریس معلم، مفاهیم کتاب درسی را یاد میگرفتند. برنامههای درسی، ثابت و بدون خلاقیت بود و فرایند تدریس و ارزشیابیها، بر آزمونها و امتحانات تمرکز داشتند.
اکنون که فناوریهای آموزشی و خلاقیت در طراحی روش تدریس، بسیار متحول شده است، متوجه هستیم که شیوههای سنتی تدریس چقدر خسته کننده و کسل کننده بودهاند و چیزی جز تکرار و تمرین برای دانش آموز حاصل نمیکرد! به جرأت میتوانیم بگوییم که روشهای قدیمی تدریس در مدارس به قیمت سرکوب کردن خلاقیت و مهارت تفکر انتقادی در دانش آموزان تمام میشد که حقیقتاً تأسف بار بود!
خوشبختانه به مرور زمان، کارشناسان آموزشی دریافتند برای جذابتر شدن کلاس درس در مدارس و اثربخشی آموزشها، روش تدریس باید خلاقانه و به صورت مشارکتی باشد. شیوههای مدرن برای آموزش در مدارس کنونی اکثراً دانش آموز- محور هستند و بر روش تدریس تعاملی و ادغام شده با فناوری تمرکز دارند. این جمله میتواند تعریفی از تلفیق آموزش سنتی و مدرن در مدارس باشد.
میتوان پیش بینی کرد که روشهای مدرن و فناور-محور که باعث مشارکت دانش آموزان در فرایند تدریس، یاد دهی و یادگیری میشود، به طور قوی میتواند تفکر انتقادی، مهارت حل مسئله، خلاقیت، ایده پردازی، همکاری و همفکری و بسیاری از مهارتهای ضروری زندگی را در دانش آموزان تقویت کند. هدف از ادغام روشهای سنتی و مدرن در مدارس، بهبود فرایند یادگیری و پرورش افرادی توانمند است که برای چالشهای قرن ۲۱ آماده هستند.
اگر به تعریفی که در قسمت مقدمه درباره اهمیت تلفیق آموزش سنتی و مدرن در مدارس بیان کردیم نگاه دقیقتری بیندازید، متوجه میشوید که این شیوه آموزشی میتواند مزایای بیشماری را برای دانش آموزان فراهم کند. در قسمت زیر به طور مختصر درباره این فواید صحبت کردهایم:
۱- افزایش تعامل دانش آموزان با کلاس درس و همکلاسیها
وقتی روشهای سنتی تدریس با فناوریهای مدرن آموزشی در کلاس درس تلفیق میشوند، دانش آموزان نقش مشارکتی دارند، پس باید در فعالیتهای گروهی شرکت کنند. گنجاندن منابع چند رسانهای برای تدریس و سپردن برخی مسئولیتها به دانش آموزان در قالب گروههای چند نفره، باعث یادگیری ترکیبی و تعامل بیشتر دانش آموزان با همدیگر میشود. این نوع عملکرد میتواند به هر دانش آموز کمک کند با توجه به سطح توانایی در یادگیری مطالب، با همکلاسیهای خود تعامل داشته باشد و مهارتهای خود را توسعه دهد.
۲- دسترسی همه دانش آموزان به امکانات آموزشی مدرن
تلفیق روش تدریس سنتی با فناورییهای مدرن در کلاس درس، امکانات یکسانی را برای همه دانش آموزان با هر سطح توانایی فراهم میکند. به این ترتیب همه دانش آموزان، دسترسی آسان به منابع جدید خواهند داشت. به طور مثال، نصب تخته هوشمند در کلاس درس می تواند جذابیتهای یادگیری را دوچندان سازد. تجهیزاتی نظیر ویدیو پروژکتور، امکان نمایش فیلمها و کلیپهای آموزشی بر روی صفحه نمایشگر بزرگ را فراهم میکنند؛ پس دانش آموزان میتوانند ارتباط عمیقتری با مفاهیم آموزشی برقرار سازند. با تکیه بر فناوریهای مدرن آموزشی، معلمان میتوانند فرایند یادگیری را حتی فراتر از کلاس درس گسترش دهند؛ یعنی حتی وقتی دانش آموزان در خانه هستند به امکانات جدید دسترسی خواهند داشت.
۳- توسعه چند وجهی مهارتهای فردی و اجتماعی
جای تعجب نیست که تلفیق روشهای سنتی و مدرن آموزشی در کلاس درس، اثراتی چند جانبه بر رشد شخصیتی، توسعه مهارتهای فردی و اجتماعی دانش آموزان داشته باشد. هر دانش آموز به تناسب سطح یادگیری، استعدادها و تواناییهای خود میتواند با روش تدریس سنتی و مدرن ارتباط برقرار کند، بنابراین احتمال اینکه مهارتهای تفکر انتقادی، خلاقیت و همکاری در دانش آموزان بهبود پیدا کند، بیشتر خواهد شد.
تعاملات بهتر دانش آموزان در کلاس باعث میشود مهارتهای بین فردی، مهارتهای ارتباطی و اجتماعی آنها ارتقا پیدا کند و این دقیقاً همان چیزی است که برای رشد شخصیتی و پیشرفتهای حرفهای در آینده به آن نیاز دارند. دانش آموزانی که در برقراری ارتباط بین همکلاسیهای خود با مشکل مواجه هستند، به سختی میتوانند در مقاطع بالاتر، فرصتهای ارتباطی خوبی پیدا کنند یا وارد شغل دلخواه خود شوند.
۴- توسعه خلاقیت، ایده پردازی و تفکر خلاقانه
ترکیب روشهای قدیمی و مدرن در سیستم آموزشی مدارس میتواند زمینه ساز تقویت خلاقیت و تفکر خلاقانه در دانش آموزان شود. کلاسهای درس مبتنی بر فناوری نوین آموزشی، اثرات مثبت و حمایت کننده بر رشد عاطفی و شناختی هر دانش آموز دارند.
وقتی کلاس درس، یک محیط دوست داشتنی و رضایتبخش برای یادگیری باشد، نوعی آرامش ذهنی را برای دانش آموزان به وجود میآورد؛ در نتیجه، از هرگونه استرس و اضطراب دور هستند و میتوانند با تلاش بیشتر به اهداف خود برسند. فناوریهای نوین آموزشی، بسیاری از چالشهای مدیریت کلاس درس و یادگیری مفاهیم درسی سخت را برطرف نموده است.
تلفیق روشهای مدرن آموزشی با تدریس سنتی = ایجاد یک کلاس درس تعاملی!
با ورود تجهیزات مبتنی بر فناوری به کلاسهای درس، روشهای تدریس نیز متحول شدند و در نتیجه، اثربخشی تکنیکهای فناور- محور بر یادگیری مفاهیم درسی به قدری قابل توجه بوده که معلمان، روز به روز، بیشتر به این روشهای تلفیقی علاقمند شدند.
در جایی که آموزش سنتی و مدرن با هم تلفیق شدند، کلاسهای خسته کننده، به تدریج به فضایی دلنشین و فعال برای یادگیری تبدیل شدند که دانش آموزان همواره علاقه داشتند در فرایند تدریس مشارکت کنند.
استفاده از رسانههای آموزشی با زیباترین جلوههای بصری در کلاس درس، دانش آموزان را برای چند ساعت از تختههای تدریس قدیمی دور میکرد و میتوانستد با مدلهای سه بعدی و گرافیک رنگارنگ که مفاهیم آموزشی را معرفی میکنند، ارتباط برقرار سازند. نتیجه همه اینها، شور و اشتیاق به یادگیری بود و امروز نیز شاهد اجرای این روند جذاب در مدارس هستیم.
مثال بارز استفاده از تکنولوژیهای آموزشی در کلاس درس شامل تدریس شیمی، جغرافیا، زیست شناسی یا زمین شناسی است. با استفاده از تجهیزات مبتنی بر فناوری، معلمان میتوانند آزمایشهای علمی را به نمایش درآورند، ساختارهای سه بعدی مولکولی را در مقیاس بزرگتر به دانش آموزان معرفی کنند یا در علم زمین شناسی، بتوانند لایههای درونی زمین، ساختار سنگها یا سیارات و غیره را به دانش آموزان تدریس نمایند.
تلفیق روشهای سنتی تدریس با فناوریهای مدرن در مدارس، خاطراتی فراموش نشدنی از کلاس درس برای دانش آموزان ایجاد میکند؛ و این روند باعث میشود مفاهیم پیچیده و سخت را بهتر یاد بگیرند؛ چیزی که در طولانی مدت همیشه در ذهنشان ماندگار خواهد بود.
جمع بندی
تاکنون تجهیزات و فناوریهای مدرن بسیاری به دنیای آموزش معرفی شدهاند که اکثر آنها هیجان انگیز و جذاب هستند! تاثیراتی که این موارد در پیشرفت دانش آموزان داشتهاند، قابل توجه است اما باید گفت سیستم آموزشی کشورها همچنان در حال تغییر و پیشرفت است. میتوان پیش بینی کرد که آینده آموزش و پرورش در کشورها بیشتر مبتنی بر فناوری باشد. چه بسا کتابهای درسی چاپی، جای خود را به کتابهای الکترونیکی ورق زن بدهند؛ یا اینکه هر دانش آموز بر بستر یک پلتفرم آنلاین در کلاس درس شرکت کند… و تغییرات همچنان ادامه دارند…
با این حال، اهمیت زیادی دارد که معلمان در مدارس همواره روش تدریس خود را مبتنی بر فناوری طراحی کنند. دانش آموزان نسل جدید علاقه زیادی به تکنولوژی دارند، پس از این مسیر باید در راستای ارتقای سیستم آموزشی کمک گرفته شود. به این ترتیب میتوان امیدوار بود که محیط یادگیری، جذابتر و تعاملی تر برقرار گردد.
از آنجایی که والدین نسبت به تحصیل فرزندان خود در مدارس خوب با امکانات پیشرفته اهمیت زیادی قائل هستند، پیشنهاد ما مدارس علوی تبریز (سمیناد) در مقاطع دبستان و دبیرستان است. مدیریت مدارس سیمناد و تدریس در کلاس درس، مبتنی بر فناوری انجام میگیرد، به این ترتیب میتوانید مطمئن باشید که فرزندانتان در یک محیط آموزشی کاملاً مجهز و مدرن به تحصیل مشغول میشوند، که اثرات مثبتی بر موفقیت های تحصیلی آنها در آینده خواهد داشت.