واحد آموزش اهمیت طرح پرسش در کلاس درس به اندازه ای است که می تواند روحیه پرسشگری دانش آموزان را تقویت کند و آنها را به انسان های کنجکاو تبدیل نماید. این افراد مسلماً در تمام مراحل زندگی در جستجوی اطلاعات جدید هستند و می توانند به موفقیت های زیادی دست پیدا کنند.
آیا تاکنون به این فکر کرده اید که چرا سوال پرسیدن در کلاس درس مهم است؟ پرسش های کلاسی که دانش آموزان می پرسند چه مزایایی دارد؟ تکنیک های پرسشگری موثر برای کلاس درس چیست؟
تمام این سوالات جزو مهمترین مسائل هستند که هر کدام از آنها نیاز به مطالبی مفصل و طولانی تری دارد. در این بحث می خواهیم به این مسئله بپردازیم که اهمیت طرح پرسش در کلاس درس چیست و چگونه می توان این روحیه را در دانش آموزان همه مقاطع تحصیلی تقویت کرد؟!
انسان ها موجوداتی کنجکاو هستند، زیرا دائماً در حال جستجوی اطلاعات جدید می باشند. همه ما دانش خود را بر اساس آنچه که در زندگی روزمره با آن مواجه می شویم، ذخیره می سازیم. توانایی کاوشگری و پرسشگری از محیط اطراف از همان سنین پایین رشد فرد به وجود می آید.
شاید با این منظره مواجه شده اید که بچه ها چقدر کنجکاو هستند که همه چیز را بدانند و مدام از والدین خود سوال می پرسند. حتی اگر غریبه هایی را ببینند یا اتفاقات عجیب را مشاهده کنند، در هر لحظه از والدین و معلمان مدرسه سوال می پرسند. معمولاً کودکان از دانستن همه چیز هیجان زده می شوند و حتی نمی توانند منتظر بمانند تا سوال آنها پاسخ داده شود.
در این شرایط است که دانش آموزان، به ویژه کودکان، در مورد دنیایی که در آن زندگی می کنند، بیشتر و بهتر یاد می گیرند. داشتن عطش و اشتیاق یادگیری دانش و رویارویی با فرصت ها و موقعیت های بزرگ تر، این ویژگی کنجکاوی در همه افراد وجود دارد. وقتی صحبت از یادگیری به میان می‌آید، هیچ محدودیتی نیست و سوال پرسیدن، ذهن کنجکاو و بشر را غنی تر می کند.
چرا پرسیدن سوال و کنجکاوی در کلاس درس اهمیت دارد؟
آیا می‌دانستید که پرسیدن سؤال در کلاس می‌تواند باعث یادگیری سریع‌تر و افزایش توانایی شما در به خاطر سپردن مفاهیم شود؟
بله! پرسیدن سوال می تواند به شما کمک کند تا یک مفهوم را با جزئیات بیشتری درک کنید. با این حال، بسیاری از ما از پرسیدن سوال در کلاس تردید داریم.
آیا فکر ایستادن و پرسیدن سوال در مقابل همکلاسی ها شما را عصبی می کند؟ این چیزی است که همه ما تجربه کرده ایم. اغلب، دانش آموزان به دلیل ترس از قضاوت شدن توسط همسالان خود در پرسیدن سؤال تردید دارند. خودآگاهی، اغلب ما را از بیان سوالات خود در کلاس باز می دارد. بسیاری از ما احساس می‌کنیم که ممکن است در مقایسه با همکلاسی‌هایمان، کمتر آگاه باشیم یا به اندازه کافی باهوش نباشیم!!
اما این درست نیست! چیزی به نام سوالات “احمقانه” وجود ندارد. همه سوالات، مهم هستند و هر سوال می تواند پاسخ منحصر به فرد خود را داشته باشد.
از این رو، هر سؤالی معتبر است و ارزش پرسیدن دارد. به این موضوع فکر کنید، اگر در مورد موضوعی شک داشتید، به احتمال زیاد بسیاری از دوستان شما نیز همین شک را دارند اما از صحبت کردن می ترسند.
وقتی این سوال را می‌پرسید، نه تنها شک خود را حل می‌کنید، بلکه به دوستان خود نیز در این فرآیند کمک می نمایید.
۵ مزیت مهم طرح پرسش در کلاس درس توسط دانش آموزان
مزایای زیادی در رابطه با پرسیدن سوال در کلاس وجود دارد. اجازه دهید این مزایا را با جزئیات بررسی کنیم.
۱- یادگیری فعال را تقویت می کند
هنگامی که مدرس، تنها کسی است که در تمام مدت کلاس صحبت می کند، حفظ تمرکز و توجه دشوار است. هنگامی که دانش آموزان در کلاس، سؤال می پرسند، این پیام را به استاد منتقل می سازند که دانش آموزان به موضوع خاصی علاقه مند هستند. این کار منجر به یادگیری فعال می شود؛ که در آن دانش آموزان به جای دریافت منفعلانه اطلاعات، به طور فعال مشارکت می کنند.
به عبارت دیگر، شما فقط به آنچه مدرس تدریس می کند گوش نمی دهید، بلکه علاقه نشان می دهید و خود را درگیر موضوع می کنید. این می تواند یکی از بزرگ ترین اهمیت طرح پرسش در کلاس باشد.
یادگیری فعال این مزیت را دارد که ظرفیت تفکر انتقادی دانش آموزان را افزایش می دهد، یعنی توانایی تفکر به شیوه ای سازمان یافته و منطقی تر، که آنها قادر خواهند بود یک مفهوم را از زوایای مختلف تجزیه و تحلیل کنند و مفهوم را عمیق تر درک نمایند.پ
۲- به دانش آموزان کمک می کند تا شک های خود را برطرف کنند
یک اهمیت طرح پرسش در کلاس این است که موجب برطرف شدن تردید و شک دانش آموزان می شود. هنگامی که مدرس در حال تدریس است، ممکن است شما بخشی را از درس دست بدهید یا چیزی را درک نکنید. در چنین شرایطی، شک و تردید خود را مطرح کنید و بلافاصله تمام سوالات را برطرف سازید.
وقتی سوالی نمی‌پرسید، ممکن است نتوانید موضوعی را درک کنید، زیرا آن را به خوبی متوجه نشده اید. اجازه ندهید ترس یا کمرویی، شما را از سوال پرسیدن باز دارد. اگر سوالی در ذهن شما بی پاسخ بماند، ممکن است مانع عملکرد شما در امتحانات شود و همچنین بر دانش کلی شما تأثیر بگذارد. این یک مانع در فرآیند یادگیری باقی خواهد ماند.
هدف از یادگیری نباید فقط به خاطر امتحانات باشد، بلکه باید هدف بسیار بزرگتری را دنبال کند. یادگیری یک فرآیند مادام العمر است. هرگز متوقف نمی شود! اگر مفهومی در مرحله اولیه درک نشود، درک آن در مرحله دوم بسیار چالش برانگیز خواهد بود، و حتی پیچیده تر می شود.
۳-سوال پرسیدن در کلاس، موضوع را جالب تر می کند
یک کلاس درس، زمانی جالب تر می شود که با سؤالات دانش آموزان هدایت شود. پرسش‌ها منجر به محیط یادگیری جذاب‌تر می‌شود؛ جایی که کل دانش آموزان کلاس تشویق می‌شوند در بحث شرکت کنند.
حتی یک موضوع خسته کننده را می توان با پرسیدن سوال، جالب تر کرد و در نتیجه، کلاس را تعاملی تر و سرزنده تر ساخت. سوالات، ما را قادر می سازند فراتر از موضوع فکر کنیم و فضا را برای نظرات و دیدگاه های بیشتر باز کنیم.
وقتی سوالی می‌پرسید، همکلاسی‌های شما ممکن است به دانستن پاسخ آن علاقه داشته باشند، و این باعث می‌شود کلاس برای پرسیدن سؤالات بعدی بیشتر در مورد آن موضوع، انگیزه پیدا کند. هنگامی که همه، خود را درگیر بحث می کنند، موضوع به طور خودکار، جالب تر می شود و اطلاعات می تواند به طور موثر جذب شود.
پرسش‌ها و بحث‌ها نیز یادگیری را به یک فعالیت سرگرم‌کننده تبدیل می‌کنند و روشی جایگزین برای یادگیری ارائه می‌کند. این یکی از بهترین و مهم ترین اهمیت طرح پرسش در کلاس محسوب می شود.
۴- به حفظ اطلاعات کمک می کند
وقتی خودتان پیش قدم می شوید که سؤالی را بپرسید، احتمالاً پاسخ را به خاطر می آورید. این حالت ممکن است برای شما اتفاق افتاده باشد. ما وقتی احساس می کنیم موضوع برای ما جالب یا مرتبط است، سؤال می پرسیم. این ما را کنجکاو می کند تا پاسخ را بدانیم. از این رو طبیعتاً آن را برای مدت طولانی به یاد می آوریم.
از سوی دیگر، زمانی که به طور غیر فعال به کلاس گوش می دهیم، اطلاعات فقط در حافظه کوتاه مدت ما ذخیره می شود. اما وقتی سؤال می‌پرسیم، تشویق می‌شویم تا پاسخ را خودمان به دست بیاوریم.
از این رو ما حتی بعد از کلاس هم اطلاعات را حفظ می کنیم. هنگامی که اطلاعات به ما تحمیل نمی شود، ما به طور فعال، موضوع را تجزیه و تحلیل می کنیم و به این ترتیب، بهتر درک خواهیم کرد. این یک عامل انگیزشی بزرگ در یادگیری دقیق موضوع می شود.
۵- پرسیدن سوال باعث رشد شخصی می شود
پرسیدن سوال در مقابل کل کلاس، جسارت می خواهد. برخی از دانش آموزان انجام این کار را آسان می دانند، اما برای همه اینطور نیست.
بسیاری از دانش‌آموزان وقتی موضوع را نمی‌فهمند، احساس ناراحتی می‌کنند و نگران هستند که در نظر دیگران، فردی احمق دیده شوند. آنها به جای اینکه تردیدهای خود را روشن کنند، سکوت را انتخاب می کنند. اما ابتکار عمل برای پرسیدن یک سوال می تواند تا حد زیادی به افزایش اعتماد به نفس آنها کمک کند.
اینجاست که مفهوم فروتنی فکری به میان می‌آید. این روش، نوعی تفکر است که در آن به ناآگاهی خود اعتراف می‌کنیم که ممکن است پاسخ همه چیز را ندانیم.
همین رویکرد را می توان در کلاس های درس نیز پیش برد. به جای اینکه در مورد ندانستن پاسخ چیزی، احمقانه احساس کنیم، باید ذهنیت را در مسیری پرورش دهیم که نقاط ضعف خود را بپذیریم و برای یادگیری، مشتاق تر باشیم.
۵ تکنیک موثر پرسشگری در کلاس درس
در اینجا ۵ تکنیک پرسشگری موثر وجود دارد که به شما کمک می کند در هنر سوال پرسیدن در کلاس، مهارت کسب کنید.
۱- قبل از اینکه از استاد خود سوال بپرسید، سؤالات خود را به صورت ذهنی آماده کنید
انجام این کار به شما این امکان را می‌دهد تا با اطمینان بیشتر، سوالات خود را بپرسید، بدون اینکه آنها را زیر و رو کنید. مکث یا طولانی شدن زمان برای قالب بندی صحیح سؤال می تواند وقت معلم را تلف کند. از این رو، فکر کردن به سؤال از قبل می تواند برای شما و کلاس مفید باشد.
۲- دست خود را بلند کنید یا بایستید
بسته به ترجیح استاد یا معلم در کلاس درس، می توانید قبل از پرسیدن سوال خود، دستتان را بالا ببرید یا بایستید. مهم است که در هنگام پرسیدن سوال، محترمانه رفتار کنید. بالا بردن دست یا ایستادن به شما این امکان را می دهد که بدون وقفه در کلاس به استاد پیام دهید که سوالی برای پرسیدن دارید. هنگامی که مدرس شما را تأیید کرد، می توانید به طرح سؤال خود ادامه دهید.
۳- سوال خود را با صدای بلند و واضح بپرسید
سعی کنید با صدای بلند صحبت کنید که برای بقیه کلاس قابل شنیدن باشد. از صحبت کردن با لحن آهسته خودداری کنید – این حالت، شنیدن سوال شما را برای دیگران دشوار می کند. صدای شما حتی برای افرادی که روی نیمکت های پشتی نشسته‌اند باید به وضوح شنیده شود. شمرده تر صحبت کنید و کلمات خود را واضح تلفظ کنید تا سردرگمی ایجاد نشود.
۴- سوال خود را کوتاه و دقیق بیان کنید
لزومی ندارد که سوال خود را با عبارات طولانی طرح کنید. سوال را با واژه هایی نظیر “چه”، “چه کسی”، “کجا”، “چه زمانی”، “چرا” و “چگونه” آغاز کنید. سعی کنید سوالات خود را با استفاده از این اصطلاحات، چارچوب بندی کنید.
۵- هنگامی که مدرس به سؤال شما پاسخ می دهد، به او توجه کنید
وقتی استاد به سوال شما پاسخ می دهد، لازم است به او نگاه کنید. از پرت شدن حواستان، زمانی که مدرس شما در حال صحبت است، بپرهیزید. اگر به توضیح بیشتری نیاز دارید، دریغ نکنید و فوراً از استاد خود بپرسید.
جمع بندی
برای ایجاد عادت سوال پرسیدن در کلاس، تمرین زیادی لازم است. ایده پرسیدن یک سوال در مقابل کل کلاس ممکن است برای اولین بار دلهره آور به نظر برسد. اما همانطور که عادت پرسیدن سؤالات را در خود پرورش می دهید، اعتماد به نفس ایجاد کنید. سوال پرسیدن می تواند در دراز مدت به شما کمک کند. عملِ خطاب قرار دادن گروهی از افراد، شما را قادر می سازد تا مهارت های صحبت در جمع را کسب کنید، که در دنیای حرفه ای بسیار مورد توجه است. این است که اهمیت طرح پرسش در کلاس را نشان می دهد.
