واحد آموزش ساخت “مدارس شاد” یکی از دغدغه‌های کلیدی در بسیاری از کشورها، در سال‌های اخیر بوده است. ایجاد یک محیط آموزشی و فرصت های یادگیری دوستانه، به واسطه مدارس شاد و ایمن به این کمک می کند تا معلمان و دانش آموزان، بیشتر تعامل داشته باشند.
برنامه ریزی برای ساخت مدارس شاد، یکی از مهم ترین موضوعات و البته چالشی ترین مبحث در آموزش و پرورش جهان است. به ویژه این موضوع داغ، مورد توجه سیستم آموزشی ایران نیز قرار دارد. ساخت “مدارس شاد” یکی از دغدغه‌های کلیدی بسیاری از کشورها در سال‌های اخیر بوده است.
یک محیط آموزشی و یادگیری دوستانه، باعث می شود که معلمان و دانش آموزان بیشتر با هم تعامل داشته باشند. داشتن انگیزه در بهبود دستاوردهای آموزشی و یادگیری، مؤثر بوده و در نتیجه، شادی بیشتری را برای دانش آموزان به ارمغان می آورد.
ویژگی های مدارس شاد، افراد و سازمان ها را درگیر کرده است. این نوع مدارس به اندازه ای مهم هستند که از سوی رهبران سیاسی، فرهنگی، آموزشی جهان و البته محققان نیز مورد توجه قرار گرفتند. همچنین شاد بودن محیط مدرسه به قدری می تواند آموزش و یادگیری را متحول سازد که نویسندگان نیز به آن پرداخته اند. پس همه مسئولین در همه کشورها به دنبال این هستند تا نوآوری هایی را در آموزش ایجاد کنند.
نقش مدارس شاد در رشد فردی و موفقیت شغلی دانش آموزان، اجتناب ناپذیر است. لذا با توجه به این مقدمه می خواهیم درباره ویژگی های مدارس شاد صحبت کنیم و بگوییم که چطور می توانیم مدارس سنتی را به مدارس شاد تبدیل کنیم.
نقش مدارس شاد در آموزش و پرورش چیست؟
هسته فیزیکی آموزش و پرورش هر کشور، مدارس آن است. اولین پایگاه آموزشی در جوامع، مدارس هستند و می توانند به نوعی قلب جامعه محسوب شوند. مربیان و آموزگاران در مدارس می توانند انسانیت، خلاقیت و مهارت ها را به فرد آموزش دهند و نقش مهمی در ارتقای کیفیت آموزش و یادگیری داشته باشند. ویژگی های مدارس شاد، یعنی کمک به توسعه آموزش ملی؛ چیزی که کمک می کند دانش آموزان محیط آموزشی شادتری را تجربه کنند.
مدرسه شاد، به سادگی به معنای مدرسه ای است که باعث می شود دانش آموزان، احساس شادی و هیجان داشته باشند و دروس را بهتر یاد بگیرند. دانش آموختن از معلمان در چنین مدارسی به احتمال زیاد، به افزایش انگیزه، اشتیاق و تقویت روحیه دانش آموزان کمک می کند.
از مهم ترین ویژگی های مدارس شاد این است که می تواند به پرورش قوه خلاقیت بچه ها کمک کند. خلاقیت برای عملکرد تحصیلی بالاتر، که در مجموع باعث ایجاد اشتیاق و آمادگی آنها می شود، لازم است.
مروری بر مهم ترین ویژگی های مدارس شاد
کارشناسان پژوهشی، بارها و بارها، در تحقیقات خود، درباره طراحی و نوآوری در مدارس و سیستم آموزش و پرورش صحبت کرده اند؛ مدارس شاد، یکی از این موارد تحقیقاتی است. نتایج تحقیقات در مورد مدارس شاد، به مربیان، مدیران آموزشی و… کمک شایانی خواهد کرد. این تحقیقات با توجه به مدل ها، معیارها و محتوا و جهت گیری برای ساخت انجام گرفته اند.
بر همین اساس، مهم ترین ویژگی های مدارس شاد شامل ایمنی، امنیت، باکیفیت بودن، عملکرد مؤثر و کمک به پایداری و توسعه جوامع و ملل است.
آنهایی که به نوعی در حوزه تدریس و آموزش فعالیت دارند می توانند از همین ویژگی ها استفاده کرده و محیط فراگیری خوبی را برای دانش آموزان و فراگیران خود فرآهم سازند.
مدارس شاید یعنی مدارسی با کیفیت بالا و موثر؛ و به معنای ایجاد محیطی امن، آرام و واقعاً شاد خواهد بود؛ جایی که در آن، معلمان و دانش آموزان مدرسه، نیروی محرک برای فعالیت را به دست می آورند. این یکی از ارزشمندترین ویژگی های مدارس شاد است.
یکی دیگر از مهم ترین ویژگی های مدارس شاد، ارتقای سلامت و شادکامی دانش آموزان است. اهمیت بهداشت روانی دانش آموزان در مدرسه، بسیار شناخته شده است. بسیاری از برنامه های آموزشی سالانه نیز بر همین معیارها تعریف می شوند. راه اندازی مدارس شاد در هر کشور، نیاز به طرح و برنامه دقیق تری دارد چون باید سلامت جسمی و روانی کودکان و نوجوانان را تأمین کنند. استرس و فشار ذهنی در مدارس شاد، به طور کلی از دانش آموزان دور خواهد شد.
با این حال، این واقعیت که دانش آموزان با بسیاری از مشکلات مرتبط با یادگیری مانند استرس به مدرسه می آیند اجتناب ناپذیر است. اما با این حال، برخی دانش آموزان از دوران امتحان در مدرسه گلایه دارند و این می تواند در مدارس شاد هم وجود داشته باشد. رفتارهای انسانی صحیح، مسائل اقتصادی، پیگیری وضعیت اخلاقی و روانی دانش آموزان از سوی معلمان، از دیگر مهم ترین به شمار ویژگی های مدارس شاد می روند.
حتی در مدارس شاد هم شاهد تکالیف درسی، تمرین کردن، پاسخ دادن به سوالات معلم، امتحان دادن و … هستیم؛ پس اینکه محیط مدرسه شاد باشد به معنای نبودن تکالیف و درس خواندن است، تصوری غلط و اشتباه است!
درس خواندن در مدارس شاد کمک می کند که ارزش های مثبت زندگی، از جمله “حقیقت – خوبی – زیبایی”، به درستی برای دانش آموزان توضیح داده شود.
به طور کلی، یک مدرسه شاد باید مکانی باشد که دانش آموزان و معلمان بتوانند در یک محیط امن و دوستانه، یاد بگیرند و تدریس کنند. محیطی که در آن، همه طرف های درگیر، عاشق یکدیگر باشند، همدردی کنند و با یکدیگر شریک باشند. در این شرایط، هر روز، رفتن به مدرسه برای دانش آموزان و معلمان، مملو از شادی خواهد بود.
مهمترین معیارهایی که در مدارس شاد وجود دارند
- مدرسه باید گفتگوها را با دانش آموزان، سازماندهی کند، انجمن هایی را برای آنها ایجاد کند تا با هم ارتباط برقرار کنند، و جسورانه، تبادل نظر داشته باشند.
- در مدارس شاد، دانش آموزان، افکار، آرزوها، و پیشنهادات و توصیه های خود را به آسانی و بدون استرس ارائه می دهند.
- مدرسه باید به طور منظم، جلساتی را با دانش آموزان و والدین ترتیب دهد.
- در مدارس شاد، معلمان باید رفتار دوستانه داشته باشند، و مسئولیت مطالعات دانش آموزان را بر عهده بگیرند، و مهم تر آنکه بدانند چگونه دانش آموزان را به هم متصل کنند و کلاسی بسازند که اعضای آن متحد شوند، به یکدیگر توجه کنند، عشق بورزند، عقیده ها را به اشتراک بگذارند و به یکدیگر کمک کنند.
- یکی از مهم ترین ویژگی های مدارس شاد، ایجاد فضای سبز و زیباتر بودن محیط مدرسه است.
- کلاس های درس در مدارس شاد و محیط یادگیری، سبز و تمیز و زیبا و ایمن هستند.
- مدرسه باید به طور منظم، جلسات موضوعی را برای معلمان به طور مستمر و مؤثر تشکیل دهد.
- آموزش ها در مدارس شاد با معیارها و ارزش ها و استانداردهای هر کشور ارائه می گردد.
- فعالیت های ورزشی در این مدارس باید خلاقانه و منظم ارائه شود.
مهم ترین فاکتورهای ساخت مدارس شاد
ساخت مدارس شاد باید بر اساس شناسایی عوامل مهم و استانداردها انجام گیرد؛ بررسی ویژگی های مدارس شاد می تواند به این روند کمک زیادی کند؛ مهم ترین فاکتورها به این صورت هستند:
- تعیین هدف آموزش
- محتویات آموزش
- روش های آموزش
- مربیان
- موضوع آموزش
جمع بندی
از مهم ترین ویژگی های مدارس شاد، مکانی امن، سالم و در حال توسعه برای تمامی افراد است. کمک به رشد شخصیت دانش آموزان، ایجاد یک محیط آموزشی دوستانه و برنامه ریزی دقیق با نظارت بر اخلاق، همه در سایه این نوع مدارس محقق می شوند. مدارس شاد باعث می شوند که دانش آموزان از رفتن به مدرسه، احساس خوشحالی داشته باشند. برای ساختن مدارس شاد بسیار مهم است که همه مسئولان در یک جامعه دست به کار شوند.
