واحد آموزش تأثیرات ماهواره بر بزهکاری نوجوانان در جامعه امروزی بسیار پررنگ تر شده و بسیار مورد توجه خانواده ها و محققان روانشناسی و جامعه شناسی قرار گرفته است. برنامه های ماهواره گاهی به قدری پرزرق و برق جلوه می کنند که نوجوان گرایش شدید به تقلید از آنها دارند. ممکن است رفتارهای ناهنجار در این گروه سنی آسیب پذیر به شکل یک جرم ناخواسته یا بزهکاری بروز کند! این یک اسیب اجتماعی است و باید نسبت به آن اقدام شود.
دنیای مدرن امروز، پر شده از برنامه های مختلف که از شبکه های تلویزیونی و ماهواره ای پخش می شوند. سیاست های مختلفی در پشت هر برنامه وجود دارد. هر برنامه می تواند تأثیر خاصی روی یک گروه سنی داشته باشد. از آنجایی که سن نوجوانی، آسیب پذیر و حساس است، انتظار می رود که الگوبرداری نوجوانان از برنامه های ماهواره ای و تقلید برای سبک زندگی یا طرز تفکر، بسیار شدید باشد! این می تواند گاهی مخرب و آسیب زننده باشد.
آسیب های ناشی از برنامه های ماهواره بر روی نوجوان ممکن است به شکل رفتارهای خشن و پرخاشگرانه، عصبانیت، عدم اعتماد به نفس و … بروز کند. شدیدترین شکل تأثیرات ماهواره بر نوجوانان، رفتاری به نام بزهکاری است که بسیار اهمیت دارد. بزهکاری در نوجوانان علاوه بر اینکه به کانون خانواده ها آسیب می زند، همچنین می تواند سلامت جوامع را نیز به خطر بیاندازد.
با نگاهی به آمار جرم و بزهکاری که برای گروه سنی نوجوانان ثبت شده، صحت صحبت های فوق ثابت می شود. کانون اصلاح و تربیت نیز مکانی است که به بررسی تعداد نوجوانان ورودی به آنجا می توان به افزایش بزهکاری در کشور پی برد. نکته قابل تأمل این است که گروه سنی نوجوانان بزهکار، زیر ۱۸ سال هستند و گاهی این سن تا ۱۳ سال هم کاهش داشته اشت. این یک موضوع نگران کننده برای خانواده هایی است که چند نوجوان در خانه دارند.
۱-معرفی الگوهای ناهنجار برای نوجوانان
اولین شیوه تأثیرات ماهواره بر بزهکاری نوجوانان این است که الگوهای ناهنجار معرفی می شود که همه جوانب فرهنگی، اجتماعی، شخصیتی و طرز تفکر آنها را هدف قرار می گیرد. این برنامه ها کاملاً مخرب هستندف اگرچه وقتی آنها را تماشا می کنید، پرهیجان و پر زرق و برق جلوه می کنند! در واقع الگوهای غیر اخلاقی و نامتعارف در اشکال زیبا و جذب کننده به نوجوانان معرفی می شود، و این گروه سنی بدون هیچ تفکر منطقی، آنها را به سرعت می پذیرند و از آن ها الگوبرداری می کنند.
تماشا و دنبال کردن برنامه های ماهواره ای که با این هدف طراحی و تولید شده اند می تواند منجر به بروز رفتارهای پرخطر در نوجوانان شود که مهم ترین و شدیدترین آن، بزهکاری است.
برنامه های موسیقی راک و رپ، مسابقات و سرگرمی ها که با معرفی مد و لباس برگزار می شوند، طرز لباس پوشیدن سلبریتی ها، معرفی تفریحات هیجان انگیز، بازی های ویدیویی پولساز و …، نمونه ای از این برنامه های مخرب هستند. تأثیر ماهواره بر بزهکاری نوجوان از هر یک از این روش ها می تواند الگوهای نامناسب را برای هنجارهای اجتماعی ایران ایجاد کند. نوجوانان پس از تماشای این مدل برنامه ها می خواهند درست مانند آنها رفتار کنند، در صورتیکه آن رفتارها یا حرکات، با قوانین زندگی اجتماعی ایران، مطابقت ندارد!
۲- سست کردن کانون خانواده ها
سست کردن کانون خانواده ها یکی از اصلی ترین اهداف برخی از برنامه های ماهواره ای است. این نوع برنامه ها معمولاً خیلی آرام و آهسته بر روی طرز تفکر و روان نوجوانان تأثیر می گذارند، به طوری که خودشان هم متوجه نمی شود تحت تأثیر ماهواره قرار گرفته اند! در ادامه، رفتارهای محرک و ناخوشایند و یا ناهنجار، بروز می کنند که در موارد پیشرفته تر، ممکن است به بزهکاری منجر شود!
ماهواره می تواند بنیان خانواده را سست کند. نمایش الفاظ و جملات ناهنجار در برنامه های ماهواره، عوامل مخرب نوجوانان هستند. وقتی فرزندان تحت تأثیر ماهواره باشند، کمتر به صحبت ها یا نصیحت های والدین خود گوش می دهند، و نتیجه این کار، دورتر شدن بچه ها از پدر و مادر است.
گاهی برنامه های ماهواره ای آنقدر مخرب هستند که والدین را نیز تحت تأثیر قرار می دهند. وقتی بنیان خانواده سست شد، بزهکاری نوجوانان اتفاق می افتد و بچه ها، نیازها و خواسته های خود را از جامعه درخواست می کنند. این یک تأثیر نرم و نامحسوس است، اما اجتناب ناپذیر بوده و در نهایت، اتفاق خواهد افتاد!
۳-نفوذ به شخصیت نوجوانان و تخریب آن
اثرات برنامه های ماهواره ای در بزهکاری نوجوانان، بسیار مخرب تر از آن چیزی است که تصورش را می کنید. الگوبرداری ها، تقلید از نوع لباس پوشیدن یا طرز حرف زدن افراد، گاهی می تواند اثراتی به مراتب، بد و ناهنجار داشته باشد.
برنامه های ماهواره ای می تواند نوجوانان را به خیال پردازی غیر واقعی و غیر منطقی تحریک کند؛ ذهن آنها را به موضوعات بی اهمیت جلب می کند تا از اهداف خود دور شوند. گاهی مفاهیمی در برنامه های ماهواره ای نشان داده می شوند که می تواند سلامت روانی نوجوانان را تهدید کند. وقتی نوجوان با تضادهای زیادی در زندگی خود روبرو شود، بحران هویتی پیدا می کند، هزاران سوال برایش مطرح می شود که هیچ پاسخی ندارند! در این شرایط سخت، سلامت روحی آنها به خطر می افتد و می تواند منجر به بزهکاری در اجتماع شود. در موارد بسیار شدید، احتمال وقوع جرم و جنایت پیش خواهد آمد.
نشانه های تأثیرات ماهواره در بزهکاری نوجوانان چیست؟
اگر والدینی هستید که نوجوان یا نوجوانانی در خانه دارید، بدون شک حق شما است که کمی نگران باشید. برنامه های ماهواره ای و اینترنتی گاهی خطرناک هستند. بهتر است رفتارها و صحبت های نوجوان خود را زیر نظر بگیرید. اگر مشکلی برایشان وجود دارد، درباره اش با آنها صحبت کنید.
یک سری نشانه ها وجود دارد که نشان می دهد ممکن است نوجوان در معرض آسیب های ناشی از ماهواره یا بزهکاری قرار داشته باشد:
- الگوگیری از رفتارهای ناهنجار
- تغییر شدید در طرز لباس پوشیدن
- استفاده از الفاظ یا جملات ناخوشایند
- گوشه گیری و دوری از اجتماع
- پرخاشگری و عصبانیت
- گرایش به مصرف سیگار یا مواد مخدر
- گرایش به رفتارهای جنسی
- کتک کاری با دوستان و همکلاسی ها
جمع بندی
یکی از مهم ترین مسائل دوران نوجوانی، تأثیرات ماهواره بر رفتارها و طرز تفکر آنها است. ماهواره می تواند اثرات مخرب بر سلامت روح و روان نوجوانان داشته باشد. ارائه برنامه های جذاب و فریبنده که رفتارهای نادرست و ناهنجار را ترویج می دهند، گاهی چنان بر یک نوجوان اثر می گذارند که نتیجه ای جز بزهکاری ندارد!
خانواده ها باید حواسشان به نوجوان خود باشد. معرفی الگوهای درست، صحبت درباره رفتارهای صحیح اجتماعی و دوست بودن با فرزندان، مهم ترین وظیفه ای است که والدین در این مسیر دارند.
