واحد آموزش اختلال شخصیت خودشیفته، Narcissistic personality disorder یا (NPD)، یک وضعیت سلامت روانی است که در آن فرد احساس خودارزش بیش از حد بالایی دارد و می‌خواهد دیگران او را تحسین کنند. این اختلال می تواند هم کودکان و هم بزرگسالان را درگیر کند، اما تفاوت هایی بین این دو گروه وجود دارد. افرادی با ویژگی های خودشیفتگی، تمایل دارند نیازهای خود را بیش از نیازهای دیگران در اولویت قرار دهند. همچنین این کودکان فاقد حس همدلی هستند و به دلیل حساسیت بیش از حد و اعتماد به نفس پایین، اغلب با حالت های انتقاد، عصبانیت یا تدافعی پاسخ سایرین را می دهند. ما در این مطلب می خواهیم مختصر و مفید درباره این اختلال صحبت کنیم.
خودشیفتگی نوعی اختلال رفتاری در کودکان است و گاهاً در بزرگسالان نیز دیده می شود. افرادی که این اختلال را دارند، یک الگوی رفتاری شناخته شده از خود بروز می دهند؛ این افراد معمولاً نیاز به تحسین شدن دارند و نیازهای خود را نسبت به سایرین در اولویت قرار می دهند. کودکان خودشیفته، حس همدلی ندارند و به شدت خود را برتر از همسالان می بینند. این اختلال در لاتین به صورت Narcissistic personality disorder ، (NPD) عنوان می شود و یک موضوع مهم برای تحقیق و پژوهش در حوزه روانشناسی می باشد.
کودکان خودشیفته، رفتارهای استثمارگرانه دارند، حسادت می کنند، اعتقاد دارند که برتر و خاص هستند و باید فقط به آنها توجه شود. اگر این اختلال در دوران کودکی درمان نشود، به بزرگسالی انتقال می یابد و آنگاه است که مشکلات زیادی در زندگی شخصی و شغلی هر فرد ایجاد خواهد شد.
ما لازم می دانیم در ادامه به برخی از مهم ترین علائم و ویژگی های کودکان خودشیفته اشاره کنیم و به دلایل بروز این اختلال نیز بپردازیم.
متداول ترین علائم خودشیفتگی در کودکان چیست؟
علائم خودشیفتگی در کودکان، مشابه نشانه هایی است که در بزرگسالان مبتلا به NPD مشاهده می شود. با این حال، تفاوت‌هایی بین این دو گروه وجود دارد، و مواردی نیز هست که باید در هنگام مشکوک شدن به وجود اختلال شخصیت خودشیفته در کودکان در نظر گرفت.
کودکان در طول رشد خود مراحلی را پشت سر می گذارند که ممکن است شامل برخی رفتارهایی باشد که خود محوری و خودخواهی را تداعی می کنند. وقتی فرد، از سن بلوغ، فراتر رود، و هنوز این علائم وجود داشته باشد، یک مسئله نگران کننده خواهد بود!!
علائم اختلال NPD کودکان عبارتند از:
- تکبر و احساس برتری
- تحقیر دیگران
- تمایل به معاشرت با افرادی که برتر از دیگران به نظر می رسند
- حس مالکیت نسبت به همه چیز (احساس می کنند که حق دارند همه چیز داشته باشند و در اختیار آنها باشد)
- حسادت
- نیاز مفرط به تحسین شدن و جلب توجه
- استثمار دیگران
- احساسات شدید، منفی یا فقدان احساسات در پاسخ به منفی یا عدم توجه
- خود-بزرگ بینی در مورد یک استعداد یا موفقیت
- تخیلات دسترسی نامحدود به چیزهایی مانند قدرت، پول و جذابیت
- احساس منحصر به فرد بودن
- عدم همدلی
- کمال گرایی
- چک کردن ظاهر و چهره به طور مرتب در آینه
- دروغ گفتن برای توجیه کردن خطا یا اشتباه یا موقعیت
- اضطراب جدایی
- داشتن شک و تردید
- حس پشیمانی و نا امنی
- کج خلقی
- نداشتن دوستان صمیمی
- تنفس سریع و شماره ای
برخی از علائم و ویژگی های خودشیفتگی کودکان، بخشی طبیعی از رشد آنها است. بنابراین، اغلب در افراد زیر ۱۸ سال می توان این اختلال شخصیتی را تشخیص داد. کودکان تا ۲ سال ممکن است علائم خودشیفتگی را نشان دهند، و این یک امتیاز است، چون خیلی سریع تر می توان آن را درمان نمود. اگر این علائم در دوران مدرسه مشاهده شود، معلمان می توانند با کمک والدین، درمان کودک را شروع کنند.
علت بروز اختلال خودشیفتگی در کودکان چیست؟
علل بروز اختلال شخصیت خودشیفته در کودکان به طور کامل شناخته نشده است. اعتقاد بر این است که این اختلال می تواند در اثر عوامل بیولوژیکی و ژنتیک، و گاهی عوامل محیطی در فرد به وجود بیاید. عوامل دیگری که ممکن است در ایجاد NPD در کودک نقش داشته باشند عبارتند از:
- سوء استفاده جسمی و عاطفی
- فرزندخواندگی
- تأثیرات فرهنگی
- فوت یکی از والدین یا سرپرست کودک
- طلاق والدین
- انتقاد بیش از حد
- انتظارات شدید از والدین
- ژنتیک یا عوامل بیولوژیکی، از جمله ویژگی های شخصیتی ارثی
- حساسیت زیاد
- داشتن والدین خودشیفته
- بی توجهی والدین یا مراقبین
- زیاده روی والدین در نوازش و محبت کردن به کودک
- سبک فرزندپروری بیش از حد محافظه کارانه
- رفتار والدین به طوری که گویی فرزندشان نسبت به سایر کودکان، خاص تر است
- تأثیرات همسالان یا عوامل اجتماعی
- تجربه تروما
این موضوع بسیار مهم است که والدین و سبک فرزندپروری که به کار می گیرند، تأثیر زیادی در تربیت کودکان با اختلال خودشیفتگی دارد. والدین سهل گیر یا کسانی که بیش از حد به فرزندشان محبت و توجه ارائه می دهند، به شدت می توانند زمینه را برای بروز رفتارهای خودشیفته فرآهم کنند!
این والدین فقط تصور می کنند که در حال ابزار عشق و محبت به کودکشان هستند، اما نمی دانند که چقدر می تواند آسیب زننده باشد! توجه بیش از حد به کودک، یک رفتار تربیتی اشتباه است و مشکلات زیادی را سبب می شود. خودشیفتگی فقط یکی از این چالش ها است.
بهترین روش برای درمان خودشیفتگی کودکان چیست؟
اولین قدم در فرآیند درمان خودشیفتگی در کودکان، ارزیابی و مشاوره با یک متخصص سلامت روان، مانند روانشناس یا روانپزشک کودک است. روان درمانی (گفتار درمانی)، یک گزینه درمانی عالی برای درمان اختلال NPD و علائم اولیه خودشیفتگی در کودکان است. تعداد زیادی از روش های درمانی وجود دارند که به واسطه آنها می توان به این بچه ها کمک کرد؛ راهکارهایی از جمله بازی درمانی یا تعامل با همسالان و بزرگسالان.
تغییرات در شیوه های فرزندپروری یکی دیگر از گزینه های درمانی مناسب برای خودشیفتگی کودکان است. از آنجایی که رفتارهای والدین می تواند تأثیر قابل توجهی بر رشد فرزندشان داشته باشد، تغییر این رفتارها می تواند به عنوان درمان مداخله ای برای کاهش خودشیفتگی مورد استفاده قرار گیرد. خانواده درمانی می تواند به بهبود رفتارهای والدین کمک کند.
قابل ذکر است که همه روش ها باید زیر نظر کارشناسان باتجربه انجام گیرد تا مطمئن شوید که نتیجه مورد نظر را کسب می کنید.
جمع بندی
اختلال شخصیت خودشیفته یا خودشیفتگی در کودکان (Narcissistic personality disorder)، یک بیماری روانی است که کودکان و بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد. برخی از علائم این اختلال شامل خود برتربینی، خاص بودن، عدم همدلی، و چالش های ارتباط بین فردی است. سبک‌ها و رفتارهای فرزندپروری والدین می‌تواند بر خودشیفتگی کودک تأثیر بگذارد.
مشاوره با یک روانشناس حرفه ای یا درمانگر کودک می تواند به درمان و تغییرات سبک رفتاری والدین کمک کند. نشانه های خودشیفتگی در کودک خود را جدی بگیرید و سریعتر برای درمان اقدام کنید.
