واحد آموزش تعیین محدودیت توسط والدین برای فرزندان در سنین کودکی و نوجوانی گاهی می تواند چالش برانگیز باشد! بخصوص کودکان نسبت به این رفتار پدر و مادر خود، واکنش های التماسی و یا گریه و زاری نشان می دهند. این والدین هستند که با تسلط بر رفتار و گفتار خود می توانند حد و مرزها را برای فرزندان شان توضیح دهند و حالت نا امیدی و پرخاشگری را از آنها دور سازند. برای اینکه این اهداف محقق شود، والدین باید به یکی از مهم ترین مهارت های فردی تسلط پیدا کنند که تحت عنوان “مهارت نه گفتن به فرزندان” می شناسیم. این موضوع اهمیت زیادی در سبک فرزندپروری دارد، لذا در این مقاله به طور کامل درباره اش صحبت می کنیم و راهکارهای مفیدی را نیز ارائه خواهیم داد.
یکی از مسائلی که والدین با آن روبرو هستند، نه گفتن به فرزندان است که نوعی رفتار و سبک فرزندپروری محسوب می شود. اینکه والدین می خواهند یک سری محدودیت هایی را برای کودکان و نوجوانان خود تعیین کنند، گاهی با اعتراض و مخالفت فرزندان همراه می شود و می تواند چالش هایی را در خانواده ایجاد کند. در این شرایط، کودکان یا نوجوانان، به تناسب سن خود، سعی می کنند بر سر آن محدودیت، با والدین شان چانه زنی کنند، گریه کنند، قهر کنند، پرخاشگری نشان دهند یا رفتارهایی را بروز دهند که برای والدین ناخوشایند است!
اغلب والدین ممکن است با مشاهده این رفتارها از فرزندشان، سریع تسلیم خواسته آنها شوند، فقط به این دلیل که دلسوز هستند و نمی خواهند بچه ها را نا امید کنند! اما به نظرتان این کار، درست است؟
اینجاست که “مهارت نه گفتن”، به یکی از مهم ترین مهارت های فردی تبدیل می شود و لازمه تربیت فرزندان است. همه والدین باید به نوعی این مهارت را بیاموزند. نه گفتن، مسئولیت بزرگی برای پدرها و مادرها است. وقتی والدین در مقابل همه خواسته های فرزندشان، منطقی رفتار می کنند و برای پاسخگویی به بعضی از انتظارات و نیازهاف “نه” می گویند، پیامدهای تربیتی مثبتی به دنبال دارد و چیزهای زیادی به فرزندان می آموزد!
در ادامه مطلب، درباره مزایای “نه گفتن به فرزندان” و نقش تربیتی آن بیشتر صحبت می کنیم اما همین کافیست که بدانید فرزندان نسل امروزی با “نه” شنیدن، آماده کنار آمدن با شرایط زندگی می شوند و یاد می گیرند برای اهداف خود، تلاش کنند. والدین باید فرزندان خود را به گونه ای آموزش دهند که آمادگی روبرو شدن با بحران ها، مشکلات، کمبودها و چالش ها را داشته باشند، بدون اینکه آسیب جسمی یا روانی ببینند!
چند موقعیت وجود دارد که والدین ملزم هستند حتماً به فرزندانشان “نه” بگویند. یه این مفهوم که در این شرایط، “نه” گفتن همیشه به نفع خود فرزندان خواهد بود؛ اگرچه در آن لحظه، خود بچه ها هرگز متوجه عواقب خواسته ها یا رفتار خود نیستند!!
۱– وقتی اعمال فرزندان ممکن است به آنها آسیب بزند، یا باعث خراب شدن لوازم و وسایل شود، به آنها “نه” بگویید.
در این شرایط ممکن است فرزند شما تصمیم گیری غلط داشته باشد، یا فعالیت هایی را انتخاب کند که باعث آسیب های جسمی شود، بنابراین والدین باید نسبت به این رفتارها، “نه” بگویند.
۲- وقتی فرزندان، خودشان از عهده انجام کاری بر می آیند اما از والدین می خواهند برایشان انجام دهند، به آنها “نه” بگویید.
گاهی اوقات بچه‌ها از والدین خود می‌خواهند کارهایی را برایشان انجام دهند که خودشان می‌توانند به تنهایی انجام دهند. البته تکیه کردن به والدین، کار درستی است اما نه برای همه جا و هر موقعیت. کودکان و نوجوانان باید یاد بگیرند خودشان مسئولیت ها را بر عهده بگیرند، کارهایشان را خودشان به تنهایی انجام دهند و مهارت هایی را در این زمینه بیاموزند. “نه گفتن” به فرزندان باعث می شود سعی و تمرین کنند و خود را با آن فعالیت درگیر سازند.
۳- وقتی چیزی که فرزندان می خواهند، نیاز و خواسته ضروری نباشد، “نه” بگویید.
در دنیایی که هر روز با تبلیغات و سرگرمی های جدید و پرزرق و برق بمباران می شویم، بدیهی است که فرزندان نسل امروزی، سریعاً به آنها جذب شوند و بخواهند هر چیزی را داشته باشند! در این شرایط، والدین باید به خواسته های غیر ضروری و غیر منطقی فرزندان خود، “نه” بگویند.
در این شرایط، در حالی که والدین با رفتار و گفتار دوستانه و صمیمی به فرزندانشان “نه” می گویند، آنها را از نا امید شدن محافظت می کنند، باعث افزایش تحمل و تاب آوری فرزندان می شوند و بنابراین، بچه ها یاد می گیرند ممکن است چیزهایی را دوست داشته باشند، اما لازم نیز در اختیار بگیرند! احتمال دیگر این است که والدین به فرزندان خود یاد می دهند درباره علت انتخاب آن نیاز یا خواسته و دلایل منطقی، بیشتر توضیح دهند و هدف گذاری داشته باشند.
۴- برای تغییر برنامه های روزمرگی، به فرزندان، “نه” بگویید.
زندگی پر از اتفاقات مختلف است. گاهی برنامه ها طبق روال مورد انتظار پیش می روند و گاهی همه چیز آن طور که مورد پسند ما است، رخ نمی دهد! در این شرایط، یعنی وقتی قرار است برنامه ها تغییر پیدا کنند، والدین باید در برابر خواسته ها و انتظارات فرزندان خود، “نه” بگویند. دلیل این کار، شرایطی است که مانع انجام آن برنامه مورد نظر شده است. والدین با این رفتار به فرزندان خود می آموزند تا صبورتر باشند، روحیه انعطاف پذیری را در خود تقویت کنند و برای روزهای روشن آینده، همچنان امیدوار باشند.
۵- وقتی فرزندان به نیازهای افراد دیگر توجه زیادی دارد، به آنها “نه” بگویید.
در زندگی مواقعی پیش می آید که فرزندان، توجه کمتری را نسبت به خانواده خود نشان می دهند، و به جای آن تمایل دارند وقت بیشتری را با دوستان و همسالان خود بگذرانند! مثلاً فرض کنید امروز جشن تولد مادربزرگ است اما فرزند شما نمی خواهد به جشن بیاید و تصمیم دارد برای ملاقات با دوستانش برود؛ در این لحظه والدین باید از “نه گفتن” استفاده کنند. این شرایط نشان می دهد فرزندان به دوستان خود، بیشتر از اعضای خانواده اهمیت می دهند؛ که از نظر تربیتی چندان مورد تأیید نیست!
۶- وقتی والدین از انجام کارهای مربوط به فرزندان، رنج می برند، “نه” می گویند.
گاهی والدین موقعی “نه” می گویند که انجام کاری مربوط به فرزندشان، باعث رنجش خاطر یا زحمت زیاد شود. مثلاً پدر یا مادر اجازه نمی دهد فرزندش در کلاس فوتبال ثبت نام کند، فقط به این دلیل که باید هر روز در ساعت خاصی، او را به ورزشگاه ببرد و دو ساعت بعد مجدداً برای برگشت به خانه به دنبال فرزندش برود! این زحمت زیادی ایجاد می کند و برنامه های روزانه را به هم می ریزد، پس والدین در مقابل خواسته فرزندشان برای ثبت نام در کلاس فوتبال، “نه” می گویند!
۷- وقتی رفتار و گفتار فرزندان بر خلاف ارزش ها و باورهای خانواده باشد، والدین “نه” می گویند.
این یک رفتار بدیهی است که والدین در مقابل نقض ارزش ها و باورها توسط فرزندان، واکنش نشان دهند. وقتی پدر و مادر در خانواده می بینند که فرزندان شان انتخاب هایی دارند که با ارزش های تربیتی آنها سازگاری ندارد، نسبت به آن خواسته ها و انتظارات، “نه” می گویند؛ و این یک نوع اعتراض است.
بهترین راهکارهای نه گفتن به فرزندان در خانواده
- درباره قوانین و محدودیت های سبک زندگی در خانواده با فرزندان خود صحبت کنید.
- توقعات و انتظارات خود را از فرزندان تان تعیین کنید و برایشان به زبان دوستانه توضیح دهید.
- از واژه “نه” بیش از اندازه استفاده نکنید؛ بخصوص برای کودکان و خردسالان؛ زیرا نوعی مقاومت در آنها ایجاد می کند و باعث می شود به مرور زمان، کمتر به والدین توجه کنند.
- پس از “نه گفتن” به فرزندان سعی کنید دلایل و علت هایی که وجود دارد را برای آنها توضیح دهید تا به دقت متوجه شرایط شوند.
- موقع نه گفتن، به احساسات درونی فرزندان توجه کنید و به آنها نشان دهید علیرغم اینکه پاسخ شما منفی است، اما متوجه می شوید آنها چه حسی دارند و برایش ارزش قائل هستید.
- حتماً در مواقع ضروری به فرزندان تان “نه” بگویید.
- محدودیت های منطقی را برای فرزندان تعریف کنید، نه اینکه سخت گیرانه و آزار دهنده باشند.
جمع بندی
مهارت “نه گفتن” یکی از الزامات سبک فرزندپروری است که همه والدین باید آن را یاد بگیرند. تربیت فرزندانی که اعتماد به نفس بالایی دارند، بر خود متکی هستند، مسئولیت پذیر هستند، روحیه سازگاری و انعطاف پذیری دارند و می توانند در موقعیت های مختلف، بهترین تصمیم گیری را داشته باشند، اهمیت زیادی دارد. “نه گفتن” به موقع و از روش صحیح، می تواند والدین را در این مسیر یاری رساند.
امروزه تربیت فرزندانی موفق و با ویژگی های فردی و مهارت های توسعه یافته، هدف تمام والدین است. لذا پدر و مادر همواره به دنبال مدارسی هستند تا با ثبت نام فرزندان شان در آن، امکانات آموزشی و پرورشی خوبی برایشان فرآهم سازد. خوشبختانه، مدارس علوی تبریز، واجد این شرایط است و خدمات گسترده آموزشی، تربیتی، مشاوره درسی و کلاس های آموزش زبان خارجی را در مقاطع دبستان و دبیرستان ارائه می دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما تماس بگیرید.
