برنامهریزی روزمره برای نوجوانان یک مهارت ضروری است که باید آن را یاد بگیرند، چرا که باعث میشود بتوانند امور تحصیلی، برنامههای سرگرمی و مهارت آموزی خود را بهتر مدیریت کنند. گاهی والدین در تربیت نوجوان خود با چالشهایی مواجه میشوند که ناشی از بلاتکلیفی و بیبرنامگی است؛ چرا که فرزندشان آنطور که باید نمیتواند امور روتین زندگی خود را مدیریت و به انجام برساند. در این چنین خانوادههایی، بیثباتی و غیر قابل پیش بینی بودن برنامهها یک امر طبیعی است؛ به خصوص که دوره نوجوانی با تغییرات خلق و خو و رفتارهای متغیر زیادی همراه است و این میتواند سبک فرزندپروری را برای والدین، دشوارتر سازد. آموزش مهارت برنامهریزی به نوجوانان اهمیت زیادی دارد و آنها را توانمندتر میسازد؛ چه آماده سازی برای ورزش صبحگاهی باشد، یا اجرای روتین قبل از خواب، انجام تکالیف، ورزش کردن یا تکنیکهای کاهش استرس و آمادگی برای شرکت در آزمونها. در این مطلب میخواهیم درباره ضرورت و اهمیت تقویت مهارت برنامهریزی در نوجوانان صحبت کنیم و راهکارهایی را ارائه دهیم که بیشک مفید هستند.
داشتن روتین روزانه و مهارت برنامهریزی برای نوجوانان اهمیت زیادی دارد. انجام امور روزمره زندگی، چیزی فراتر از یک ساختار هدفمند است! کارهایی که همه ما انجام میدهیم و نوجوانان نیز از این قاعده مستثنا نیستند، عادتهایی را شکل میدهند که منجر به مهارتهای مادام العمر میشوند. روتین منظم روزانه به نوجوانان کمک میکند الگوهای خواب منظم برای خود ایجاد کنند، عملکرد تحصیلی بهتری داشته باشند، سطح استرس و اضطراب خود را کاهش دهند و کنترل بیشتری بر روی احساساتشان داشته باشند. با گذشت زمان، همین برنامههای روتین روزمرگی به نوجوانان کمک میکنند تا انضباط شخصی، استقلال و تواناییهای تصمیمگیری موثر را که برای ورود به دوره بزرگسالی ضروری هستند در خود توسعه دهند.
تقویت مهارت برنامهریزی در نوجوانان فواید زیادی دارد که در کوتاه مدت و دراز مدت ظهور پیدا میکند. از آن جمله میتوانیم به بهبود الگوی خواب، ارتقای کیفیت عملکرد تحصیلی در مدرسه، افزایش بهرهوری، تمایل به مشارکت در گروه دوستان، استرس کمتر، توانایی سازگاری با چالشهای غیر منتظره، افزایش استقلال فردی، توسعه مهارتهای ضروری زندگی، مسئولیت پذیری، تلاش و پشتکار اشاره کنیم.
والدین و مربیان مدارس و البته مشاوران تربیتی و آموزشی، گروههایی از افرادی هستند که میتوانند بسیاری از مهارتهای فردی را به نوجوانان بیاموزند؛ از جمله همین مهارت برنامهریزی در امور روزانه؛ و باید اعتراف کنیم که نقش والدین در این مسیر از هر گزینه دیگر پررنگتر است.
چطور میتوانیم نوجوانان خود را به داشتن روتین روزانه منظم، ایجاد عادات مثبت و پیروی از آنها تشویق کنیم؟ آیا راهکارهایی وجود دارند که نوجوانان را به برنامهریزی کردن، علاقمند سازند و آنها را به یادگیری مهارتهای ضروری مهم ترغیب کنند؟… اگر آماده یافتن پاسخ این پرسشهای مهم هستید، ادامه مطلب را با ما همراه باشید.
در قسمت زیر، چند نمونه از راهکارهای موثر و کاربردی را که میتوانند در تقویت مهارت برنامهریزی به نوجوانان، کمک کننده باشند ملاحظه میکنید:
۱- نوجوانان را در امور برنامهریزی زندگی مشارکت دهید
به عنوان اولین و مهمترین اقدامی که والدین در آموزش مهارت برنامهریزی به نوجوانان خود میتوانند انجام دهند باید گفت، مشارکت دادن آنها در امور برنامهریزی زندگی، نتیجه کاملاً مثبت و خوشایند به همراه خواهد داشت. نوجوانان علاقه دارند از روال و روتینهایی که خودشان در ایجاد آنها نقش داشتهاند تبعیت کنند، پس، از این ترجیح شخصی استفاده کنید تا مهارت برنامهریزی کردن را به نوجوان خود بیاموزید. اجازه دهید نوجوانتان ایدهها یا راهکارهایی را ارائه دهد و سپس درباره آنها با همدیگر صحبت کنید و به یک نتیجه واحد برسید.
۲- اهداف واضح و قابل مدیریت تعیین کنید
در کنار اینکه برنامهریزی کردن برای امور روزانه را همراه با نوجوان خود تمرین میکنید، حتماً دقت داشته باشید که اهدافتان واضح و قابل دسترسی و مدیریت باشند. تعیین اهداف به تحقق آنها و ایجاد روتین منظم کمک میکنند. اهداف بلند مدت را به وظایف کوچکتر تقسیم بندی کنید. این کار را به نوجوان خود نیز بیاموزید تا بداند چطور امور فردی و تحصیلی خود را مطابق با همین الگو برنامهریزی کند. به طور مثال، اگر فرزندتان تصمیم داشته باشد نمرات بهتری در دروس کسب کند، باید زمان مطالعه هر درس را به طور واقع بینانه و بر اساس عادات روزانه مشخص نماید. برنامهریزیها باید روزانه، هفتگی و ماهانه باشند.
۳- برنامه روتین را ساده بنوسید و در معرض دید قرار دهید
رعایت سادگی در نوشتن برنامه روزانه می تواند عمل کردن به آن را برای نوجوانان، لذت بخش تر سازد؛ به همین دلیل است که باید سعی کنید این مورد را به نوجوان خود بیاموزید. از فرزندتان بخواهید روال روزانه مورد نظرش را به صورت بصری ترسیم کند یا در برگه ای بنویسد. این نوشته ها باید همواره در معرض دید باشند تا به یک الزام تبدیل شوند. والدین نیز می توانند خودشان این نوشته ها را مقابل دید قرار دهند و از نوجوان شان بخواهند روزانه به برنامه های نوشته شده خود، سری بزنند.
۴- خواب باکیفیت و سلامتی را اولویت بندی کنید
خواب باکیفیت برای سلامت جسمی و روانی نوجوانان بسیار ضروری است و همچنین بر خلق و خو، عملکرد کلی آنها تأثیر می گذارد. تحقیقات ثابت کرده است که نوجوانان ۱۴ تا ۱۷ سال به طور متداول به ۸ تا ۱۰ ساعت خواب شبانه نیاز دارند. والدین در این مسیر باید به نوجوانان خود بیاموزند تا برنامه خواب شبانه خود را به گونه ای تنظیم کنند که کیفیت خوبی داشته باشد. انجام فعالیت های آرامش بخش مانند مطالعه یا حرکات کششی سبک می تواند خواب شبانه را راحت و آرام تر سازد.
۵- نقش پشتیبان و کمک کننده برای نوجوانان داشته باشید
توانمندسازی نوجوانان در تقویت مهارت برنامه ریزی یکی از اموری است که به تمرین نیاز دارد؛ این کار، نیازمند تلاش والدین و همکاری آنها با فرزندان است. والدین باید همراه و حامی نوجوانان خود باشند، موارد لازم را به آنها یادآوری کنند، تلاش ها را قدردان باشند، انتقاد سازنده و با لحن ملایم به فرزندان شان ارائه دهند و برای موفقیت ها و پیشرفت های هر چند کوچک نیز ارزش قائل شوند. والدین باید پشتیبان نوجوانان باشند تا آنها در فضایی آرام و بدون ترس از قضاوت، مهارت های ضروری از جمله توانایی برنامه ریزی را در خود تقویت نمایند.
۶- برنامه ریزی را با نیازهای سنی نوجوانان، همسو کنید
یکی دیگر از اقداماتی که والدین در آموزش مهارت برنامه ریزی به نوجوان خود می توانند انجام دهند این است که برنامه ریزی را به طور گزینه ای، همسو و همسان با نیازهای سنی نوجوان ارائه دهند و نکات مهم را نیز به فرزندشان آموزش دهند. صحبت کردن درباره مواردی که در این نوع برنامه ریزی وجود دارد، فضای صمیمی را بین والدین و فرزندان ایجاد می کند. به طور مثال، والدین می توانند از نوجوان خود درباره کیفیت خواب شبانه، حس خوب صبحگاهی یا تغییرات ضروری در محیط زندگی سوالاتی را بپرسند.
۷- برنامه ریزی را به فعالیت لذت بخش تبدیل سازید
نکته بسیار مهم در تقویت مهارت برنامه ریزی در نوجوانان این است که هر گونه آموزش یا فعالیت های سازنده باید لذت بخش و دوست داشتنی باشد. روتین روزانه باید انرژی بخش باشد و انگیزه لازم را برای شروع فعالیت های روز ایجاد نماید. خوردن یک صبحانه پرانرژی، انجام چند حرکت ساده نرمشی یا مطالعه، به تقویت این برنامه ها کمک می کند. به طور کلی، کارها و اموری که در برنامه تنظیم می شوند باید مورد علاقه نوجوانان باشند.
توجه داشته باشید که نوجوانان ممکن است ابتدا در مقابل تغییرات، کمی مقاومت نشان دهند، یا اینکه برایشان سخت باشد که مرزها را کنار بزنند، صبور و انعطاف پذیر باشند یا از مجموعه دستورالعمل ها پیروی کنند؛ اما این والدین هستند که باید تفکر مثبت و روحیه مستقل را در فرزندشان ایجاد کنند و نقش حمایتی داشته باشند.
جمع بندی
آموزش و تقویت مهارت برنامه ریزی در نوجوانان، امری است که به تلاش و زمان و صبر نیاز دارد. تبعیت فرزندان نوجوان از یک برنامه روتین روزانه، در ابتدای کار، تقریباً دشوار است اما به مرور زمان به یک عادت و روال تبدیل می شود و خود نوجوانان هم از انجام این امور، لذت می برند. ابتدای مسیر آموزش مهارت های ضروری به گروه سنی نوجوانان، والدین نقش حامی و کمک کننده دارند؛ اما به تدریج، خود نوجوانان یاد می گیرند که چطور بهترین برنامه روزانه و ماهانه را برای خودشان تنظیم و تدوین نمایند.
گروه آموزشی علوی تبریز، در قالب مجموعه مدارس ابتدایی و دبیرستان، امکانات آموزش، پرورش و مشاوره ای را در سطوح گسترده برای همه دانش آموزان عزیز و خانواده های ایشان فرآهم کرده اند و گامی مثبت در این مسیر برداشته اند. مدیریت و پرسنل، معلمان، دبیران و مشاوران مدارس سیمناد در کنار فرزندان شما هستند تا بهترین عملکرد تحصیلی را داشته باشند، موفقیت های چشمگیر کسب نموده و برای آینده ای روشن و دوست داشتنی آماده شوند. جهت کسب اطلاعات بیشتر از ثبت نام در این مدارس می توانید با کارشناسان آموزشی تماس بگیرید.