واحد آموزش آموزش معکوس، یادگیری معکوس یا Flipped learning، یک روش ماجراجویانه و کاوشگرانه است که لذت آموختن را در دانش آموزان و کودکان امروزی دو چندان می سازد. در این تکنیک نوین آموزشی، به جای اینکه معلم، یک سخنران در کلاس درس باشد، خود دانش آموزان با فرایند تدریس، درگیر می شوند. این روش می تواند مزایای زیادی را در جهت پرورش و رشد استعدادها و توانایی های فرزندان نسل امروزی ایجاد کند. امروز می بینیم که کلاس های درس در مدرسه، خسته کننده نیستند و به جای آن، دانش آموزان خودشان در تدریس مشارکت می کنند. بیایید کمی دقیق تر و موشکافانه به این مسئله بپردازیم. پس با ما همراه باشید.
کلاس های درسی زمانی لذت بخش و دوست داشتنی هستند که معلم فقط یک سخنران یا تنها فرد فعال کلاس نباشد! با توجه به اینکه نسل امروزی، فرزندانی باهوش و جستجوگر هستند، کارشناسان دریافتند که باید خود دانش آموزان را نیز در فرآیند تدریس دروس در کلاس، مشارکت داد. این سهیم شدن در تدریس به معنای مسئولیت پذیری و همکاری بین همکلاسی ها و معلمان است. به همین منظور، یک تکنیک جذاب و کاربردی با نام “آموزش معکوس” یا Flipped learning، به دنیای تدریس و مدیریت کلاس درس معرفی شده است که بسیار جذاب و هیجان انگیز است!
بر اساس تکنیک های آموزش معکوس در کلاس درس، هر یک از دانش آموزان می توانند بر مبنای توانایی، استعداد، سطح یادگیری و امکاناتی که در اختیار دارند، بخشی از درس را برای ارائه بر عهده بگیرند. این روش می تواند در قالب گروه بندی دانش آموزان باشد تا ابتدا درباره یک مطلب یا موضوع، خوب تحقیق کنند و سپس آموخته ها و داده های جمع آوری شده را در کلاس، به سایر همکلاسی ها و همگروهی های خود ارائه دهند.
“آموزش فعال” از طریق روش یادگیری معکوس این مزیت بزرگ را دارد که باعث می شود هر دانش آموز، به تنهایی در تدریس مشارکت کند اما در عین حال، در یک فضای یادگیری دسته جمعی قرار داشته باشد. به این شیوه، کلاس درس قطعاً یک محیط دوست داشتنی، پویا و سرزنده خواهد بود که شوق یادگیری را در دانش آموزان بر می انگیزد!
تحقیقات زیادی پیرامون اثربخشی تکنیک آموزش معکوس در مدارس انجام گرفته و نتایج ثابت کرده اند، دانش آموزانی که به این شیوه درس می خوانند و آموزش می بینند، نسبت به سایر روش های تدریس، نتایج عالی تری از فرآیند یاددهی – یادگیری و آزمون های کلاسی به دست آورده اند!
تکنیک آموزش معکوس در عمل چگونه است؟
اجازه دهید دقیق تر به روش آموزش معکوس نگاه کنیم!
“آموزش معکوس” در کلاس درس به دانش آموزان می گوید، “کمتر گوش کن؛ بیشتر انجام بده و یاد بگیر!”
در این تکنیک آموزشی، معلمان، مفاهیم درسی یا موضوعات مورد بحث را از شیوه های مختلف، نظیر ویدیو، فایل صوتی یا معرفی یک منبع اینترنتی، به دانش آموزان توضیح می دهند. سپس دانش آموزان باید تحقیقات و جستجوی خود را درباره آن موضوع شروع کنند. بعد از اینکه اطلاعات و داده ها را جمع آوری کردند، باید برای ارائه در کلاس درس، آن را مرتب و آماده نمایند.
این نوع عملکرد، فرصت خوبی را به دانش آموزان می دهد تا خودشان در تدریس مشارکت کنند، آزادانه تصمیم بگیرند و قدرت عمل داشته باشند. تحقیق کردن نیز بدون محدودیت های زمانی و مکانی انجام می شود و این نیز یک مزیت بزرگ در آموختن است. وقتی هر دانش آموز، آنچه را که خودش با تلاش و تحقیق، جمع آوری کرده، در کلاس ارائه می دهد، نوعی انگیزه و اعتماد به نفس کسب می کند و باعث می شود روحیه کار گروهی و مهارت ارتباط اجتماعی در او تقویت شود! و این بسیار عالی است!
۵ تا از مهم ترین مزایای آموزش معکوس که باید بدانید
۱- دانش آموزان، کنترل بیشتری بر فرآیند تدریس دارند
کلاس درس که بر مبنای آموزش معکوس اداره می شود، بهترین مزایا را برای دانش آموزان دارد. در این محیط یادگیری، خود دانش آموزان می توانند کنترل همه امور را به دست بگیرند؛ از تدریس مفاهیم گرفته تا طراحی و ارائه سوالات، سنجش از همسالان و حتی ارائه سخنرانی علمی یا شرکت در یک طرح تحقیقاتی کلاسی.
این شیوه به طور قطع می تواند پیشرفت دانش آموزان را بهبود ببخشد، آنها را در تدریس و یادگیری، مشارکت دهد و حتی گاهی دانش آموزان، مشاور و دستیار معلم در برخی کارها می شوند! این یعنی پرورش مسئولیت پذیری در دانش آموزان.
۲- به ترویج تدریس و یادگیری دانش آموز – محور کمک می کند
روش آموزش معکوس یعنی بستری پویا و زنده برای مشارکت هر چه بیشتر دانش آموزان در تدریس؛ این تکنیک، اهمیت زیادی دارد زیرا کل کلاس را تشویق می کند تا با معلم خود همفکری کنند، مفاهیم را از همگروهی ها یاد بگیرند و به طور کلی، در تدریس شرکت داشته باشند.
به این ترتیب، همه دانش آموزان، دانشی را کسب می کنند که با تلاش و سعی خودشان حاصل شده است و البته که این می تواند اعتماد به نفس آنها را بالاتر ببرد. در این نوع کلاس های درسی، معلمان نیز بهتر می توانند هر دانش آموز را به طور جداگانه، از نظر نوع تفکر و سطح توانایی ها و استعدادها، ارزیابی کنند.
۳- انواع منابع، دروس و محتوا در دسترس است
به شرط دسترسی به اینترنت و فناوری ها، تکنیک آموزش معکوس می تواند اثر بخش و کارآمد باشد. معلمان می توانند از طریق شبکه های اجتماعی را پلتفرم های آنلاین، ویدیوهایی را منتشر کنند و هر دانش آموزان به منابع گوناگون دسترسی داشته باشد. به این شیوه، هم زمان کلاس درس، کوتاه تر و هم مدیریت تدریس، آسان تر خواهد بود. فناوری آموزشی، امروزه باعث شده است کلاس های درسی، انعطاف پذیر و قابل شخصی سازی را داشته باشند. طراحی آزمون ها و تکالیف نیز بر بستر آنلاین به سهولت، میسر است.
۴- نظارت والدین بر کیفیت تدریس و پیشرفت دانش آموز، راحت تر است
بر خلاف کلاس های درس سنتی، شیوه آموزش معکوس این فرصت را برای والدین فرآهم می سازد تا بتوانند ۲۴ ساعته و در هر ۷ روز هفته، بر روند آموزشی، درسی، فعالیت های معلمان و خود دانش آموزان نظارت داشته باشند. در این صورت است که والدین از پیشرفت تحصیلی فرزند خود مطلع می شوند و می توانند با شناسایی نقاط قوت و ضعف، وضعیت درسی دانش آموز را بهبود ببخشند.
۵- آموزش معکوس از هر نظر، کارآمد است
تکنیک جذاب و نوین “آموزش معکوس”، اگر به درستی اجرا شود، بی تردید، کارآمد خواهد بود! در این نوع کلاس های درسی، دانش آموزان، فرصت بیشتری برای تعامل و باهم بودن دارند؛ و می توانند تمرینات زیادی را در همه جهات انجام دهند؛ چه به لحاظ دوستی، یا همفکری، حل مسئله، انجام تکالیف، بررسی سوالات آزمون ها و … .
مهم ترین چالش ها و مشکلات “آموزش معکوس” چیست؟
با اینکه اجرای تکنیک های آموزش معکوس می تواند فرصت ها و مزایای زیادی به همراه داشته باشد، اما خالی از اشکال و نقص نیست! در قسمت زیر با برخی از معایب روش یادگیری معکوس در کلاس درس آشنا می شوید:
- همه دانش آموزان به طور یکسان به اینترنت، فناوری، تبلت یا موبایل، منابع آنلاین و … دسترسی ندارند؛ زیرا سطح مالی یا سواد و فرهنگ خانواده ها با هم متفاوت است. این یک شکاف بزرگ را در فرآیند آموزش معکوس در یک کلاس درس ایجاد می کند.
- اجرای آموزش معکوس، به نوعی تعهد نیاز دارد؛ یعنی دانش آموزان باید متعهد شوند که تحقیق و جستجو پیرامون مطلب مورد بحث را خودشان انجام می دهند؛ که این در دانش آموزان نسل امروزی، متأسفانه کمتر دیده می شود!
- برای جذاب تر شدن روند آموزشی در کلاس هایی که با تکنیک یادگیری معکوس مدیریت می شوند، بار اضافی برای تهیه و تولید انواع محتوا بر دوش معلمان می افتد. معلم باید خودش به منابع مختلف، مسلط باشد و برای تحقیق و پیدا کردن موضوعات تازه، وقت زیادی اختصاص دهد!
- زمان استفاده از فناوری ها و تبلت ها، سایت ها، موبایل یا رایانه به شدت افزایش پیدا می کند؛ دانش آموزان باید ساعت ها در منابع آنلاین جستجو کنند و برای آماده کردن مطلب تدریس، مدت زیادی با رایانه کار کنند؛ این می تواند خستگی مفرط داشته باشد و سلامت چشم آنها را به خطر بیاندازد!
- تکنیک آموزش معکوس، به سختی برای دانش آموزان با نیازهای خاص، قابل اجرا است!
جمع بندی
یادگیری معکوس، روشی کارآمد و به روز است که بر فناوری و مشارکت دانش آموزان در تدریس تمرکز دارد. معلمان در این تکنیک، نقش کلیدی دارند و بیشتر، هدایت کننده هستند؛ خود دانش آموزان باید یک تدریس را انجام دهند و گروه درسی را مدیریت کنند.
اجرای آموزش معکوس در مدارس، نیازمند بررسی های زیرساختی و شناخت دقیق دانش آموزان و امکانات در دسترس آنها است. این رویکردها روز به روز، محبوب تر و جذاب تر می شوند. همچنین به بهینه سازی فرآیند یادگیری کمک می کنند و دانش آموزان را قادر می سازند تا خودشان به دنبال آموختن مفاهیم باشند.
اهمیت دسترسی به امکانات نوین آموزشی، این روزها برای والدین بسیار زیاد شده است. به همین دلیل، مجموعه مدارس علوی تبریز – سیمناد با اجرای شیوه های اصولی مدیریتی و تدریس، بهترین محیط را برای دانش آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی فرآهم نموده است. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید همین حالا با کارشناسان مقطع ابتدایی، دوره اول و دوم دبیرستان تماس حاصل فرمایید.
