واحد آموزش مدیریت موفق مدرسه یک مولفه حیاتی برای دسترسی به آموزش با کیفیت و ارتقای سطح عملکرد معلمان و دانش آموزان در مدارس است، بنابراین نقش مدیران مدارس در فرهنگ یادگیری، بیش از هر زمان دیگری جلوه می‌کند. مدیران در مدارس به عنوان نیروی محرکه و سازمان دهنده تلقی می‌شوند که نقش کلیدی در هدایت تلاش آموزشی و پرورشی اولیای مدرسه دارند. مدیران می‌توانند برنامه‌هایی را در جهت توانمندسازی معلمان اجرا کنند و نتیجه این فعالیت‌ها به معنای واقعی کلمه، دستیابی موفقیت آمیز به اهداف آموزشی است. در این مطلب می‌خواهیم نگاه موشکافانه‌ای به نقش مدیران مدارس در ایجاد فرهنگ یادگیری، ارتقای دانش و مهارت‌های ضروری زندگی داشته باشیم.
مدیریت موفق مدرسه برای تضمین تدریس کارآمد و عملکرد عالی در محیط مدرسه ضروری است. این مدیریت موفق، پایه و اساس تعالی در فرآیند آموزشی است و بر بسیاری از جنبه‌های مدرسه، از عملکرد معلمان و مدیران بخش گرفته تا تعامل والدین و انگیزه دانش‌آموزان، تأثیر می‌گذارد. بنابراین، در این مقاله، مفهوم مدیریت مدرسه و ویژگی‌های مدیریت موفق مدرسه را با جزئیات بیشتری بررسی خواهیم کرد.
مدیریت مدرسه شامل فرایند سازماندهی و رهبری اعضای مدرسه است تا اطمینان حاصل شود اهداف آموزشی محقق خواهند شد و یک محیط یادگیری مناسب برای همه دانش آموزان فراهم می‌گردد. مدیران مدارس باید در زمینه‌های مختلف، تصمیم گیری‌هایی داشته باشند، پس تسلط همه جانبه آنها به امور جاری ضرورت دارد.
مدیریت مدرسه یعنی نظم دهی، نظارت و پیشبرد فعالیت‌های مرتبط با معلمان، کارکنان، دانش آموزان و ارتباط همه جانبه با والدین آنها. مدیران در مدارس، بر برنامه‌های درسی و روش تدریس موثر در کلاس نظارت دارند؛ همچنین حساسیت زیادی نسبت به تامین منابع مادی و مالی به خرج می‌دهند. هدف مدیریت مدرسه، دستیابی به اهداف آموزش، تضمین ارائه آموزش با کیفیت بالا و توسعه یک محیط آموزشی است که به رشد و توسعه دانش‌آموزان کمک می‌کند.
با این توضیحات، قطعاً متوجه شده اید که وظایف مدیر مدرسه، بسیار سنگین حساس و دقیق است. وظایف مدیران مدرسه شامل تدوین و اجرای سیاست‌های آموزشی، مدیریت مؤثر منابع مدرسه، ارائه پشتیبانی و راهنمایی به معلمان و دانش‌آموزان و ارزیابی و بهبود مداوم عملکرد مدرسه است. فرآیند مدیریت مدرسه باید در جهت دستیابی به بهترین نتایج یادگیری و بهبود تجربه یادگیری برای همه در مدرسه باشد. به این ترتیب در چند جمله ساده متوجه نقش مدیران مدرسه در فرهنگ یادگیری شده‌اید.
دستیابی به موفقیت‌ها و پیشرفت‌ها در هر زمینه برای دانش آموزان، معلمان و کارکنان مدرسه، مستلزم مدیریت صحیح است. این‌ها محقق نمی‌شوند مگر آن شخص مدیر، مجموعه‌ای از ویژگی‌های رفتاری، فردی و مهارت‌های اساسی مدیریتی را به شکل کامل و جامع داشته باشد. برخی از مهارت‌ها، اکتسابی و آموزشی هستند و ویژگی‌هایی دیگر نیز ممکن است در مدیران به صورت ذاتی، نهادینه باشند.
در هر صورت، مهم‌ترین ویژگی‌های مدیران موفق در مدارس به صورت زیر می‌باشد:
- توانایی تعیین چشم انداز روشن و آشکار برای آینده مدرسه، هدایت تلاش‌های تیم آموزشی در مسیر تحقق اهداف
- داشتن مهارت رهبری موثر، توانایی هدایت معلمان و دانش آموزان، داشتن روحیه پرتلاش و با انگیزه برای ساختن تیم موفق و ایجاد روابط مثبت
- توانایی برقراری ارتباطات خوب و موثر با معلمان، کارکنان مدرسه، والدین دانش آموز و اشخاص مرتبط با امور مدیریت مدرسه
- توانایی خوب گوش دادن و درک نیازها و نظرات افراد مختلف
- قدرت برنامه‌ریزی و سازماندهی همه امور، تنظیم برنامه‌های استراتژیکی برای دسترسی به منابع مختلف، داشتن مهارت‌های سازماندهی قوی در هر شرایط
- تاب آوری و سازگاری خوب، مدیریت بحران‌ها، حل چالش‌ها، داشتن روحیه انعطاف پذیر برای مدیریت مدرسه
- توانایی تحلیل داده‌ها و قدرت تصمیم گیری خوب
- مهارت ایجاد فرصت‌های برابر آموزشی و منصفانه برای همه دانش آموزان
- داشتن مهارت‌های مدیریتی در بخش‌های بودجه مالی، منابع انسانی و فرایندهای اداری
- توجه داشتن به حفظ کیفیت آموزشی، تلاش مداوم برای بهبود امکانات مدرسه، برنامه‌ریزی منظم برای ارزیابی‌ها
- برنامه‌ریزی برای مشارکت‌های اجتماعی؛ از جمله رابطهنزدیک بین اولیای مدرسه و والدین دانش آموزان
مدیران موفق در مدارس چطور به توسعه فرهنگ یادگیری کمک می‌کنند؟
مدیریت موفق مدرسه، مستلزم ارتباط همه جانبه است و به این ترتیب مدیران می‌توانند فرهنگ یادگیری را به طور کامل و جامع توسعه دهند. فعالیت‌های همه افراد در مدرسه در جهت تضمین کیفیت آموزشی است، بنابراین مدیران، اولین کسانی هستند که به عنوان رهبر تیم، اعضای گروه را هدایت و راهنمایی می‌کنند.
در این قسمت با بررسی هر گزینه متوجه می‌شوید که مدیران مدارس چطور به توسعه فرهنگ یادگیری کمک می‌کنند:
- قبل از هر چیز، مدیریت مدرسه باید چشم‌انداز روشنی را تعریف کند که اهداف و جهت‌گیری‌های آینده مدرسه را مشخص می سازد. این چشم‌انداز باید بین رهبری مدرسه و اعضای تیم آموزشی توزیع شود.
- در ادامه، مدیریت باید عملکرد فعلی مدرسه را ارزیابی کند. این شامل ارزیابی نتایج دانش‌آموزان، عملکرد معلمان، استفاده از منابع و … می‌شود. بر اساس ارزیابی عملکردی، اهداف باید با دیدگاهی روشن و قابل تحقق، تعیین شوند. این اهداف می‌تواند شامل بهبود سواد دانش‌آموزان، یا ترویج فرهنگ یادگیری فعال و مشارکت در فعالیت‌های مختلف باشد.
- مدیران مدارس باید برنامه‌های منظم و دوره‌ای داشته باشند تا معلمان و اعضای تیم تدریس را آموزش دهند. با این کلاس‌ها و فعالیت‌ها، مهارت‌های تدریس معلمان نیز به روز رسانی می‌شود.
- یکی از کارهای مهم که مدیران مدارس برای توسعه فرهنگ یادگیری باید انجام دهند، استفاده از فناوری اطلاعات در مدیریت مدرسه و تدریس است. خوشبختانه نرم‌افزارهای پیشرفته‌ای در آموزش و پرورش کنونی وجود دارند که هر کدام، ویژگی‌های بسیار متنوع و کاربردی را در این راستا فراهم می‌کنند.
- مدیران مدارس از طریق نظارت و ارزیابی همه جانبه در عملکرد معلمان و دانش آموزان، میزان تحقق اهداف آموزشی را بررسی کرده و چنانچه تغییراتی لازم باشد ارائه می‌دهند.
جمع‌بندی
مدیران مدارس، نقش کلیدی در توسعه فرهنگ یادگیری دارند؛ چرا که مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و برنامه‌ریزی‌ها زیر نظر آنها انجام می‌گیرد. مدیران، عضو اصلی سازماندهی امور در مدرسه هستند و تصمیمات مهمی را باید اتخاذ کنند. این مدیران مدارس هستند که بر فعالیت و تدریس معلمان نظارت کامل دارند، وظایف را تعیین می‌کنند، منابع مالی و علمی را فراهم می‌سازند، محیط مناسب را ایجاد می‌کنند، و امور مربوط به ارتباط مدرسه و اولیای دانش آموزان را مدیریت می‌نمایند. پس می‌بینید که توسعه فرهنگ آموزش و یادگیری در مدارس، کار چندان آسانی نیست! اما با همکاری اعضای تیم و والدین انش‌آموزان، همه کارها به موقع و با کیفیت بالا انجام می‌گیرد.
همه پدرها و مادرها به دنبال این هستند که فرزندان خود را در بهترین مدارس ثبت نام کنند که مجهز به امکانات کامل و سیستم آموزشی و مدیریتی قوی باشد. خبر خوب این است که مدارس علوی تبریز (سمیناد) دارای این چنین ویژگی‌های مثبت می‌باشند و خدمات خود را برای مقاطع دبستان و دبیرستان ارائه می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با کارشناسان آموزشی تماس بگیرید.
